Sự khác biệt giữa viêm tuyến tiền liệt và phì đại tuyến tiền liệt

Viêm tuyến tiền liệt và tăng sản tuyến tiền liệt lành tính là gì?

Tuyến tiền liệt là một phần trong hệ sinh dục của nam giới. Chức năng chính của tuyến tiền liệt là tạo ra phần chất lỏng của tinh dịch. Tuyến tiền liệt nằm ngay dưới bàng quang và bao quanh niệu đạo sau. Niệu đạo là ống dẫn nước tiểu từ bàng quang qua dương vật ra bên ngoài cơ thể.

Viêm tuyến tiền liệt có thể xảy ra do chấn thương ở tuyến tiền liệt hoặc do vi khuẩn xâm nhập vào tuyến tiền liệt từ nước tiểu hoặc khi quan hệ tình dục.

Viêm tuyến tiền liệt có thể cấp tính hoặc mãn tính. Viêm tuyến tiền liệt cấp tính bắt đầu nhanh chóng và thường chỉ xảy ra trong thời gian ngắn. Trong khi đó, viêm tuyến tiền liệt mãn tính xảy ra từ từ, kéo dài dai dẳng hoặc tái phát nhiều lần trong một khoảng thời gian dài.

Trong nhiều trường hợp, viêm tuyến tiền liệt không biểu hiện triệu chứng (viêm tuyến tiền liệt không triệu chứng). Tình trạng này thường được tình cờ phát hiện khi khám một vấn đề khác.

Tăng sản tuyến tiền liệt lành tính là tình trạng tuyến tiền liệt phát triển to lên (phì đại). Điều này khá phổ biến ở nam giới có tuổi. Tuyến tiền liệt phì đại sẽ chèn ép và gây tắc nghẽn niệu đạo, dẫn đến tình trạng không thể làm rỗng bàng quang hoàn toàn khi đi tiểu.

Viêm tuyến tiền liệt thường xảy ra ở nam giới từ 50 tuổi trở xuống trong khi tăng sản tuyến tiền liệt lành tính chủ yếu xảy ra ở nam giới trên 50 tuổi.

Triệu chứng viêm tuyến tiền liệt

Viêm tuyến tiền liệt có nhiều triệu chứng khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân. Các triệu chứng phổ biến gồm có:

• Sốt
• Ớn lạnh
• Tiết dịch giống như mủ từ dương vật
• Nóng rát hoặc đau khi đi tiểu
• Đi tiểu nhiều lần
• Đau ở bẹn, vùng chậu hoặc vùng sinh dục
• Đau đớn khi đạt cực khoái

Viêm tuyến tiền liệt do vi khuẩn mãn tính thường có các triệu chứng sau:

• Tiểu khó
• Đau ở bàng quang, tinh hoàn hoặc dương vật
• Rối loạn cương dương

Triệu chứng của tăng sản tuyến tiền liệt lành tính

Các triệu chứng của tăng sản tuyến tiền liệt lành tính không phải lúc nào cũng phụ thuộc vào kích thước của tuyến tiền liệt. Đôi khi, tuyến tiền liệt chỉ hơi phì đại cũng có thể gây ra các triệu chứng nghiêm trọng và ngược lại, nhiều trường hợp dù tuyến tiền liệt có kích thước rất lớn nhưng không biểu hiện triệu chứng.

Các triệu chứng thường gặp của tăng sản tuyến tiền liệt lành tính gồm có:

• Đi tiểu nhiều lần, đặc biệt là vào ban đêm
• Tiểu gấp (không nhịn được khi buồn tiểu mà phải vào nhà vệ sinh ngay lập tức)
• Tiểu khó
• Dòng tiểu yếu, nhỏ giọt hoặc ngắt quãng
• Són tiểu
• Không đi tiểu được
• Đau khi đi tiểu

Chẩn đoán

Hãy đi khám càng sớm càng tốt khi bị đau, nóng rát hoặc khó tiểu.

Trước tiên, bác sĩ thường sẽ tiến hành thăm hậu môn trực tràng. Bác sĩ đưa ngón tay đã đeo găng và bôi trơn vào trực tràng của bệnh nhân để xem tuyến tiền liệt có bị sưng hoặc to lên hay không.

Trong quá trình thăm hậu môn trực tràng, bác sĩ có thể sẽ xoa nắn tuyến tiền liệt để làm cho tuyến tiền liệt tiết chất lỏng vào nước tiểu, từ đó kiểm tra nguyên nhân gây viêm tuyến tiền liệt, chẳng hạn như nhiễm trùng. Tiếp theo sẽ phải làm xét nghiệm máu, tinh dịch và nước tiểu.

