Suy thận mạn giai đoạn 3: Triệu chứng, điều trị và tuổi thọ

Suy thận mạn là tình trạng thận bị tổn thương dần dần theo thời gian và không thể phục hồi. Tuy nhiên, nếu phát hiện và điều trị sớm thì có thể ngăn chặn hoặc làm chậm sự tiến triển của bệnh.

Suy thận mạn được chia thành 5 giai đoạn, giai đoạn 1 là khi thận bị tổn thương nhẹ nhất và khi sang đến giai đoạn 5, chức năng thận đã bị suy giảm nghiêm trọng.

Giai đoạn 3 là giai đoạn giữa, lúc này chức năng thận bị suy giảm ở mức độ nhẹ đến vừa.

Suy thận mạn giai đoạn 3 được chẩn đoán dựa trên các triệu chứng cũng như kết quả xét nghiệm. Mặc dù không thể đảo ngược được tổn thương thận nhưng có thể ngăn thận bị tổn thương thêm.

Cách xác định giai đoạn suy thận mạn

Giai đoạn 3 của suy thận mạn được chẩn đoán dựa trên chỉ số độ lọc cầu thận ước tính (eGFR). Đây là xét nghiệm máu đo nồng độ creatine. Chỉ số eGFR được sử dụng để xác định khả năng lọc máu của thận.

Giá trị eGFR tối ưu là trên 90 trong khi giá trị eGFR ở giai đoạn cuối của suy thận mạn là dưới 15. eGFR càng cao thì chức năng thận càng tốt.

Suy thận mạn giai đoạn 3 được chia thành 2 giai đoạn nhỏ hơn là giai đoạn 3A và3B dựa trên chỉ số eGFR. Nếu eGFR nằm trong khoảng từ 45 đến 59 thì có nghĩa là suy thận mạn giai đoạn 3A, còn nếu eGFR nằm trong khoảng từ 30 đến 44 thì bệnh đã tiến triển sang giai đoạn 3B.

Mục tiêu điều trị suy thận mạn giai đoạn 3 là ngăn chặn hoặc làm chậm tốc độ suy giảm chức năng thận, có nghĩa là ngăn độ lọc cầu thận ước tính giảm xuống mức 15 - 29, mức eGFR biểu thị suy thận mạn giai đoạn 4.

Triệu chứng suy thận mạn giai đoạn 3

Suy thận mạn giai đoạn đầu và giai đoạn 2 thường không có triệu chứng nhưng khi sang đến giai đoạn 3 thì các triệu chứng sẽ bắt đầu trở nên rõ rệt hơn.

Một số triệu chứng của suy thận mạn giai đoạn 3 gồm có:

• Nước tiểu màu sậm hoặc hồng, đỏ
• Tăng hoặc giảm tần suất đi tiểu so với bình thường
• Phù nề do tích nước
• Thường xuyên mệt mỏi, thiếu năng lượng
• Các triệu chứng giống như thiếu máu, ví dụ như chóng mặt, không có sức lực hoạt động
• Mất ngủ và các vấn đề về giấc ngủ khác
• Đau thắt lưng
• Cao huyết áp

Chẩn đoán suy thận mạn giai đoạn 3

Hãy đi khám ngay khi gặp các triệu chứng nêu trên. Mặc dù một hoặc hai triệu chứng chưa hẳn là do bệnh thận nhưng nếu có nhiều triệu chứng cùng lúc thì đó là dấu hiệu cho thấy sức khỏe đang có vấn đề và cần đi khám càng sớm càng tốt.

Nên đi khám nếu đã được chẩn đoán mắc suy thận mạn giai đoạn 1 hoặc giai đoạn 2 và đột nhiên xuất hiện triệu chứng mới hoặc các triệu chứng cũ trở nên nặng hơn.

