Các triệu chứng tiền mãn kinh kéo dài bao lâu?

Nội dung chính của bài viết:

• Ở mỗi phụ nữ, các triệu chứng tiền mãn kinh sẽ diễn ra trong khoảng thời gian khác nhau nhưng thường tồn tại trong suốt giai đoạn tiền mãn kinh và có thể kéo dài lên đến 7 năm sau mãn kinh.

• Các triệu chứng tiền mãn kinh phổ biến là: bốc hỏa, đổ mồ hôi về đêm, thay đổi cảm xúc, vú căng, khó ngủ, kinh nguyệt thất thường...

• Chỉ cần nhớ ăn uống điều độ, đầy đủ chất dinh dưỡng, tập thể dục đều đặn và đi khám định kỳ là sẽ giữ được sức khỏe luôn trong trạng thái tốt và phát hiện sớm các vấn đề để có biện pháp can thiệp kịp thời.

Tiền mãn kinh và mãn kinh là gì?

Mãn kinh là một giai đoạn bình thường và tự nhiên trong quá trình lão hóa ở phụ nữ.

Khi bước vào tuổi 40, cơ thể phụ nữ sẽ ngày càng sản sinh ít estrogen hơn. Nồng độ hormone (nội tiết tố) này sẽ tiếp tục giảm cho đến khi không còn kinh nguyệt. Một khi đã ngừng kinh nguyệt trong 12 tháng liên tiếp thì đã chính thức đến tuổi mãn kinh.

Quá trình mãn kinh tự nhiên (có nghĩa là mãn kinh xảy đến mà không có sự tác động từ bên ngoài) diễn ra theo ba giai đoạn:

• Tiền mãn kinh
• Mãn kinh
• Hậu mãn kinh

Nhiều người vẫn còn nhầm lẫn giai đoạn tiền mãn kinh với mãn kinh. Tiền mãn kinh là khoảng thời gian diễn ra trước và là giai đoạn chuyển tiếp sang mãn kinh. Một số dấu hiệu thường gặp của giai đoạn tiền mãn kinh gồm có:

• Bốc hỏa
• Đổ mồ hôi đêm
• Khô âm đạo
• Khó ngủ
• Thay đổi tâm trạng

Trong giai đoạn tiền mãn kinh, cơ thể sẽ bắt đầu sản xuất ít estrogen hơn. Điều này tiếp tục cho đến một hoặc hai năm cuối của giai đoạn tiền mãn kinh và lúc này, mức hormone sẽ sụt giảm nhanh chóng. Giai đoạn tiền mãn kinh có thể bắt đầu lên đến 10 năm trước khi chính thức mãn kinh, thường là từ độ tuổi 40 nhưng cũng có không ít phụ nữ bắt đầu giai đoạn tiền mãn kinh ngay ở độ tuổi 30.

Một phụ nữ được xác định là đã đến tuổi mãn kinh khi không có kinh nguyệt trong 12 tháng liên tiếp. Sau đó là đến giai đoạn hậu mãn kinh.

Ở những người đã từng phẫu thuật cắt buồng trứng thì mãn kinh sẽ diễn ra sớm hơn.

Các triệu chứng kéo dài bao lâu?

Các triệu chứng tiền mãn kinh thường kéo dài trung bình 4 năm. Các triệu chứng mà phụ nữ gặp phải trong giai đoạn này sẽ giảm dần khi mãn kinh và hậu mãn kinh. Những phụ nữ đã qua một năm không có kinh nguyệt được coi là hậu mãn kinh.

Bốc hỏa là một triệu chứng phổ biến của giai đoạn tiền mãn kinh. Một nghiên cứu cho thấy các cơn bốc hỏa với mức độ từ vừa đến nặng có thể tiếp tục diễn ra qua giai đoạn tiền mãn kinh và kéo dài trong khoảng thời gian trung bình là 10.2 năm.

Các nhà nghiên cứu cũng nhận thấy rằng những phụ nữ da đen và phụ nữ có cân nặng trung bình thường phải trải qua triệu chứng bốc hỏa trong thời gian dài hơn so với phụ nữ da trắng và phụ nữ thừa cân.

