Nguyên nhân gây bàng quang tăng hoạt

Nếu bạn bị buồn tiểu liên tục hoặc buồn tiểu đột ngột thì rất bạn đã bị bàng quang tăng hoạt (OAB).

Bàng quang tăng hoạt là một vấn đề phổ biến ở người cao tuổi. Có rất nhiều nguyên nhân có thể gây bàng quang tăng hoạt. Đôi khi, tình trạng này tự khỏi và cho dù không tự khỏi thì cũng có nhiều cách để làm giảm các triệu chứng, gồm có điều chỉnh chế độ ăn uống, bài tập cơ sàn chậu, rèn luyện bàng quang, dùng thuốc, kích thích điện và phẫu thuật.

Trong bài viết này, hãy cùng tìm hiểu về các triệu chứng và nguyên nhân gây ra hội chứng bàng quang tăng hoạt cùng các biện pháp khắc phục.

Ai có nguy cơ bị bàng quang tăng hoạt?

Bất kỳ ai, dù là nam hay nữ và ở độ lứa tuổi nào cũng đều có thể bị bàng quang tăng hoạt nhưng tình trạng này phổ biến và nghiêm trọng hơn ở những người từ 65 tuổi trở lên.

Phụ nữ có nguy cơ bị bàng quang tăng hoạt cao hơn nam giới. Điều này một phần là do quá trình mang thai và sinh nở, nhất là sinh thường khiến cho cơ sàn chậu bị kéo giãn hoặc suy yếu. Cơ sàn chậu là các cơ hỗ trợ bàng quang và kiểm soát việc tiểu tiện. Cơ sàn chậu yếu sẽ làm tăng nguy cơ bàng quang tăng hoạt. Sự sụt giảm estrogen vào thời kỳ mãn kinh cũng là một nguyên nhân làm suy yếu cơ sàn chậu.

Thừa cân hoặc béo phì cũng có thể làm tăng nguy cơ bàng quang tăng hoạt do khối lượng cơ thể lớn gây áp lực lên cơ sàn chậu và bàng quang.

Các triệu chứng của bàng quang tăng hoạt

Các triệu chứng bàng quang tăng hoạt như tiểu nhiều lần, tiểu gấp và tiểu không tự chủ gây ảnh hưởng nhiều đến các hoạt động hàng ngày. Tình trạng tiểu đêm làm gián đoạn giấc ngủ và dẫn đến mệt mỏi.

Các triệu chứng chính của hội chứng bàng quang tăng hoạt gồm có:

Tiểu gấp

Tiểu gấp là tình trạng đột ngột buồn tiểu dữ dội. Người bệnh có thể bị són tiểu (tiểu không tự chủ) khi buồn tiểu do cơ sàn chậu yếu và không thể giữ được nước tiểu trong bàng quang. Tình trạng rò rỉ nước tiểu thường xảy ra gần như ngay lập tức sau khi có cảm giác buồn tiểu.

Tiểu nhiều lần

Không có định nghĩa cụ thể thế nào là đi tiểu nhiều lần. Khi tần suất đi tiểu tăng lên so với thường ngày thì sẽ được coi là tiểu nhiều lần. Đây là một triệu chứng điển hình của bàng quang tăng hoạt. Các cơn cơ thắt bàng quang không tự chủ khiến người bệnh buồn tiểu liên tục dù bàng quang chưa đầy.

Tiểu đêm

Sự co thắt bất thường của cơ bàng quang có thể xảy ra cả trong khi ngủ vào ban đêm, khiến người bệnh phải thức giấc nhiều lần để đi tiểu. Điều này làm gián đoạn giấc ngủ, dẫn đến thiếu ngủ và mệt mỏi vào ban ngày.

Các nguyên nhân gây bàng quang tăng hoạt

Các triệu chứng bàng quang tăng hoạt có thể xuất hiện từ từ hoặc đột ngột, tùy vào nguyên nhân gây ra vấn đề. Các nguyên nhân phổ biến gây bàng quang tăng hoạt gồm có:

Nhiễm trùng đường tiết niệu

Nhiễm trùng đường tiết niệu đa phần là do vi khuẩn gây ra. Bất cứ ai cũng có thể bị nhiễm trùng đường tiết niệu nhưng phụ nữ có nguy cơ cao hơn do niệu đạo ngắn hơn và nằm gần hậu môn hơn so với nam giới. Tiểu gấp và tiểu nhiều lần là các triệu chứng thường gặp của nhiễm trùng đường tiết niệu.