Tuy nhiên, suy thận mạn hiếm khi được chẩn đoán ở giai đoạn đầu hoặc giai đoạn 2 vì các giai đoạn này thường không biểu hiện bất kỳ triệu chứng rõ rệt nào.

Các phương pháp chẩn đoán và xác định giai đoạn suy thận mạn gồm có:

• Đo huyết áp
• Xét nghiệm nước tiểu
• Xét nghiệm máu để kiểm tra độ lọc cầu thận ước tính (có thể phải làm xét nghiệm nhiều lần để xác nhận kết quả)
• Các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh để loại trừ các vấn đề về thận khác

Điều trị suy thận mạn giai đoạn 3

Suy thận mạn không thể chữa khỏi nhưng nếu bệnh được phát hiện ở giai đoạn 3 thì vẫn còn cơ hội ngăn bệnh tiến triển nặng hơn. Phương pháp điều trị chính ở giai đoạn này là dùng thuốc kết hợp thay đổi lối sống. Bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị cụ thể cho người bệnh.

Chế độ ăn uống

Ăn thực phẩm chế biến sẵn sẽ gây hại cho sức khỏe. Vì thận có nhiệm vụ lọc chất thải trong máu và cân bằng chất điện giải nên ăn quá nhiều thực phẩm chứa những chất này sẽ khiến thận bị quá tải.

Điều quan trọng khi bị suy thận mạn là phải ăn nhiều thực phẩm toàn phần (thực phẩm không qua chế biến công nghiệp hoặc chỉ chế biến ở mức độ tối thiểu), ví dụ như rau củ quả tươi và ngũ cốc, đồng thời hạn chế các loại thực phẩm chế biến sẵn và thực phẩm chứa chất béo bão hòa, ví dụ như bơ động vật, phô mai, thịt mỡ.

Người bị suy thận mạn nên giảm lượng protein (chất đạm) trong chế độ ăn uống. Nếu chỉ số kali trong máu ở mức cao thì người bệnh cần tránh các loại thực phẩm chứa nhiều kali như chuối, khoai tây và cà chua. Tương tự, nếu mức natri quá cao thì cần phải hạn chế ăn muối và đồ ăn mặn.

Sụt cân là vấn đề phổ biến ở các giai đoạn sau của suy thận mạn do người bệnh ăn không ngon miệng. Điều này còn có thể dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng.

Nếu cảm thấy chán ăn, người bệnh có thể ăn các các bữa nhỏ thường xuyên trong ngày thay vì 3 bữa lớn để đảm bảo cung cấp đủ năng lượng và chất dinh dưỡng cho cơ thể.

Điều trị bằng thuốc

Suy thận mạn giai đoạn 3 chưa cần phải lọc máu hay ghép thận. Người bệnh sẽ được kê một số loại thuốc để điều trị các bệnh lý gây tổn thương thận, ví dụ như thuốc ức chế men chuyển angiotensin (ACE) và thuốc ức chế thụ thể angiotensin II (ARB) để điều trị cao huyết áp. Nếu như suy thận là do tiểu đường thì sẽ phải dùng thuốc đường uống hoặc thuốc tiêm để kiểm soát lượng đường trong máu.

Kerendia (finerenone) là một loại thuốc kê đơn được sử dụng cho người lớn mắc suy thận mạn do tiểu đường type 2 để làm giảm nguy cơ tổn thương thận tiến triển, suy thận mạn giai đoạn cuối, tử vong do bệnh tim mạch, nhồi máu cơ tim không gây tử vong và nhập viện do suy tim.

