Các biến chứng của phẫu thuật phì đại tuyến tiền liệt

Phì đại tuyến tiền liệt là gì?

Tuyến tiền liệt là một tuyến có kích thước nhỏ nằm bên dưới bàng quang và bao quanh niệu đạo (ống dẫn nước tiểu từ bàng quang ra khỏi cơ thể). Tuyến tiền liệt chỉ có ở nam giới. Cùng với một số cơ quan khác, tuyến tiền liệt có chức năng tạo ra chất dịch của tinh dịch. Từ khoảng 40 tuổi, tuyến tiền liệt bắt đầu phát triển to lên. Tình trạng tuyến tiền liệt phát triển quá mức được gọi là phì đại tuyến tiền liệt hay tăng sản lành tính tuyến tiền liệt.

Tuyến tiền liệt có kích thước quá lớn sẽ chèn ép lên niệu đạo và cản trở dòng nước tiểu chảy từ bàng quang. Tình trạng này phổ biến hơn ở những nam giới lớn tuổi. Tăng sản tuyến tiền liệt lành tính không phải ung thư.

Tăng sản tuyến tiền liệt lành tính là một vấn đề rất phổ biến và có thể điều trị được. Một trong các giải pháp điều trị là phẫu thuật. Do đây là một thủ thuật xâm lấn nên sẽ tiềm ẩn nguy cơ xảy ra một số vấn đề không mông muốn.

Các loại phẫu thuật điều trị phì đại tuyến tiền liệt

Phẫu thuật, bao gồm cả các thủ thuật xâm lấn tối thiểu và phẫu thuật truyền thống, thường có tỷ lệ thành công cao. Tuy nhiên, phẫu thuật không phải là phương pháp điều trị bước đầu cho tình trạng tăng sản tuyến tiền liệt lành tính. Phẫu thuật thường dành cho những trường hợp có triệu chứng từ vừa đến nặng và những trường hợp đã điều trị bằng thuốc nhưng không hiệu quả.

Mặc dù khá phổ biến và an toàn nhưng các phương pháp phẫu thuật điều trị tăng sản tuyến tiền liệt lành tính đều tiềm ẩn nguy cơ xảy ra biến chứng. Hầu hết các biến chứng này đều rất hiếm gặp nhưng người bệnh vẫn cần hiểu rõ về những rủi ro trước khi đưa ra quyết định điều trị.

Dưới đây là các loại phẫu thuật được sử dụng phổ biến nhất để điều trị tăng sản tuyến tiền liệt lành tính và những rủi ro có thể xảy ra của mỗi loại phẫu thuật.

Cắt tuyến tiền liệt qua niệu đạo (TURP)

Trong ca phẫu thuật, bác sĩ đưa một ống soi có gắn đèn vào niệu đạo của người bệnh và cắt bỏ phần mô bên trong của tuyến tiền liệt. Sau đó, chất lỏng được bơm qua ống soi để đưa các mảnh mô đã cắt vào bàng quang. Sau khi hoàn tất, bác sĩ sẽ đặt ống thông để dẫn chất lỏng cùng các mảnh mô ra ngoài. Cắt tuyến tiền liệt qua niệu đạo là một giải pháp điều trị phì đại tuyến tiền liệt rất hiệu quả. Các triệu chứng thường biến mất nhanh chóng sau ca phẫu thuật.

Người bệnh thường sẽ phải mang ống thông tiểu để dẫn nước tiểu từ bàng quang ra ngoài trong vài ngày sau phẫu thuật. Người bệnh có thể phải ở lại bệnh viện trong vài ngày trước khi về nhà và hạn chế hoạt động trong vài tuần cho đến vài tháng, tùy vào tốc độ phục hồi.

Biến chứng

Một số biến chứng của phẫu thuật cắt tuyến tiền liệt qua niệu đạo gồm có:

• Chảy máu trong khi phẫu thuật và cần phải truyền máu
• Hấp thụ quá nhiều chất lỏng vào cơ thể, dẫn đến mất cân bằng nồng độ natri
• Rối loạn cương dương
• Tiểu không tự chủ
• Hẹp niệu đạo, dẫn đến tiểu khó, tiểu ngắt quãng, dòng tiểu yếu
• Hội chứng TURP (TUR)

Hội chứng TURP hay TUR là một tình trạng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng xảy ra khi cơ thể hấp thụ quá nhiều chất lỏng trong quá trình phẫu thuật TURP. Các triệu chứng ban đầu gồm có chóng mặt, nhức đầu và nhịp tim chậm. Tình trạng có thể tiến triển nặng và gây ra các triệu chứng như khó thở, co giật và hôn mê.

Rạch tuyến tiền liệt qua niệu đạo (TUIP)

Trong ca phẫu thuật này, bác sĩ không cắt bỏ phần mô phì đại của tuyến tiền liệt mà chỉ rạch một vài đường nhỏ lên tuyến tiền liệt. Điều này giúp mở rộng tuyến tiền liệt và giảm bớt sự chèn ép lên niệu đạo.