Thuốc

Một số loại thuốc có thể gây ra các triệu chứng bàng quang tăng hoạt, chẳng hạn như tiểu gấp và tiểu nhiều lần. Ví dụ về những loại thuốc này gồm có:

• Thuốc lợi tiểu
• Thuốc chẹn kênh canxi
• Thuốc chống trầm cảm ba vòng
• Thuốc trị nghẹt mũi như pseudoephedrine
• Thuốc kháng histamin như diphenhydramine
• Thuốc điều trị rối loạn lưỡng cực như lithium
• Thuốc trị bệnh tiểu đường

Caffeine

Caffeine có đặc tính lợi tiểu, có nghĩa là làm tăng sự sản xuất nước tiểu. Do đó, uống các loại đồ uống chứa caffeine như cà phê, trà, nước tăng lực và nước ngọt có ga có thể dẫn đến tiểu nhiều lần. Tiêu thụ quá nhiều caffeine còn có thể gây tiêu chảy.

Rượu bia

Cồn trong rượu bia cũng có đặc tính lợi tiểu. Cồn kìm hãm sự sản xuất vasopressin, một loại hormone có vai trò điều hòa sự sản xuất nước tiểu ở thận. Điều này khiến thận tạo ra quá nhiều nước tiểu và dẫn đến tăng tần suất đi tiểu.

Mang thai

Đi tiểu nhiều lần là một tình trạng thường gặp khi mang thai. Những thay đổi về thể chất và nội tiết tố trong thai kỳ có thể làm tăng tần suất đi tiểu cũng như mức độ buồn tiểu.

Cơ thể tạo ra nhiều chất lỏng hơn trong thời gian mang thai. Điều này có nghĩa là thận sẽ tạo ra nhiều nước tiểu hơn. Ngoài ra, thai nhi trong tử cung ngày một lớn lên sẽ chèn ép lên bàng quang, dẫn đến tình trạng buồn tiểu liên tục và tiểu gấp ngay cả khi bàng quang chưa đầy.

Khi mang thai, phụ nữ có nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu cao hơn. Nhiễm trùng đường tiết niệu có nhiều triệu chứng giống với bàng quang tăng hoạt. Khi nhận thấy các triệu chứng bất thường thì cần phải đi khám càng sớm càng tốt. Nếu là nhiễm trùng đường tiết niệu thì sẽ phải điều trị bằng thuốc kháng sinh. Nhiễm trùng đường tiết niệu không được điều trị trong thai kỳ sẽ dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng như sinh non, trẻ nhẹ cân, tăng huyết áp, tiền sản giật, người mẹ bị thiếu máu và viêm màng ối.

Thay đổi nội tiết tố

Thay đổi nội tiết tố cũng là một nguyên nhân gây ra bàng quang tăng hoạt. Triệu chứng bàng quang tăng hoạt do thay đổi nội tiết tố thường xảy ra từ từ.

Khi phụ nữ có tuổi, sự sản xuất hormone estrogen sẽ sụt giảm. Điều này bắt đầu từ giai đoạn tiền mãn kinh.

Sự sụt giảm mức estrogen khiến cho lớp niêm mạc âm đạo trở nên mỏng đi, làm giảm sức mạnh và độ đàn hồi của âm đạo cũng như các cơ xung quanh (cơ sàn chậu). Cơ sàn chậu suy yếu sẽ làm giảm sự hỗ trợ cho bàng quang và niệu đạo, điều này dẫn đến tình trạng tiểu gấp và tiểu nhiều lần.

Ở nam giới, những thay đổi về hormone testosterone và estrogen có thể làm tăng kích thước tuyến tiền liệt. Phì đại tuyến tiền liệt có thể gây tiểu nhiều lần, tiểu khó và tiểu không tự chủ.

Tổn thương thần kinh (bàng quang thần kinh)

Chấn thương do va đập hoặc các vấn đề như thoát vị đĩa đệm có thể làm hỏng các dây thần kinh truyền tín hiệu giữa não và bàng quang. Các bệnh lý như bệnh Parkinson, đột quỵ và đa xơ cứng cũng có thể gây ra điều tương tự.

Các triệu chứng xảy ra do tổn thương dây thần kinh kết nối não bộ và bàng quang được gọi là “bàng quang thần kinh”. Các dây thần kinh bị tổn thương sẽ gửi tín hiệu cho não bộ báo bàng quang đã đầy ngay cả khi bàng quang chưa đầy hoặc thậm chí trống rỗng.

Thừa cân

Khối lượng cơ thể lớn sẽ gây áp lực lên bàng quang, gây ra tiểu không tự chủ và các triệu chứng bàng quang tăng hoạt khác.

Bệnh tiểu đường

Bệnh tiểu đường có thể khiến bàng quang to lên và điều này dẫn đến các triệu chứng bàng quang tăng hoạt.

Sỏi bàng quang

Nếu không thể làm trống bàng quang hoàn toàn, khoáng chất trong nước tiểu sẽ kết tinh và tạo thành sỏi trong bàng quang.

