Điều trị bàng quang tăng hoạt bằng phương pháp kích thích điện thần kinh chày

Bàng quang tăng hoạt là một nhóm các triệu chứng xảy ra do cơ bàng quang co thắt không tự chủ. Triệu chứng phổ biến nhất là đột ngột buồn tiểu (tiểu gấp).

Các triệu chứng khác của chứng bàng quang tăng hoạt còn có:

• rò rỉ nước tiểu khi cảm thấy buồn tiểu (tiểu không tự chủ)
• đi tiểu nhiều lần (tám lần trở lên một ngày)
• tiểu đêm (đi tiểu ít nhất hai lần vào ban đêm)

Bàng quang tăng hoạt là một vấn đề phổ biến. Theo một thống kê, tỷ lệ phụ nữ bị bàng quang tăng hoạt trên thế giới là khoảng 12,8% và nam giới là 10,8%. (1) Tỷ lệ gặp phải vấn đề này tăng lên khi có tuổi..

Có nhiều phương pháp điều trị bàng quang tăng hoạt, gồm có thay đổi lối sống, dùng thuốc làm giãn cơ bàng quang hay tiêm Botox vào bàng quang. Kích thích điện thần kinh chày qua da (percutaneous tibial nerve stimulation) cũng là một phương pháp điều trị bàng quang tăng hoạt.

Cùng tìm hiểu về cơ chế tác dụng, hiệu quả và rủi ro của phương pháp điều trị này.

Kích thích điện thần kinh chày là gì?

Kích thích điện thần kinh chày là một phương pháp điều hòa thần kinh. Điều này có nghĩa là hoạt động của dây thần kinh sẽ được thay đổi thông qua các xung điện hoặc thuốc được đưa thẳng đến dây thần kinh hoặc khu vực lân cận. Phương pháp kích thích điện thần kinh được sử dụng để điều trị nhiều căn bệnh khác nhau.

Khi được sử dụng cho chứng bàng quang tăng hoạt, phương pháp kích thích điện thần kinh chày nhắm vào đường tiết niệu dưới thông qua dây thần kinh chày sau. Dây thần kinh chày sau là một nhánh của dây thần kinh tọa chạy từ xương chậu xuống chân.

Trong quá trình kích thích điện thần kinh chày, một điện cực sẽ được đặt ở cẳng chân, gần mắt cá chân của người bệnh. Điện cực này sẽ truyền xung điện đến dây thần kinh chày trong suốt quá trình điều trị.

Kích thích điện thần kinh chày được sử dụng khi các phương pháp điều trị bàng quang tăng hoạt khác, chẳng hạn như thay đổi lối sống, dùng thuốc và tiêm Botox không hiệu quả hoặc người bệnh không thể chịu được tác dụng phụ của các phương pháp điều trị này.

Cơ chế điều trị bàng quang tăng hoạt của kích thích điện thần kinh chày

Bình thường khi bàng quang đầy, các dây thần kinh sẽ gửi tín hiệu đến não và sau đó não sẽ phát tín hiệu báo đã đến lúc cần đi tiểu và làm cho các cơ bàng quang co bóp để giải phóng nước tiểu. Các triệu chứng bàng quang tăng hoạt xảy ra khi có trục trặc trong sự truyền tín hiệu thần kinh giữa não và bàng quang. Điều này khiến cho cơ bàng quang co thắt không đúng lúc.

Phương pháp kích thích điện thần kinh chày điều chỉnh lại kênh liên lạc giữa não và bàng quang. Dây thần kinh chày là một phần của bó dây thần kinh kiểm soát bàng quang. Việc kích thích dây thần kinh này bằng xung điện sẽ giúp kiểm soát tất cả các dây thần kinh đang không hoạt động chính xác, nhờ đó khôi phục hoạt động bình thường của cơ bàng quang.

Khi điều trị bàng quang tăng hoạt bằng phương pháp kích thích điện thần kinh chày, người bệnh thường phải điều trị hàng tuần trong khoảng 12 tuần tuần, sau đó là điều trị duy trì với tần suất thưa hơn.

Kích thích điện thần kinh chày được thực hiện tại bệnh viện. Mặc dù cũng có một số loại thiết bị không xâm lấn mà người bệnh có thể tự sử dụng tại nhà nhưng tốt nhất vẫn nên điều trị tại cơ sở y tế để đảm bảo an toàn và đạt kết quả tốt nhất.

Kích thích điện thần kinh chày có đau không?

Mỗi buổi điều trị kéo dài khoảng 30 phút. Xung điện sẽ được đặt ở mức cao nhất mà người bệnh có thể chịu được.