Ngoài ra có thể sẽ phải siêu âm – một kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh sử dụng sóng âm thanh để tạo ra hình ảnh của tuyến tiền liệt và đo niệu động học để đánh giá khả năng làm rỗng bàng quang khi đi tiểu.

Điều trị viêm tuyến tiền liệt

Việc điều trị viêm tuyến tiền liệt phụ thuộc vào nguyên nhân gây viêm. Nếu nguyên nhân là do nhiễm vi khuẩn thì sẽ phải điều trị bằng thuốc kháng sinh. Bệnh nhân sẽ được kê thuốc kháng sinh đường uống hoặc phải truyền thuốc qua đường tĩnh mạch nếu bị nhiễm trùng nặng. Thời gian điều trị thường là hai tuần hoặc lâu hơn cho đến khi khỏi nhiễm trùng.

Các phương pháp khác để điều trị viêm tuyến tiền liệt còn có:

• Thuốc chẹn alpha - nhóm thuốc giúp làm giãn các cơ xung quanh tuyến tiền liệt, giúp bệnh nhân đi tiểu dễ dàng hơn
• Thuốc chống viêm không steroid (NSAID), chẳng hạn như ibuprofen hoặc aspirin để giảm đau
• Xoa bóp tuyến tiền liệt

Bệnh nhân cũng có thể ngâm thân dưới trong nước ấm và ngồi trên đệm lót để làm giảm áp lực lên tuyến tiền liệt.

Điều trị tăng sản tuyến tiền liệt lành tính

Tăng sản tuyến tiền liệt lành tính được điều trị bằng các loại thuốc thu nhỏ tuyến tiền liệt và giảm các triệu chứng về tiết niệu.

Một nhóm thuốc được dùng phổ biến trong điều trị tăng sản tuyến tiền liệt lành tính là thuốc ức chế 5-alpha-reductase. Nhóm thuốc này ngăn cản quá trình chuyển đổi testosterone thành dihydrotestosterone (DHT) – một hormone góp phần vào sự phát triển lành tính của tuyến tiền liệt. Những loại thuốc trong nhóm này gồm có dutasteride và finasteride.

Các nhóm thuốc khác là thuốc chẹn alpha có thể giúp làm giãn các cơ ở tuyến tiền liệt và cổ bàng quang, đồng thời cải thiện dòng tiểu. Những loại thuốc trong nhóm này gồm có doxazosin (Cardura), tamsulosin (Flomax) và terazosin (Hytrin).

Bệnh nhân có thể chỉ cần dùng một trong những loại thuốc này hoặc phải dùng kết hợp nhiều loại thuốc.

Những trường hợp có triệu chứng nghiêm trọng hoặc thuốc không hiệu quả có thể sẽ phải điều trị bằng các thủ thuật xâm lấn tối thiểu để phá hủy phần mô tuyến tiền liệt phì đại và mở rộng niệu đạo. Các thủ thuật này gồm có:

• Cắt đốt tuyến tiền liệt bằng sóng vô tuyến
• Cắt đốt tuyến tiền liệt bằng năng lượng vi sóng
• Cắt đốt tuyến tiền liệt bằng sóng siêu âm cường độ cao
• Bốc hơi tuyến tiền liệt bằng điện

Một giải pháp lâu dài hơn là phẫu thuật. Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ sử dụng một vòng dây kim loại hoặc laser để cắt bỏ mô tuyến tiền liệt phì đại.

Viêm tuyến tiền liệt và tăng sản tuyến tiền liệt lành tính có chữa khỏi được không?

Viêm tuyến tiền liệt cấp tính do vi khuẩn thường khỏi sau vài tuần điều trị bằng thuốc kháng sinh.

Viêm tuyến tiền liệt mãn tính thường khó điều trị hơn và ngay cả sau khi đã điều trị, các triệu chứng vẫn có thể tái phát nhiều lần.

Người bệnh có thể phải thử nhiều phương pháp điều trị khác nhau để giảm các triệu chứng của tăng sản tuyến tiền liệt lành tính và thường sẽ phải duy trì dùng thuốc trong thời gian dài để kiểm soát sự phát triển của tuyến tiền liệt.

Một số phương pháp điều trị được sử dụng để thu nhỏ tuyến tiền liệt và giảm các triệu chứng tiết niệu có thể gây ra tác dụng phụ như xuất tinh ngược và rối loạn cương dương.