Finasteride: Công dụng, liều dùng và tác dụng phụ

Thông tin cơ bản về finasteride

• Finasteride có cả phiên bản biệt dược và thuốc gốc. Biệt dược (tên thương mại): Proscar và Propecia.
• Finasteride có dạng viên nén dùng qua đường uống.
• Finasteride được sử dụng để điều trị phì đại tuyến tiền liệt (tăng sản tuyến tiền liệt lành tính) và rụng tóc ở nam giới.

Cảnh báo quan trọng

• Cảnh báo đối với phụ nữ mang thai: Phụ nữ đang mang thai hoặc dự định có thai không nên cầm viên nén finasteride đã bị vỡ hoặc nghiền nát. Ở phụ nữ mang thai, việc tiếp xúc với thuốc này, thậm chí chỉ tiếp xúc qua da, có thể dẫn đến dị tật bẩm sinh ở thai nhi nếu mang thai bé trai.
• Cảnh báo về nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt: Finasteride thuộc nhóm thuốc có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư tuyến tiền liệt phát triển nhanh hoặc dị dạng. Finasteride có thể làm giảm mức kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (prostate specific antigen - PSA). Mức PSA gia tăng có liên quan đến ung thư tuyến tiền liệt. Nếu mức PSA tăng lên trong khi dùng finasteride thì đó có thể là dấu hiệu của bệnh ung thư tuyến tiền liệt.

Finasteride là gì?

Finasteride là một loại thuốc kê đơn có dạng viên nén dùng qua đường uống.

Finasteride có cả dạng biệt dược (tên thương mại) là Proscar và Propecia lẫn dạng thuốc gốc*. Thuốc gốc thường có giá thành thấp hơn biệt dược nhưng đôi khi không đa dạng về hàm lượng và dạng thuốc như biệt dược.

(*Khi một loại thuốc mới được phát minh ra, nó sẽ được đăng ký tên thuốc gốc theo danh pháp quốc tế hoặc danh pháp của từng nước cùng với tên biệt dược của nơi tiến hành nghiên cứu. Sau khi được cấp phép lưu hành trên thị trường, biệt dược sẽ được giữ bằng sáng chế trong một khoảng thời gian nhất định theo quy định của mỗi nước. Sau khi hết hạn độc quyền, các nhà sản xuất khác có thể sản xuất thuốc này với tên thuốc gốc hoặc một tên biệt dược khác.)

Công dụng của finasteride

Finasteride có hai phiên bản biệt dược là Proscar và Propecia. Mỗi loại thuốc có công dụng khác nhau.

Proscar được sử dụng để điều trị các triệu chứng phì đại tuyến tiền liệt (tăng sản tuyến tiền liệt lành tính). Thuốc này có thể được sử dụng kết hợp với các loại thuốc khác, chẳng hạn như dùng cùng với với doxazosin để giảm nguy cơ tiến triển của các triệu chứng phì đại tuyến tiền liệt.

Propecia được sử dụng để điều trị chứng rụng tóc ở nam giới.

Finasteride không được sử dụng cho phụ nữ và trẻ em.

Cơ chế tác dụng

Finasteride làm giảm lượng dihydrotestosterone (DHT) trong cơ thể. DHT là loại hormone khiến cho tuyến tiền liệt bị phì đại.

Việc giảm mức DHT có thể giúp ngăn chặn sự phát triển to lên của tuyến tiền liệt. Điều này còn có thể làm giảm rụng tóc và thúc đẩy mọc tóc. Finasteride không tác động đến lông trên cơ thể.

Tác dụng phụ của Finasteride

Finasteride không gây buồn ngủ nhưng có thể gây ra các tác dụng phụ khác.

Tác dụng phụ phổ biến

Một số tác dụng phụ phổ biến của finasteride:

• Giảm ham muốn tình dục
• Rối loạn cương dương (khó đạt được hoặc duy trì trạng thái cương cứng dương vật)
• Rối loạn xuất tinh
• Tăng kích thước vú
• Vú trở nên nhạy cảm
• Phát ban da

Nếu những tác dụng phụ này nhẹ thì thường sẽ tự hết trong vòng vài ngày đến vài tuần. Nhưng nếu gặp các tác dụng phụ nghiêm trọng hoặc kéo dài thì hãy báo cho bác sĩ hoặc dược sĩ.

Tác dụng phụ nghiêm trọng

Báo ngay cho bác sĩ nếu gặp tác dụng phụ nghiêm trọng khi sử dụng finasteride. Gọi cấp cứu hoặc đến bệnh viện nếu các triệu chứng có vẻ nguy hiểm. Một số tác dụng phụ nghiêm trọng của finasteride và các triệu chứng gồm có:

• Sưng môi, lưỡi, cổ họng hoặc mặt
• Chán nản, buồn bã
• Nổi u hoặc đau ở ngực
• Tiết dịch núm vú

Lưu ý, vì phản ứng của cơ thể mỗi người với thuốc là khác nhau nên tác dụng phụ mà mỗi người gặp phải sẽ không hoàn toàn giống nhau. Trên đây chỉ là một số tác dụng phụ có thể xảy ra khi dùng finasteride. Ngoài ra finasteride còn có thể gây ra những tác dụng phụ khác. Người bệnh có thể trao đổi trực tiếp với bác sĩ hoặc dược sĩ hoặc đọc tờ hướng dẫn sử dụng thuốc để biết rõ hơn về các tác dụng phụ.

Tương tác với các loại thuốc khác

Finasteride có thể tương tác với các loại thuốc khác, vitamin hoặc thảo dược mà người bệnh đang dùng. Tương tác thuốc có thể làm thay đổi tác dụng của thuốc trong cơ thể. Điều này có thể làm giảm hiệu quả của thuốc hoặc tăng nguy cơ xảy ra tác dụng phụ.

Để tránh xảy ra tương tác thuốc, người bệnh cần cho bác sĩ biết về tất cả các loại thuốc, thảo dược hay thực phẩm chức năng mà mình đang dùng trước khi sử dụng finasteride. Để hiểu rõ về tương tác thuốc của finasteride, hãy nói chuyện trực tiếp với bác sĩ hoặc dược sĩ.

Cảnh báo đối với Finasteride

Finasteride đi kèm một số cảnh báo.

Nguy cơ dị ứng

Giống như nhiều loại thuốc khác, finasteride cũng có thể gây dị ứng, đôi khi là phản ứng dị ứng nghiêm trọng với các triệu chứng như:

• Khó thở
• Sưng cổ họng hoặc lưỡi
• Nổi mề đay

Nếu có các triệu chứng này khi dùng finasteride, hãy gọi cấp cứu hoặc đến ngay bệnh viện gần nhất.

Tuyệt đối không được tiếp tục sử dụng finasteride nếu đã từng bị dị ứng với thuốc hay bất kỳ thành phần nào của thuốc. Việc tiếp tục dùng thuốc khi đã có tiền sử dị ứng có thể gây tử vong.

Finasteride có thể đi qua da

Finasteride có thể đi qua da vào bên trong cơ thể. Phụ nữ mang thai hoặc đang có kế hoạch mang thai trong tương lai gần không nên tiếp xúc với finasteride. Điều này có thể gây dị tật bẩm sinh ở thai nhi.

Cảnh báo đối với người có vấn đề sức khỏe nhất định

Trong một số trường hợp, việc sử dụng finasteride sẽ không phù hợp hoặc không an toàn.

• Đối với những người mắc bệnh gan: Finasteride được xử lý bởi gan. Ở những người bị bệnh gan, thuốc sẽ được xử lý chậm hơn bình thường. Do đó, thuốc sẽ tích tụ trong cơ thể và điều này làm tăng nguy cơ xảy ra tác dụng phụ. Trong những trường hợp có vấn đề về gan, bác sĩ sẽ giảm liều finasteride.
• Đối với người bị ung thư tuyến tiền liệt: Finasteride có thể làm tăng nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt phát triển nhanh hoặc dị dạng, bờ không đều. Ở những người đã từng hoặc đang bị ung thư tuyến tiền liệt, việc sử dụng finasteride có thể khiến cho tình trạng bệnh thêm trầm trọng hơn.

Cảnh báo đối với các nhóm đối tượng khác

• Đối với phụ nữ mang thai: Finasteride không dành cho phụ nữ và tuyệt đối không được sử dụng loại thuốc này trong thời kỳ mang thai.
• Đối với phụ nữ đang cho con bú: Mặc dù chưa rõ finasteride có đi qua sữa mẹ hay không nhưng không được sử dụng finasteride khi đang cho con bú.
• Đối với trẻ em: Hiện chưa rõ liệu finasteride có an toàn và hiệu quả ở trẻ em hay không. Thuốc này cũng không được sử dụng cho người dưới 18 tuổi.

Cách sử dụng finasteride

Dưới đây chỉ là các liều dùng và dạng thuốc thường được sử dụng. Ngoài ra còn có thể có các mức liều dùng và dạng thuốc khác. Liều dùng, dạng thuốc và tần suất sử dụng thuốc sẽ phụ thuộc vào các yếu tố như:

• Tuổi tác
• Vấn đề cần điều trị
• Mức độ nghiêm trọng của tình trạng
• Các bệnh lý khác đang mắc
• Đáp ứng với liều đầu tiên

Liều dùng finasteride để trị rụng tóc

• Thuốc gốc: Finasteride
  • Dạng: viên nén dùng qua đường uống
  • Hàm lượng: 1 mg
• Biệt dược: Propecia
  • Dạng: viên nén dùng qua đường uống
  • Hàm lượng: 1 mg

Liều dùng cho người lớn (từ 18 tuổi trở lên)

Liều dùng điển hình: 1 mg mỗi ngày.

Liều dùng cho trẻ em (từ 0 - 17 tuổi)

Finasteride không được phê duyệt sử dụng cho người dưới 18 tuổi. Do đó, không có liều dùng dành cho trẻ em.

Liều dùng để điều trị phì đại tuyến tiền liệt

• Thuốc gốc: Finasteride
  • Dạng: viên nén dùng qua đường uống
  • Hàm lượng: 5 mg
• Biệt dược: Proscar
  • Dạng: viên nén dùng qua đường uống
  • Hàm lượng: 5 mg

Liều dùng cho người lớn (từ 18 tuổi trở lên)

Liều dùng điển hình: 5 mg mỗi ngày.

Liều dùng cho trẻ em (từ 0 – 17 tuổi)

Finasteride không được phê duyệt sử dụng cho người dưới 18 tuổi. Do đó, không có liều dùng dành cho trẻ em.

Điều gì xảy ra nếu dùng thuốc không theo chỉ định?

Finasteride thường được sử dụng lâu dài. Thuốc có thể gây ra những vấn đề nghiêm trọng nếu như không sử dụng đúng theo chỉ định.

• Nếu hoàn toàn không dùng thuốc: Nếu như không dùng thuốc thì tình trạng bệnh (tăng sản tuyến tiền liệt lành tính hoặc rụng tóc) sẽ không cải thiện.
• Nếu dùng thuốc quá liều: Dùng thuốc quá liều sẽ làm tăng nguy cơ gặp phải tác dụng phụ, gồm có giảm ham muốn tình dục, rối loạn cương dương, rối loạn xuất tinh, tăng kích thước vú, vú nhạy cảm và phát ban.
• Nếu quên uống thuốc: Nếu quên uống một liều thuốc thì hãy bỏ qua và uống liều tiếp theo như bình thường. Không được uống gộp liều.
• Làm thế nào để biết thuốc có hiệu quả hay không? Nếu sử dụng finasteride để điều trị tăng sản lành tính tuyến tiền liệt và thuốc có hiệu quả, các triệu chứng của bệnh như đi tiểu nhiều lần, tiểu khó, dòng tiểu yếu hay tiểu không hết sẽ cải thiện. Nếu dùng finasteride để điều trị chứng rụng tóc ở nam giới và nhận thấy tóc giảm rụng và mọc nhiều hơn thì chứng tỏ thuốc có hiệu quả.

Những lưu ý quan trọng khi dùng finasteride

Lưu ý chung

Không bẻ, nghiền hoặc nhai thuốc. Phải uống cả viên thuốc.

Bảo quản

• Bảo quản finasteride ở nhiệt độ phòng từ 15 - 30°C (59 - 86°F).
• Tránh xa ánh sáng và nhiệt độ cao.
• Không bảo quản thuốc ở những nơi ẩm ướt như phòng tắm.

Mang theo thuốc khi đi xa

Vì finasteride cần được sử dụng hàng ngày nên người bệnh cần mang thuốc theo khi đi xa để việc điều trị không bị gián đoạn.

• Khi đi máy bay, không được để thuốc trong hành lý ký gửi mà luôn phải để trong hành lý xách tay.
• Tia X trong máy soi chiếu hành lý sẽ không ảnh hưởng đến thuốc.
• Để thuốc trong hộp đựng đi kèm còn nguyên nhãn để đề phòng trường hợp nhân viên an ninh tại sân bay yêu cầu kiểm tra.
• Không để thuốc trong ô tô khi thời tiết quá nóng hoặc quá lạnh.

Theo dõi lâm sàng

Trong thời gian sử dụng finasteride, người bệnh có thể sẽ phải làm xét nghiệm PSA định kỳ để theo dõi mức kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt.

Các lựa chọn thay thế

Ngoài finasteride còn có rất nhiều loại thuốc và phương pháp khác để điều trị tăng sản lành tính tuyến tiền liệt và rụng tóc ở nam giới.