Người bệnh sẽ cảm thấy hơi nhói khi kim đâm vào chân. Trong suốt buổi điều trị, người bệnh có thể sẽ cảm thấy châm chích và co thắt cơ ở bàn chân, ngón chân hoặc mắt cá chân. Tuy nhiên, quá trình điều trị không gây đau đớn.

Hiệu quả của kích thích điện thần kinh chày

Kích thích điện thần kinh chày là một phương pháp điều trị hiệu quả cho chứng bàng quang tăng hoạt. Trong các nghiên cứu, khoảng 60 đến 70% người tham gia đã cải thiện các triệu chứng bàng quang tăng hoạt, 47 đến 56% trong đó cho biết họ ít phải đi vệ sinh hơn. (2)

Mặc dù một liệu trình điều trị thông thường kéo dài khoảng 12 tuần nhưng tiếp tục điều trị duy trì với tần suất thưa hơn sẽ làm tăng hiệu quả. Khoảng 77% số người điều trị duy trì cho biết họ nhận thấy các triệu chứng bàng quang tăng hoạt có cải thiện.

Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là kích thích điện thần kinh chày sẽ không cho hiệu quả ngay lập tức. Thông thường, phải sau ít nhất 6 buổi điều trị thì người bệnh mới bắt đầu thấy sự cải thiện.

Kết hợp kích thích điện thần kinh chày với thuốc kháng cholinergic (antimuscarinic) - nhóm thuốc làm giãn cơ bàng quang và ngăn cơ bàng quang co thắt không tự chủ - sẽ cho hiệu quả cao hơn so với khi chỉ kích thích điện thần kinh chày.

Phương pháp kích thích điện thần kinh chày có thể sử dụng cho cả trẻ em. Trong một nghiên cứu vào năm 2015, hơn 66% người bệnh cho biết họ đã khỏi bệnh và 23,8% cho biết các triệu chứng đã cải thiện đáng kể. (3)

Rủi ro của kích thích điện thần kinh chày

Phương pháp kích thích điện thần kinh chày không có tác dụng phụ nào nghiêm trọng. Tuy nhiên, trong và sau mỗi buổi điều trị, người bệnh có thể gặp phải các vấn đề như:

• Bầm tím
• Đau
• Viêm
• Chảy máu nhẹ xung quanh vị trí đâm kim

Không phải ai cũng có thể điều trị bằng phương pháp kích thích điện thần kinh chày. Phương pháp điều trị có thể không phù hợp với những người:

• Đã cấy máy tạo nhịp tim hoặc máy khử rung tim
• Đang mang thai
• Bị rối loạn chảy máu
• Bị tổn thương thần kinh

Câu hỏi thường gặp về kích thích điện thần kinh chày

Phải điều trị bao lâu mới có hiệu quả?

Có thể phải sau 6 buổi điều trị thì các triệu chứng mới bắt đầu cải thiện. Người bệnh sẽ thấy hiệu quả rõ rệt nhất sau 12 tuần điều trị đều đặn, sau đó nên điều trị duy trì với tần suất thưa hơn. Có thể giảm dần tần suất điều trị theo thời gian.

Máy xung điện TENS có điều trị được bàng quang tăng hoạt không?

Có một số nghiên cứu đang được thực hiện về tác dụng của các thiết bị kích thích thần kinh tại nhà, gồm có máy xung điện TENS đối với chứng bàng quang tăng hoạt nhưng cần phải nghiên cứu thêm.

Thiết bị kích thích điện thần kinh chày tại nhà kém hiệu quả hơn so với phương pháp được thực hiện tại bệnh viện.

Kích thích điện thần kinh chày có an toàn cho trẻ em không?

Phương pháp kích thích điện thần kinh chày có thể sử dụng cho trẻ em bị bàng quang tăng hoạt. Tỷ lệ điều trị thành công ở trẻ em khá cao với khoảng 70% trường hợp có cải thiện đáng kể hoặc thậm chí khỏi bệnh.

Kích thích điện thần kinh chày có thể thay thế thuốc điều trị bàng quang tăng hoạt không?

Người bệnh nên dùng thuốc trước khi điều trị bằng phương pháp kích thích điện thần kinh chày. Nếu thuốc không có hiệu quả hoặc gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng hoặc cản trở cuộc sống hàng ngày thì lúc đó bác sĩ mới đề nghị phương pháp kích thích điện thần kinh chày.

Tóm tắt bài viết

Kích thích điện thần kinh chày là một giải pháp để điều trị các triệu chứng bàng quang tăng hoạt. Phương pháp này thường được sử dụng khi các phương pháp điều trị bước đầu như thay đổi lối sống và dùng thuốc không có hiệu quả hoặc gây tác dụng phụ nghiêm trọng.

Đây là một phương pháp điều trị an toàn và hiệu quả. Nhiều người điều trị bằng phương pháp này đã giảm đáng kể các triệu chứng bàng quang tăng hoạt.