Sỏi sẽ gây kích thích thành bàng quang hoặc gây tắc nghẽn ở cổ bàng quang hoặc niệu đạo. Các triệu chứng bàng quang tăng hoạt, chẳng hạn như tiểu gấp, đôi khi là dấu hiệu của sỏi bàng quang.

Ung thư bàng quang

Những thay đổi khi đi tiểu, chẳng hạn như tiểu gấp, tiểu nhiều lần và tiểu đêm, có thể là triệu chứng ban đầu của bệnh ung thư bàng quang. Ung thư bàng quang còn có các triệu chứng khác như đau hoặc nóng rát khi đi tiểu và tiểu ra máu.

Hãy đi khám ngay khi có bất kỳ triệu chứng nào trong số này để được chẩn đoán bệnh từ sớm. Càng phát hiện và điều trị sớm ung thư bàng quang thì tiên lượng sẽ càng tốt.

Bàng quang tăng hoạt có tự khỏi không?

Bàng quang tăng hoạt thường không tự khỏi nếu như không điều trị. Người bệnh sẽ cần các phương pháp điều trị y tế hoặc thay đổi lối sống để làm giảm các triệu chứng bàng quang tăng hoạt. Giải quyết nguyên nhân gốc rễ là cách tốt nhất để chấm dứt hoặc kiểm soát bàng quang tăng hoạt.

Điều trị bàng quang tăng hoạt

Bác sĩ sẽ thực hiện một số xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh để xác định nguyên nhân gây ra các triệu chứng. Người bệnh có thể sẽ phải ghi nhật ký bàng quang cũng như chế độ ăn uống để bác sĩ xác định các yếu tố kích hoạt triệu chứng.

Việc điều trị sẽ tùy thuộc vào nguyên nhân gốc rễ gây bàng quang tăng hoạt.

Thuốc

Trong một số trường hợp, bác sĩ sẽ kê thuốc để điều trị nguyên nhân gây ra bàng quang tăng hoạt. Ví dụ, đối với bệnh nhân nữ có mức estrogen thấp, bác sĩ sẽ kê estrogen dạng bôi hoặc thuốc đặt âm đạo.

Người bệnh cũng có thể sẽ được kê thuốc để điều trị trực tiếp các triệu chứng bàng quang tăng hoạt. Những loại thuốc này có tác dụng làm giãn cơ bàng quang và ngăn bàng quang co thắt khi chưa đầy.

Tập Kegel

Đối với những trường hợp bàng quang tăng hoạt do suy yếu cơ sàn chậu, ví dụ như sau khi sinh nở, một giải pháp là tập bài tập Kegel để củng cố cơ sàn chậu.

Tiêm Botox

Nếu đã dùng thuốc, thay đổi lối sống hoặc tập Kegel mà các triệu chứng không đỡ thì có thể sẽ cần tiêm Botox vào cơ bàng quang. Botox sẽ làm giảm hoạt động của cơ.

Kích thích điện thần kinh

Một giải pháp cho những trường hợp bàng quang tăng hoạt do tổn thương thần kinh là kích thích điện thần kinh cùng. Một điện cực sẽ được cấy dưới da và phát xung điện nhẹ đến các dây thần kinh kết nối não và bàng quang. Những xung điện này sẽ cải thiện sự trao đổi tín hiệu giữa não và bàng quang, nhờ đó làm giảm các triệu chứng bàng quang tăng hoạt.

Một loại kích thích điện thần kinh khác để điều trị bàng quang tăng hoạt là kích thích điện thần kinh chày qua da. Một điện cực nhỏ được đặt ở gần mắt cá chân của người bệnh. Điện cực này sẽ truyền xung điện đến dây thần kinh chày chạy từ chân đến thắt lưng. Liệu trình điều trị ban đầu thường gồm 12 buổi.

Phẫu thuật

Phẫu thuật hiếm khi được sử dụng để điều trị bàng quang tăng hoạt. Nhưng trong những trường hợp nghiêm trọng, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật mở rộng bàng quang hoặc phẫu thuật chuyển lưu nước tiểu qua da.

Tóm tắt bài viết

Bàng quang tăng hoạt là một tình trạng phổ biến có thể xảy ra ở bất kỳ ai. Có nhiều nguyên nhân và yếu tố làm tăng nguy cơ bàng quang tăng hoạt, gồm có bệnh tật, thuốc, chế độ ăn uống, mang thai, thay đổi nội tiết tố, tổn thương thần kinh, thừa cân… Việc điều trị bàng quang tăng hoạt sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể.

Thông thường, chỉ cần thay đổi lối sống và dùng thuốc là đủ để kiểm soát các triệu chứng bàng quang tăng hoạt. Các phương pháp điều trị khác gồm có tiêm Botox và kích thích điện thần kinh. Trong những trường hợp nghiêm trọng, người bệnh có thể phải phẫu thuật.