Những ai có nguy cơ mắc tăng sản tuyến tiền liệt lành tính

Tăng sản tuyến tiền liệt lành tính là gì?

Tuyến tiền liệt tham gia vào sản xuất tinh dịch và có vai trò quan trọng đối với chức năng sinh sản của nam giới. Tuy nhiên, khi nam giới có tuổi, tuyến tiền liệt bắt đầu phát triển to lên và gây ra các triệu chứng về tiết niệu.

Tăng sản tuyến tiền liệt lành tính có thể xảy ra với bất cứ ai nhưng một số nam giới có nguy cơ cao hơn.

Có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ tăng sản tuyến tiền liệt lành tính, trong đó có những yếu tố không thể kiểm soát nhưng cũng có những yếu tố có thể thay đổi để giảm thiểu nguy cơ.

Tăng sản tuyến tiền liệt lành tính ảnh hưởng đến cơ thể như thế nào

Tuyến tiền liệt nằm ngay dưới bàng quang và là một phần trong hệ sinh dục của nam giới. Chức năng chính của tuyến tiền liệt là tạo ra chất lỏng và các thành phần quan trọng khác của tinh dịch.

Kích thước tuyến tiền liệt tăng lên theo thời gian nhưng ở một số người, tuyến tiền liệt phát triển lớn đến mức chèn lên niệu đạo - ống dẫn nước tiểu từ bàng quang ra ngoài cơ thể. Tình trạng này được gọi là tăng sản tuyến tiền liệt lành tính hay phì đại tuyến tiền liệt.

Sự chèn ép của tuyến tiền liệt lên niệu đạo khiến nước tiểu khó rời khỏi bàng quang ra bên ngoài và dẫn đến tình trạng bàng quang không thể làm trống hoàn toàn khi đi tiểu.

Tăng sản tuyến tiền liệt lành tính khiến bàng quang phải co bóp nhiều hơn để đẩy nước tiểu ra ngoài. Điều này dần dần khiến cho cơ bàng quang trở nên suy yếu và dẫn đến các triệu chứng khác, chẳng hạn như buồn tiểu liên tục, tiểu gấp và dòng tiểu yếu.

Các yếu tố nguy cơ chính của tăng sản tuyến tiền liệt lành tính

Gần như tất cả nam giới đều sẽ bị tăng sản tuyến tiền liệt lành tính khi có tuổi. Vấn đề này hiếm khi xảy ra ở nam giới từ 40 tuổi trở xuống nhưng có tới 90% nam giới ở độ tuổi 80 bị tăng sản lành tính tuyến tiền liệt.

Ngoài tuổi tác còn có những yếu tố khác cũng có thể làm tăng nguy cơ tăng sản tuyến tiền liệt lành tính.

Tiền sử gia đình

Tăng sản tuyến tiền liệt lành tính có thể di truyền. Các nghiên cứu đã phát hiện ra nhiều gen có thể góp phần gây ra vấn đề này.

Chủng tộc

Nam giới thuộc bất kỳ chủng tộc nào cũng đều có thể bị tăng sản tuyến tiền liệt lành tính. Tuy nhiên, một số chủng tộc có nguy cơ cao hơn. Một nghiên cứu vào năm 2007 cho thấy rằng nam giới Mỹ gốc Phi và Tây Ban Nha có nguy cơ tăng sản tuyến tiền liệt lành tính ở cao hơn so với nam giới da trắng.

Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu gần đây lại chỉ ra rằng không có bằng chứng rõ ràng nào cho thấy chủng tộc có mối liên hệ với nguy cơ mắc tăng sản tuyến tiền liệt lành tính.

Bệnh tiểu đường

Nghiên cứu cho thấy rằng bệnh tiểu đường có thể góp phần làm tăng nguy cơ tăng sản tuyến tiền liệt lành tính. Cụ thể, mức insulin cao có thể kích hoạt sự phát triển của tuyến tiền liệt.