Phụ nữ có thể mãn kinh trước tuổi 55 và khi mãn kinh diễn ra trước tuổi 40 - 45 thì được coi là mãn kinh sớm.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến mãn kinh sớm, một trong số đó là các phương pháp can thiệp phẫu thuật, điều trị, ví dụ như cắt tử cung. Mãn kinh sớm cũng có thể xảy ra nếu buồng trứng bị tổn thương do hóa trị, các phương pháp điều trị khác hoặc vấn đề về sức khỏe.

Triệu chứng tiền mãn kinh

Phụ nữ sẽ gặp một loạt các triệu chứng trong thời gian tiền mãn kinh, ví dụ như bốc hỏa, người mệt mỏi, khó ngủ, chu kỳ kinh nguyệt trở nên bất thường hay thay đổi tâm trạng. Tần suất, mức độ và thời gian diễn ra các triệu chứng này trong giai đoạn tiền mãn kinh và khi đến tuổi mãn kinh ở mỗi người là khác nhau.

Khi đã mãn kinh và bước vào thời kỳ hậu mãn kinh thì các triệu chứng này có thể tiếp tục kéo dài trong thời gian trung bình từ 4 đến 5 năm nhưng sẽ xuất hiện ít hơn và mức độ cũng nhẹ hơn. Tuy nhiên, các triệu chứng này cũng có thể biến mất sớm hơn hoặc kéo dài lâu hơn tùy từng người.

Các triệu chứng phổ biến nhất gồm có:

• Bốc hỏa: Đây là hiện tượng mà mặt và phần trên cơ thể đột nhiên có cảm giác nóng bừng. Hiện tượng này có thể kéo dài vài giây đến vài phút hoặc lâu hơn. Bốc hỏa có thể xảy ra với tần suất vài lần một ngày hoặc một vài lần một tháng.
• Đổ mồ hôi về đêm: Bốc hỏa trong khi ngủ sẽ dẫn đến đổ mồ hôi về đêm. Hiện tượng này sẽ làm gián đoạn giấc ngủ và gây mệt mỏi vào ban ngày.
• Ớn lạnh: Sau khi cơn bốc hỏa qua đi, cơ thể có thể sẽ lại có cảm giác ớn lạnh, nổi da gà.
• Thay đổi ở âm đạo: Khô âm đạo, đau rát khi quan hệ tình dục, ham muốn tình dục giảm và buồn tiểu gấp là các triệu chứng mà nhiều phụ nữ gặp phải trong giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh. Những triệu chứng này được gọi chung là hội chứng niệu dục thời kì mãn kinh (genitourinary syndrome of menopause).
• Thay đổi cảm xúc: ví dụ như phiền muộn, buồn bã, lo âu, thay đổi tâm trạng thất thường và dễ cáu gắt.
• Khó ngủ: Các triệu chứng khó chịu như bốc hỏa và đổ mồ hôi về đêm sẽ gây khó ngủ và ngủ không ngon giấc.

Ngoài ra, tiền mãn kinh còn có các dấu hiệu, triệu chứng khác như:

• Vú căng đau, nhạy cảm
• Kinh nguyệt ra nhiều hơn hoặc ít hơn
• Hội chứng tiền kinh nguyệt (PMS) trở nên nặng hơn trước
• Khô da, mắt hoặc miệng
• Đau nhức đầu
• Tim đập nhanh
• Đau cơ và khớp xương
• Giảm tập trung
• Trí nhớ giảm sút
• Rụng tóc và mỏng tóc
• Dễ tăng cân và khó giảm cân

Nếu như ngoài những triệu chứng phổ biến mà còn gặp phải bất kỳ triệu chứng bổ sung nào nêu trên thì nên đi khám bác sĩ để loại trừ các nguyên nhân khác. Đó có thể là những dấu hiệu của vấn đề sức khỏe tiềm ẩn.

Các triệu chứng này có thể xuất hiện vào bất kỳ thời điểm nào trong suốt giai đoạn tiền mãn kinh nhưng bốc hỏa thường xảy ra ngay khi bắt đầu tiền mãn kinh.

