Người bị tiểu đường cần lưu ý gì khi dùng thuốc chẹn beta?

Những người bị bệnh tiểu đường có nguy cơ mắc bệnh tim mạch hoặc đột qụy ở độ tuổi sớm hơn so với dân số nói chung. Một lý do của điều này là lượng đường trong máu cao làm tăng nguy cơ cao huyết áp (tăng huyết áp).

Theo Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ (ADA), cứ 3 người Mỹ trưởng thành thì có gần 1 người bị cao huyết áp trong khi ở nhóm dân số bị tiểu đường, cứ 3 người thì có 2 người bị cao huyết áp.

Cao huyết áp không phải lúc nào cũng có triệu chứng. Nhiều người bị cao huyết áp vẫn thấy khỏe mạnh bình thường nhưng trên thực tế, vấn đề đang diễn ra âm thầm trong cơ thể. Tim đang phải hoạt động nhiều hơn bình thường. Đây là một tình trạng nghiêm trọng, đặc biệt là đối với những người mắc bệnh tiểu đường.

Bản thân bệnh tiểu đường đã gây ra nhiều tổn hại cho cơ thể và tình trạng cao huyết áp càng khiến cơ thể gặp phải nhiều vấn đề hơn nữa. Theo thời gian, huyết áp cao có thể gây xơ cứng động mạch và còn có thể gây tổn thương não, thận, mắt và các cơ quan khác.

Điều trị cao huyết áp

Thông thường, bác sĩ sẽ đề nghị các phương pháp điều trị cao huyết áp khác trước khi kê thuốc chẹn beta, chẳng hạn như thay đổi lối sống và kiểm soát lượng đường trong máu tốt hơn.

Quyết định sử dụng các loại thuốc, bao gồm cả thuốc chẹn beta, sẽ phụ thuộc vào bệnh sử cá nhân. Một tổng quan hệ thống vào năm 2015 khuyến nghị điều trị bằng thuốc để giảm huyết áp tâm thu (chỉ số bên trên trong kết quả đo huyết áp) nếu huyết áp trên 130 mmHg. (1)

Ở những người mắc bệnh tiểu đường, điều trị cao huyết áp sẽ giúp làm giảm nguy cơ mắc các vấn đề về tim mạch, bệnh thận và bệnh thần kinh.

Thuốc chẹn beta là gì?

Thuốc chẹn beta (thuốc ức chế beta) là một nhóm thuốc kê đơn được sử dụng để điều trị nhiều bệnh như tăng nhãn áp, đau nửa đầu và rối loạn lo âu. Nhóm thuốc này còn được sử dụng để điều trị suy tim và cao huyết áp. Cao huyết áp làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ.

Thuốc chẹn beta ngăn cản hoạt động của hormone norepinephrine (adrenaline). Điều này làm giảm tốc độ các xung thần kinh trong tim và làm cho tim đập chậm lại.

Tim không cần phải làm việc nhiều và không cần phải chịu áp lực lớn khi co bóp như trước. Thuốc chẹn beta còn có thể giúp mở rộng các mạch máu và nhờ đó cải thiện lưu thông máu.

Thuốc chẹn beta và hạ đường huyết

Những người mắc bệnh tiểu đường cần nhận biết được các dấu hiệu cảnh báo của hạ đường huyết (lượng đường trong máu thấp) để kịp thời can thiệp. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc chẹn beta có thể sẽ khiến cho người bệnh khó phát hiện các dấu hiệu hơn.

Một trong những triệu chứng của hạ đường huyết là tim đập nhanh. Vì thuốc chẹn beta làm giảm nhịp tim nên phản ứng của tim đối với lượng đường trong máu thấp sẽ trở nên không rõ ràng.

Do đó, người bệnh sẽ không dựa vào các triệu chứng để nhận biết lượng đường trong máu thấp. Điều này rất nguy hiểm. Người bệnh sẽ phải đo đường huyết thường xuyên và ăn uống điều độ, đặc biệt là những người dễ bị hạ đường huyết.

Những lưu ý khác khi dùng thuốc chẹn beta

Thuốc chẹn beta khiến cho người bệnh khó phát hiện các dấu hiệu hạ đường huyết và ngoài ra còn có thể gây ra tác dụng phụ khác. Một số tác dụng phụ phổ biến của thuốc chẹn beta gồm có:

• Mệt mỏi
• Tay chân lạnh
• Đau đầu
• Chóng mặt
• Đau bụng
• Táo bón hoặc tiêu chảy

Do tác động của thuốc chẹn beta đến sự hấp thụ chất dinh dưỡng nên những người dùng loại thuốc này nên giảm lượng natri và/hoặc canxi. Ngoài ra, cần lưu ý nước cam có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của thuốc chẹn beta.

Một số người dùng thuốc chẹn beta còn bị khó thở, khó ngủ và giảm ham muốn tình dục. Ở nam giới, thuốc chẹn beta có thể làm giảm lưu lượng máu đến dương vật và gây rối loạn cương dương.

Thuốc chẹn beta còn có thể làm tăng mức triglyceride và cholesterol. Tình trạng này thường là tạm thời nhưng vẫn nên xét nghiệm máu định kỳ trong thời gian dùng thuốc để theo dõi nồng độ các chất béo này trong máu.

Các loại thuốc chẹn beta

Nhóm thuốc chẹn beta gồm có nhiều loại thuốc khác nhau. Một số ví dụ gồm có:

• acebutolol (Sectral)
• atenolol (Tenormin)
• betaxolol (Kerlone)
• bisoprolol (Zebeta)
• metoprolol (Lopressor, Toprol-XL)
• nadolol (Corgard)
• penbutolol sulfate (Levatol)
• pindolol (Visken)
• propranolol (Inderal LA, InnoPran XL)
• timolol maleate (Blocadren)

Bác sĩ sẽ kê loại thuốc phù hợp nhất cho người bệnh. Hãy dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ và đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng. Nếu gặp phải tác dụng phụ trong thời gian sử dụng thuốc, hãy báo ngay cho bác sĩ. Bác sĩ sẽ điều chỉnh liều dùng thuốc hoặc kê loại thuốc khác.

Tại sao người bị tiểu đường nên đo huyết áp thường xuyên?

Đối với những người bị tiểu đường, đo huyết áp thường xuyên cũng quan trọng không kém việc đo đường huyết. Lý do là vì cao huyết áp thường không biểu hiện triệu chứng. Chỉ khi đo thường xuyên thì mới biết được huyết áp của mình đang ở mức nào. Người bệnh nên mua máy đo huyết áp để sử dụng tại nhà.

Khi huyết áp tăng cao, việc phát hiện sớm sẽ giúp trì hoãn hoặc tránh phải dùng thuốc kiểm soát huyết áp.

Hãy hạn chế uống rượu bia và bỏ thuốc lá nếu hút. Một điều rất quan trọng để giữ ổn định huyết áp là duy trì chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục đều đặn.