Insulin là một loại hormone do tuyến tụy tạo ra, có chức năng đưa đường (glucose) từ máu vào tế bào để tế bào sử dụng làm năng lượng hoặc dự trữ. Ở những người mắc bệnh tiểu đường type 2, các tế bào cơ thể phản ứng kém với insulin. Mức insulin cao nhưng lại hoạt động không hiệu quả, dẫn đến lượng đường trong máu tăng cao.

Khi tuyến tụy tạo ra nhiều insulin hơn để giảm lượng đường trong máu, lượng insulin dư thừa sẽ kích thích gan sản sinh ra nhiều yếu tố tăng trưởng giống insulin (IGF). IGF có thể kích hoạt sự phát triển của tuyến tiền liệt.

Bệnh tiểu đường còn dẫn đến phản ứng viêm mức độ cao và điều này có thể ảnh hưởng đến nồng độ các chormone giới tính tác động đến tuyến tiền liệt.

Bệnh tim mạch

Bệnh tim mạch không gây tăng sản tuyến tiền liệt lành tính. Tuy nhiên, những yếu tố nguy cơ của bệnh tim mạch cũng có thể làm tăng nguy cơ tăng sản tuyến tiền liệt lành tính, chẳng hạn như:

• Béo phì
• Cao huyết áp
• Bệnh tiểu đường

Béo phì

Những nam giới có nhiều mỡ thừa trong cơ thể có mức estrogen cao hơn, đây là một loại hormone sinh dục có thể làm cho tuyến tiền liệt phát triển.

Béo phì là một tình trạng trong hội chứng chuyển hóa và hội chứng chuyển hóa cũng có liên quan đến sự phát triển của tuyến tiền liệt.

Lối sống ít vận động

Ít vận động có thể dẫn đến các vấn đề về tuyến tiền liệt. Những nam giới ít vận động có nguy cơ bị tăng sản tuyến tiền liệt lành tính cao hơn. Mặc khác, tích cực hoạt động thể chất sẽ giúp làm giảm nguy cơ. Hoạt động thể chất còn giúp giảm cân và điều này cũng có lợi cho việc giảm thiểu nguy cơ tăng sản tuyến tiền liệt lành tính.

Rối loạn cương dương

Rối loạn cương dương không gây tăng sản tuyến tiền liệt lành tính và tăng sản tuyến tiền liệt lành tính cũng không gây rối loạn cương dương. Tuy nhiên, hai vấn đề này thường đi đôi với nhau.

Nhiều loại thuốc được dùng để điều trị tăng sản tuyến tiền liệt lành tính, gồm có tamsulosin (Flomax) và finasteride (Proscar) có thể khiến cho tình trạng rối loạn cương dương trở nên nghiêm trọng hơn.

Phòng ngừa tăng sản tuyến tiền liệt lành tính

Một số yếu tố nguy cơ của tăng sản tuyến tiền liệt lành tính là không thể can thiệp, chẳng hạn như tuổi tác và di truyền. Tuy nhiên có thể kiểm soát các yếu tố nguy cơ khác.

Một trong những cách tốt nhất để phòng tránh các vấn đề về tuyến tiền liệt là tập thể dục, điều này có thể giúp giảm phản ứng viêm trong cơ thể. Tập thể dục còn giúp cơ thể sử dụng insulin hiệu quả hơn.

Tập các bài tập cardio như bơi lội, đạp xe hoặc đi bộ hầu hết các ngày trong tuần, mỗi ngày khoảng nửa tiếng có thể làm giảm nguy cơ gặp phải các triệu chứng tăng sản tuyến tiền liệt lành tính.

Tập thể dục đều đặn, kết hợp với chế độ ăn uống lành mạnh, sẽ làm giảm nguy cơ thừa cân và nguy cơ mắc bệnh tiểu đường - hai yếu tố nguy cơ khác của tăng sản tuyến tiền liệt lành tính.