TUIP thường được sử dụng để điều trị các trường hợp phì đại tuyến tiền liệt nhẹ. Tuyến tiền liệt có thể sẽ vẫn tiếp tục phát triển sau phẫu thuật và cần phải can thiệp lại. Sau phẫu thuật, người bệnh có thể phải mang ống thông tiểu trong vài ngày đến một tuần để dẫn nước tiểu ra khỏi bàng quang.

Thủ thuật TUIP ít xâm lấn hơn nhiều so với TURP nên thời gian phục hồi sẽ nhanh hơn. Người bệnh có thể về nhà ngay sau khi thủ thuật hoàn tất.

Biến chứng

Một số biến chứng của thủ thuật rạch tuyến tiền liệt qua niệu đạo gồm có:

• Xuất tinh ngược - tình trạng tinh dịch chảy ngược vào bàng quang thay vì phóng ra khỏi đầu dương vật khi xuất tinh
• Chảy máu trong khi phẫu thuật, có thể cần truyền máu
• Nhiễm trùng sau phẫu thuật
• Tiểu không tự chủ
• Rối loạn cương dương

Mổ mở cắt tuyến tiền liệt

Trong ca phẫu thuật này, bác sĩ rạch một đường dài từ rốn đến xương mu, sau đó cắt mô tuyến tiền liệt phì đại.

Mổ mở là phương pháp xâm lấn hơn nhiều so với phẫu thuật nội soi và thường chỉ được sử dụng trong những trường hợp tuyến tiền liệt phì đại nghiêm trọng. Tình trạng phì đại tuyến tiền liệt thường không tái phát sau khi cắt tuyến tiền liệt bằng phương pháp mổ mở và do đó không cần phải điều trị lại giống như một số loại phẫu thuật tuyến tiền liệt khác.

Biến chứng

Do có mức độ xâm lấn cao hơn nên cắt tuyến tiền liệt bằng phương pháp mổ mở dễ xảy ra biến chứng hơn. Điều này là do mổ mở cần phải gây mê và tạo đường rạch dài nên có nguy cơ nhiễm trùng hoặc chảy máu nhiều và cần phải truyền máu. Các biến chứng khác có thể xảy ra của phương pháp mổ mở cắt tuyến tiền liệt mở còn có:

• Rối loạn cương dương
• Bàng quang tăng hoạt
• Nhiễm trùng vết mổ
• Tiểu không tự chủ
• Vô sinh

Hầu hết người bệnh phải ở lại bệnh viện từ 5 đến 7 ngày sau ca phẫu thuật. Người bệnh sẽ phải sử dụng ống thông tiểu trong khoảng một tuần để dẫn nước tiểu ra khỏi bàng quang khi chưa thể tự đi tiểu.

Làm thế nào để giảm nguy cơ biến chứng?

Mặc dù các phương pháp phẫu thuật điều trị tăng sản tuyến tiền liệt lành tính đều tiềm ẩn nguy cơ biến chứng nhưng có nhiều cách mà người bệnh có thể thực hiện để giảm thiếu nguy cơ gặp phải biến chứng:

Ăn uống cân bằng và tích cực vận động: Chế độ ăn uống cân bằng và tập thể dục nhẹ nhàng sẽ giúp ích cho quá trình hồi phục sau phẫu thuật. Người bệnh nên bắt đầu thực hiện những điều này trước khi phẫu thuật và tiếp tục duy trì sau phẫu thuật. Ăn uống cân bằng, lành mạnh và tích cực hoạt động thể chất sẽ giúp cải thiện sức khỏe và còn giúp giảm cân. Giảm cân có thể làm giảm các triệu chứng phì đại tuyến tiền liệt và tăng tốc độ phục hồi sau phẫu thuật.

Tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ: Người bệnh không nên vận động mạnh và mang vác vật nặng sau phẫu thuật tuyến tiền liệt. Ngoài ra hãy thực hiện theo các hướng dẫn của bác sĩ. Việc hoạt động quá sức quá sớm sau phẫu thuật có thể làm chậm quá trình phục hồi.

Tái khám đầy đủ: Người bệnh có thể phải tái khám một vài lần sau phẫu thuật tuyến tiền liệt để bác sĩ theo dõi quá trình hồi phục và kiểm tra xem có phát sinh biến chứng hay không.

Khi nào cần đi khám?

Nếu nhận thấy các triệu chứng của tăng sản tuyến tiền liệt lành tính, hãy đi khám. Các vấn đề về tiết niệu có thể là do nhiều bệnh lý khác nhau gây ra. Chỉ khi đi khám thì mới xác định được chính xác nguyên nhân gây ra các triệu chứng.

Nếu không được điều trị, các vấn đề về tiết niệu có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng. Nếu các triệu chứng trở nặng nhanh chóng và hoàn toàn không đi tiểu được thì hãy đến bệnh viện ngay.

Những người có nguy cơ cao mắc chứng tăng sản tuyến tiền liệt lành tính hoặc lo lắng mình có nguy cơ mắc bệnh có thể đi khám định kỳ hàng năm. Điều này sẽ giúp phát hiện vấn đề từ sớm. Càng phát hiện sớm thì việc điều trị sẽ càng đơn giản và hiệu quả. Tăng sản tuyến tiền liệt lành tính mức độ nhẹ có thể điều trị bằng cách điều chỉnh thói quen sống và dùng thuốc mà không cần đến các thủ thuật xâm lấn.