Biện pháp khắc phục triệu chứng

Những thay đổi trên cơ thể diễn ra vào giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh sẽ gây khó chịu và đôi khi còn khiến phụ nữ cảm thấy đau đớn. Tuy nhiên, đây đều là những hiện tượng hoàn toàn bình thường của sự lão hóa và có thể khắc phục được. Dưới đây là một số biện pháp để kiểm soát các triệu chứng phổ biến của giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh.

Bốc hỏa

Có thể ngăn ngừa và khắc phục các cơn bốc hỏa bằng cách:

• Xác định và tránh các tác nhân kích hoạt cơn bốc hỏa như thức ăn cay, nóng hoặc rượu
• Làm mát không gian xung quanh
• Uống thuốc tránh thai liều thấp nếu vẫn còn kinh nguyệt
• Hít thở thật chậm và sâu khi bắt đầu cảm thấy nóng
• Mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát và khi trời lạnh thì nên mặc nhiều lớp để dễ cởi khi cảm thấy nóng

Khô âm đạo

Triệu chứng khô âm đạo có thể được cải thiện bằng cách sử dụng gel bôi trơn gốc để giảm ma sát, đau rát khi quan hệ tình dục hoặc sử dụng kem dưỡng ẩm âm đạo vài ngày một lần. Nếu tình trạng khô âm đạo nghiêm trọng thì nên đi khám bác sĩ để được kê đơn thuốc điều trị.

Vấn đề về giấc ngủ và thay đổi tâm trạng

Có thể cải thiện giấc ngủ bằng những cách như:

• Không ăn nhiều và không uống trà, cà phê sau buổi trưa.
• Không ngủ trưa
• Không tập thể dục và uống rượu khi gần đến giờ đi ngủ
• Uống sữa ấm hoặc nước ấm trước khi đi ngủ
• Ngủ trong phòng tối, yên tĩnh và mát mẻ
• Điều trị triệu chứng bốc hỏa để cải thiện giấc ngủ

Hạn chế căng thẳng, ăn uống hợp lý và duy trì thói quen tập thể dục, tăng cường vận động là những cách đơn giản mà hữu hiệu để cải thiện triệu chứng thay đổi tâm trạng thất thường và khó ngủ. Những vấn đề về tâm lý, cảm xúc hay sự thay đổi tâm trạng cũng có thể được khắc phục bằng thuốc kê đơn.

Bạn nên đi khám bác sĩ để được tư vấn biện pháp kiểm soát các triệu chứng này và phát hiện hay loại trừ các nguyên nhân khác có thể gây ra các triệu chứng, ví dụ như trầm cảm hoặc hen suyễn.

Phương pháp điều trị bổ sung

Khi đi khám, có thể bác sĩ sẽ chỉ định liệu pháp hormone thay thế để điều trị các triệu chứng tiền mãn kinh – mãn kinh như:

• Bốc hỏa
• Đổ mồ hôi về đêm
• Các vấn đề về giấc ngủ
• Dễ cáu gắt
• Khô âm đạo

Liệu pháp hormone thay thế còn giúp làm chậm quá trình loãng xương, giảm sự thay đổi tâm trạng thất thường và các triệu chứng trầm cảm nhẹ.

Tuy nhiên, liệu pháp này có thể gây ra một số tác dụng phụ như:

• Chảy máu âm đạo
• Chướng bụng, đầy hơi
• Vú sưng, đau
• Đau đầu
• Thay đổi tâm trạng
• Buồn nôn

Một số nghiên cứu còn chỉ ra rằng những phụ nữ điều trị bằng liệu pháp hormone thay thế có nguy cơ bị nhồi máu cơ tim, đột quỵ và đông máu cao hơn so với bình thường. Những rủi ro tương tự cũng xảy ra với những phụ nữ sử dụng thuốc uống, miếng dán và vòng tránh thai. Tuy nhiên, những người cần đến liệu pháp hormone thay thế đa phần đều đã có tuổi và tuổi tác càng cao thì nguy cơ càng tăng.

Không phải ai cũng phù hợp với liệu pháp hormone. Nhiều phụ nữ không thể điều trị bằng phương pháp này do một căn bệnh đã mắc trước đây như ung thư hoặc do đang dùng các loại thuốc khác.

