Nốt sần ở tuyến tiền liệt có phải là dấu hiệu của ung thư?

Nguyên nhân gây nốt sần ở tuyến tiền liệt

Nốt sần là các cục hoặc vùng cứng dưới bề mặt của tuyến tiền liệt. Trong một số trường hợp, sỏi tuyến tiền liệt – khối cứng tương tự như sỏi thận - có thể sờ thấy dưới bề mặt. Sỏi tuyến tiền liệt có vẻ giống như nốt sần nhưng thực ra đó là khối rắn hình thành từ khoáng chất (chủ yếu là canxi). Sỏi tuyến tiền liệt thường vô hại. Trong khi đó nốt sần tuyến tiền liệt hình thành do các tế bào phát triển bất thường, đó có thể là sự phát triển lành tính hoặc cũng có thể là ung thư.

Nốt sần và khối u

Nốt sần và khối u có điểm giống nhau: đều hình thành do sự phát triển bất thường của các tế bào.

Tuy nhiên, “nốt sần” thường là một khối tế bào rất nhỏ trong khi "khối u" thường được sử dụng để chỉ khối tế bào lớn hơn. Khối u được chia làm hai loại là khối u lành tính và khối u ác tính hay còn gọi là ung thư. Sau khi khẳng định chắc chắn, bác sĩ sẽ nói rõ đó là u lành tính hay u ác tính.

U lành tính và u ác tính

Nốt sần ở tuyến tiền liệt có thể là khối u ác tính hay ung thư. Các tế bào trong u ác tính có thể tách ra khỏi khối u và lan sang các mô và cơ quan lân cận rồi đến những khu vực ở xa trong cơ thể.

Nốt sần ở tuyến tiền liệt cũng có thể chỉ là u lành tính (không phải ung thư). Các tế bào trong u lành tính không lan rộng.

Không phải lúc nào cũng xác định được nguyên nhân tại sao các tế bào bất thường nhân lên và hình thành nên nốt sần hoặc khối u. U lành tính ở tuyến tiền liệt có thể hình thành do nhiễm trùng hoặc phản ứng với phản ứng viêm trong cơ thể. Đó cũng có thể là một dấu hiệu của tăng sản tuyến tiền liệt lành tính (phì đại tuyến tiền liệt). Tăng sản tuyến tiền liệt lành tính không làm tăng nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt.

Triệu chứng của nốt sần tuyến tiền liệt

Ban đầu, nốt sần tuyến tiền liệt thường không gây ra bất kỳ triệu chứng nào. Tuy nhiên, tăng sản tuyến tiền liệt lành tính sẽ gây cản trở dòng chảy nước tiểu qua niệu đạo và gây ra rối loạn tiểu tiện hoặc xuất tinh, chẳng hạn như tiểu khó, tiểu gấp, dòng tiểu yếu, xuất tinh ngược… Giai đoạn đầu của bệnh ung thư tuyến tiền liệt cũng thường không có triệu chứng. Do đó, khám tuyến tiền liệt định kỳ là điều rất quan trọng để phát hiện sớm các bất thường.

Các phương pháp chẩn đoán

Xét nghiệm PSA

Nếu phát hiện thấy nốt sần ở tuyến tiền liệt, bác sĩ có thể sẽ yêu cầu làm xét nghiệm kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (prostate-specific antigen - PSA). PSA là một loại protein được tạo ra bởi các tế bào tuyến tiền liệt. Xét nghiệm máu sẽ cho biết nồng độ PSA trong máu. Nồng độ PSA cao hơn bình thường có thể là dấu hiệu của ung thư tuyến tiền liệt nhưng nồng độ PSA có thể tăng cao vì nhiều lý do khác. Tăng sản tuyến tiền liệt lành tính cũng có thể làm tăng nồng độ PSA trong máu. Ngoài ra, mức PSA ở mỗi nam giới là khác nhau. Một số người có nồng độ PSA cao hơn so với mức trung bình dù không có bất kỳ vấn đề nào với tuyến tiền liệt.

Nếu kết quả xét nghiệm PSA cao hơn bình thường, bệnh nhân có thể sẽ phải làm xét nghiệm thêm một lần nữa để so sánh kết quả. Nồng độ PSA tăng nhanh có thể là dấu hiệu của ung thư tuyến tiền liệt. Nếu mức PSA ở lần xét nghiệm thứ hai vẫn giữ nguyên thì bác sĩ sẽ đề nghị bệnh nhân theo dõi một thời gian. Trong khoảng thời gian này, bệnh nhân cần chú ý các triệu chứng và tái khám định kỳ để kiểm tra tuyến tiền liệt xem có thay đổi bất thường nào hay không.

Sinh thiết

Nếu nhận thấy nốt sần hoặc tình trạng phì đại tuyến tiền liệt có vẻ đáng ngờ, bác sĩ có thể sẽ đề nghị sinh thiết tuyến tiền liệt. Trong quá trình sinh thiết, bác sĩ sẽ dùng kim lấy một số mẫu mô nhỏ ở tuyến tiền liệt. Sau đó mẫu mô này được phân tích trong phòng thí nghiệm để xem có tế bào ung thư hay không.

Dương tính giả

Các phương pháp sàng lọc ung thư tuyến tiền liệt có thể cho kết quả dương tính giả, có nghĩa là kết quả chỉ ra ung thư trong khi thực tế không hề mắc ung thư. Điều này dẫn đến việc điều trị không cần thiết. Các phương pháp điều trị ung thư tuyến tiền liệt có thể gây ra nhiều tác dụng phụ như tiểu không tự chủ và rối loạn cương dương. Do đó, bệnh nhân có thể khám nhiều lần để có kết quả chuẩn xác.

Tiên lượng

U lành tính hay phì đại tuyến tiền liệt đều là những vấn đề có thể điều trị được. Một số trường hợp chỉ cần theo dõi hoặc điều chỉnh thói quen sống. Các phương pháp điều trị gồm có dùng thuốc hoặc thủ thuật xâm lấn tối thiểu để cắt bỏ một phần tuyến tiền liệt.

Hiện nay, ung thư cũng là bệnh có thể điều trị được, đặc biệt là khi được phát hiện sớm. Các phương pháp điều trị ung thư gồm có liệu pháp đông lạnh, sóng siêu âm hội tự cường độ cao, hóa trị, liệu pháp sinh học và liệu pháp hormone. Ung thư tuyến tiền liệt là một trong những bệnh ung thư có tỷ lệ sống sót khá cao và có tốc độ tiến triển chậm.

Nốt sần lớn hoặc có nhiều nốt sần có làm tăng nguy cơ ung thư không?

Hiện chưa có đủ dữ liệu nghiên cứu để khẳng định chắc chắn nốt sần lớn hoặc có nhiều nốt sần ở tuyến tiền liệt có làm tăng nguy cơ ung thư hay không. Nốt sần có thể chỉ là một phần của khối u mà phần lớn nằm dưới bề mặt tuyến tiền liệt. Chưa rõ mối liên hệ giữa kích thước và số lượng nốt sần với nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt.