Nguy Cơ Tái Phát Ung Thư Thận Sau Phẫu Thuật Cắt Thận

Phẫu thuật là phương pháp điều trị chính cho bệnh ung thư thận khu trú (ung thư chưa lan ra ngoài thận). Các loại phẫu thuật để điều trị ung thư thận gồm có cắt toàn bộ thận (cắt thận triệt để) và chỉ cắt bỏ phần thận có khối u (cắt thận bán phần).

Mặc dù trong nhiều trường hợp phẫu thuật cắt thận có thể chữa khỏi ung thư thận nhưng ung thư có thể tái phát sau phẫu thuật.

Cùng tìm hiểu xem Nguy cơ tái phát ung thư thận sau khi phẫu thuật có cao không? và các cách để ngăn ngừa hoặc giảm nguy cơ bệnh tái phát.

Nguy cơ tái phát ung thư thận sau phẫu thuật

Ước tính có khoảng 20% số ca phẫu thuật điều trị ung thư biểu mô tế bào thận khu trú sẽ bị tái phát bệnh sau phẫu thuật. (1) Ung thư biểu mô tế bào thận là loại ung thư thận phổ biến nhất, chiếm khoảng 90% tổng số ca ung thư thận.

Nói chung, loại phẫu thuật cắt thận (bán phần hay triệt để) không ảnh hưởng đến nguy cơ tái phát ung thư sau phẫu thuật. Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng tỷ lệ sống sót không tái phát và thời gian tái phát ung thư sau khi cắt thận bán phần và cắt thận triệt để là tương đương nhau. (2)

Các yếu tố làm tăng nguy cơ tái phát ung thư thận sau phẫu thuật

Hai yếu tố chính làm tăng nguy cơ tái phát ung thư thận sau phẫu thuật là giai đoạn và độ mô học. Giai đoạn muộn hoặc độ mô học cao hoặc cả hai tại thời điểm phẫu thuật sẽ làm tăng nguy cơ ung thư thận tái phát sau phẫu thuật.

Giai đoạn ung thư được xác định dựa trên kích thước khối u và phạm vi lan rộng của ung thư. Bệnh ung thư thận được chia thành 4 giai đoạn. Càng về các giai đoạn sau thì khối u càng lớn hoặc càng lan rộng hoặc cả hai.

Độ mô học ung thư cho biết mức độ tương đồng giữa tế bào ung thư và tế bào bình thường. Có bốn cấp độ mô học ung thư thận. Độ mô học càng cao thì có nghĩa là các tế bào trông càng bất thường và nguy cơ phát triển, lan rộng nhanh càng cao.

Một yếu tố khác cũng có thể làm tăng nguy cơ tái phát ung thư thận sau phẫu thuật là khối u hoặc mô ung thư được cắt bỏ có bờ dương tính, nghĩa là nhìn thấy các tế bào ung thư ở bờ của khối u khi quan sát dưới kính hiển vi. Bờ dương tính có thể chỉ ra rằng tế bào ung thư chưa được loại bỏ hết trong quá trình phẫu thuật.

Ung thư thận có thể di căn sau khi cắt thận không?

Ung thư thận có thể lan đến các khu vực ở xa của cơ thể sau khi phẫu thuật cắt thận. Điều này được gọi là di căn. Theo Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ (NCI), các khu vực phổ biến nhất mà ung thư thận thường di căn đến là:

• Tuyến thượng thận
• Xương
• Não
• Gan
• Phổi

Ung thư có thể tái phát ở thận (tái phát tại chỗ) hoặc ở một khu vực khác trong cơ thể (tái phát xa) hoặc cả hai.

Một nghiên cứu vào năm 2020 cho thấy rằng trong số 177 người bị tái phát ung thư biểu mô tế bào thận, 111 người bị tái phát xa (di căn), 34 người bị tái phát tại chỗ và 32 người bị cả tái phát tại chỗ và tái phát xa.

Phát hiện và ngăn ngừa ung thư tái phát

Sau ca phẫu thuật cắt thận, bác sĩ sẽ đánh giá các yếu tố nguy cơ nêu trên để ước tính nguy cơ ung thư tái phát.

Sau phẫu thuật, người bệnh sẽ phải quay lại tái khám định kỳ để kiểm tra xem ung thư có tái phát hay không. Tần suất tái khám sẽ phụ thuộc vào nguy cơ tái phát ung thư. Những phương pháp thường được sử dụng để theo dõi ung thư gồm có:

• Xét nghiệm máu
• Xét nghiệm nước tiểu
• Các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh, chẳng hạn như siêu âm, chụp CT hay chụp MRI

Người bệnh có thể phải dùng thuốc điều trị ung thư sau khi phẫu thuật cắt thận để giảm nguy cơ ung thư tái phát. Đây được gọi là điều trị bổ trợ và thường kéo dài khoảng một năm. Một số loại thuốc thường được sử dụng sau phẫu thuật cắt thận gồm có:

• pembrolizumab (Keytruda), một loại thuốc miễn dịch thuộc nhóm thuốc ức chế điểm kiểm soát miễn dịch
• sunitinib (Sutent), một loại thuốc nhắm trúng đích

Dấu hiệu ung thư thận tái phát

Nếu ung thư thận tái phát tại chỗ sau phẫu thuật, người bệnh sẽ có các triệu chứng liên quan đến thận, gồm có:

• Tiểu ra máu
• Đau thắt lưng
• Sờ thấy cục cứng ở vùng bên dưới khung xương sườn

Các dấu hiệu và triệu chứng của ung thư di căn tùy thuộc vào vị trí ung thư di căn đến. Một số triệu chứng chung của ung thư di căn gồm có:

• Mệt mỏi, suy nhược
• Ăn uống kém
• Sụt cân ngoài ý muốn
• Đau ở vị trí ung thư di căn

Ung thư thận có chữa khỏi được không?

Trong nhiều trường hợp, phẫu thuật cắt thận có thể chữa khỏi bệnh ung thư thận. Theo NCI, khả năng chữa khỏi cao nhất khi ung thư khu trú ở thận và vùng mô xung quanh. Khả năng chữa khỏi phụ thuộc vào giai đoạn và độ mô học ung thư tại thời điểm điều trị.

Ung thư tái phát thường xảy ra ngay trong vài năm đầu sau khi phẫu thuật. Ví dụ, một nghiên cứu vào năm 2019 chỉ ra rằng 50% trường hợp tái phát ung thư biểu mô tế bào thận xảy ra trong vòng 2 năm sau phẫu thuật. (3)

Nói chung, nếu qua vài năm mà ung thư không tái phát thì khả năng là bệnh đã được chữa khỏi. Tuy nhiên, ung thư thận có thể tái phát sau 10 năm hoặc muộn hơn sau phẫu thuật cắt thận.

Việc điều trị sẽ tùy thuộc vào vị trí ung thư tái phát, gồm có phẫu thuật hoặc liệu pháp nhắm trúng đích, liệu pháp miễn dịch hoặc kết hợp cả hai.

Phân biệt chữa khỏi và thuyên giảm ung thư

Chữa khỏi có nghĩa là hoàn toàn không còn dấu hiệu của ung thư sau điều trị, không cần điều trị thêm nữa và ung thư sẽ không tái phát.

Thuyên giảm là khoảng thời gian mà ung thư đáp ứng với điều trị hoặc được kiểm soát. Tùy thuộc vào loại ung thư mà người bệnh có thể ngừng điều trị hoặc phải tiếp tục điều trị trong giai đoạn thuyên giảm.

Thuyên giảm hoàn toàn có nghĩa là không phát hiện bất kỳ dấu hiệu ung thư nào. Thuyên giảm một phần có nghĩa là có ít tế bào ung thư hơn nhưng vẫn có thể phát hiện được.

Tóm tắt bài viết

Ung thư thận có thể tái phát sau khi phẫu thuật cắt thận. Ung thư có thể tái phát tại chỗ ở thận và khu vực xung quanh hoặc tái phát ở một khu vực ở xa hoặc cả hai. Ung thư thận tái phát đa phần xảy ra ngay trong vòng vài năm đầu sau phẫu thuật.

Nguy cơ tái phát ung thư thận sau phẫu thuật còn phụ thuộc vào một số yếu tố ảnh, gồm có độ mô học, giai đoạn bệnh và có tế bào ung thư ở bờ khối u sau khi cắt bỏ hay không.

>>> Tham khảo thêm: Ung Thư Thận Tế Bào Sáng Là Gì?