Ngoài ra, người bệnh có thể cần dùng thêm các loại thuốc và thực phẩm chức năng để làm giảm các triệu chứng, biến chứng của suy thận mạn, chẳng hạn như:

• Bổ sung sắt để ngăn ngừa, điều trị thiếu máu
• Bổ sung canxi/vitamin D để ngăn ngừa gãy xương
• Thuốc hạ cholesterol
• Thuốc lợi tiểu để giảm phù nề

Thay đổi lối sống

Ngoài việc dùng thuốc kê đơn và ăn uống lành mạnh, người bệnh nên thực hiện các thay đổi về lối sống dưới đây để kiểm soát suy thận mạn giai đoạn 3:

• Tập thể dục: Cố gắng tập cường độ vừa phải tối thiểu 30 phút mỗi ngày vào hầu hết các ngày trong tuần. Có thể trao đổi với bác sĩ để được hướng dẫn chế độ tập luyện phù hợp.
• Kiểm soát huyết áp: Cao huyết áp là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến suy thận mạn và khi đã bị suy thận, cao huyết áp sẽ khiến cho tình trạng ngày càng nặng thêm. Cố gắng duy trì huyết áp ở mức 140/90 mmHg trở xuống.
• Hạn chế stress: Có thể thử các biện pháp thư giãn giảm stress như tập thể dục, yoga, đi dạo, ngủ đủ giấc, xem phim, nghe nhạc…
• Bỏ thuốc lá: Hút thuốc lá không chỉ gây hại thận mà còn gây hại nhiều cơ quan khác trong cơ thể. Do đó, hãy cố gắng bỏ thuốc lá càng sớm càng tốt.

Suy thận mạn giai đoạn 3 có chữa khỏi được không?

Mục tiêu điều trị ở giai đoạn 3 của bệnh suy thận mạn là bảo tồn chức năng thận và không để thận bị tổn thương thêm. Cho dù được phát hiện ở giai đoạn nào thì suy thận mạn cũng không thể chữa khỏi và thận đã bị tổn thương sẽ vĩnh viễn không thể phục hồi.

Tuy nhiên, khi được phát hiện ở giai đoạn 3 thì vẫn có thể ngăn chặn sự tiến triển của bệnh. Việc ngăn chặn sự tiến triển của bệnh ở giai đoạn 4 và 5 sẽ khó khăn hơn.

Tuổi thọ của người bị suy thận mạn giai đoạn 3

Khi được chẩn đoán và điều trị sớm, người mắc suy thận mạn giai đoạn 3 có tiên lượng tốt hơn so với các giai đoạn sau của suy thận mạn. Tuổi thọ của người bệnh phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tuổi tác và lối sống.

Theo ước tính, nam giới độ tuổi 40 mắc suy thận mạn giai đoạn 3 có thể sống thêm trung bình 24 năm trong khi nữ giới cùng độ tuổi có thể sống thêm trung bình 28 năm. (1)

Ngoài tuổi thọ, một điều quan trọng nữa mà người bệnh cũng cần biết là nguy cơ tiến triển bệnh. Một nghiên cứu kéo dài 10 năm cho thấy khoảng một nửa số người tham gia mắc suy thận mạn giai đoạn 3 đã tiến triển sang các giai đoạn sau. (2)

Suy thận mạn có thể dẫn đến nhiều biến chứng như bệnh tim mạch và những biến chứng này có thể làm giảm tuổi thọ của người bệnh.

Tóm tắt bài viết

Suy thận mạn giai đoạn 3 là giai đoạn mà chức năng thận bị suy giảm ở mức độ vừa đến nhẹ. Thông thường, đây là giai đoạn mà người bệnh bắt đầu có các triệu chứng của suy thận mạn.

Mặc dù suy thận mạn giai đoạn 3 không thể chữa khỏi nhưng điều trị sớm sẽ giúp ngăn bệnh tiến triển thêm. Điều trị kịp thời còn giúp làm giảm nguy cơ biến chứng, chẳng hạn như bệnh tim mạch, thiếu máu và gãy xương.

Không phải ai bị suy thận mạn giai đoạn 3 cũng tiến triển đến giai đoạn cuối. Điều quan trọng là phải phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Các phương pháp điều trị ở giai đoạn này gồm có thay đổi lối sống, chế độ ăn uống và dùng thuốc.