Nghiên cứu cho thấy nguy cơ mắc ung thư vú sẽ tăng cao khi sử dụng liệu pháp hormone thay thế liên tục từ 5 năm trở lên (kể cả thuốc kết hợp estrogen và progestogen chứ không riêng loại thuốc chỉ có estrogen).

Những phụ nữ đã từng phẫu thuật cắt tử cung thường dùng những loại thuốc chỉ có estrogen.

Cần nói chuyện với bác sĩ để tìm hiểu kỹ hơn về liệu pháp hormone thay thế trước khi đưa ra quyết định điều trị.

Khi nào cần đi khám?

Việc chu kỳ kinh nguyệt thay đổi, không còn giống với trước đây khi trải qua giai đoạn tiền mãn kinh là điều bình thường và rất phổ biến.

Tuy nhiên, các vấn đề khác như hội chứng buồng trứng đa nang hoặc ung thư cổ tử cung cũng có thể gây hiện tượng chảy máu âm đạo bất thường. Do đó, cần đi khám khi bạn gặp những dấu hiệu như:

• Đột nhiên kinh nguyệt ra rất nhiều hoặc có lẫn nhiều cục máu đông lớn
• Kinh nguyệt kéo dài hơn bình thường
• Ra máu sau khi quan hệ
• Ra máu giữa chu kỳ kinh nguyệt (ngoài thời gian có kinh)
• Chu kỳ kinh nguyệt quá ngắn (hai lần có kinh quá gần nhau)

Loãng xương và bệnh tim mạch là những vấn đề sức khỏe có nguy cơ cao xảy ra sau khi mãn kinh. Nguyên nhân là bởi hormone estrogen đóng một vai trò quan trọng đối với sự chắc khỏe của xương và sức khỏe tim mạch. Khi mức estrogen giảm thấp thì nguy cơ mắc hai bệnh này sẽ tăng cao.

Mãn kinh còn làm tăng nguy cơ bị nhiễm trùng đường tiết niệu vì sự thay đổi nồng độ hormone sẽ khiến cho niệu đạo bị khô, kích ứng hoặc bị viêm. Sau khi mãn kinh, phụ nữ cũng dễ bị nhiễm trùng âm đạo hơn do mô âm đạo trở nên khô và mỏng đi.

Cũng cần đi khám ngay nếu các triệu chứng mãn kinh quá nghiêm trọng hoặc kéo dài quá 5 năm kể từ kỳ kinh cuối cùng. Khi đi khám, hãy nói rõ cho bác sĩ về các triệu chứng mà mình gặp phải để bác sĩ tiến hành các phương pháp kiểm tra cần thiết.

Lợi ích của mãn kinh

Mặc dù mãn kinh gây ra các triệu chứng khó chịu nhưng quá trình tự nhiên này cũng đem lại một số lợi ích, ví dụ như:

• Không có kinh nguyệt: Khi mãn kinh, phụ nữ sẽ không còn phải trải qua kỳ kinh hàng tháng. Điều này đặc biệt có lợi cho những người có kinh nguyệt ra nhiều, đau bụng kinh dữ dội hoặc có các triệu chứng tiền mãn kinh nghiêm trọng. Khi chu kỳ kinh nguyệt dừng lại thì sẽ không cần phải mua băng vệ sinh, tampon hoặc các sản phẩm kinh nguyệt khác.
• Không cần các biện pháp tránh thai khi quan hệ tình dục: Sau khi mãn kinh, phụ nữ sẽ không cần phải dùng đến các biện pháp kiểm soát sinh sản như thuốc tránh thai khi quan hệ tình dục.

Tuy nhiên, phụ nữ vẫn có thể mang thai nếu quan hệ trong giai đoạn tiền mãn kinh. Vì vậy đừng vội bỏ các biện pháp kiểm soát sinh sản trong thời gian này. Sau một năm không có kinh thì việc mang thai sẽ là không thể nếu không có các biện pháp can thiệp nên không cần dùng đến các biện pháp tránh thai nữa. Điều này sẽ tạo tâm lý thoải mái hơn cho nhiều người. Tuy nhiên, vẫn cần phải sử dụng các biện pháp bảo vệ để ngăn ngừa bệnh lây truyền qua đường tình dục, ví dụ như đeo bao cao su.