Bệnh lý thoát vị ở trẻ em

Thoát vị là gì?

Thoát vị là tình trạng phình lên khiến một cơ quan hoặc một số mô nằm sai vị trí. Chứng thoát vị có thể xảy ra ở háng, bụng và cơ hoành. Đôi khi chứng thoát vị là rõ ràng ngay từ khi mới chào đời, nhưng đôi khi nó có thể phát triển trong vài tháng đầu sau khi bé chào đời - hoặc thậm chí là sau đó ở thời thơ ấu hoặc tuổi trưởng thành. Ở trẻ em, các loại thoát vị thường gặp nhất là thoát vị bẹn, xảy ra ở vùng sinh dục, và thoát vị rốn, ở xung quanh rốn. Cả hai loại thoát vị này thường xảy ra ở trẻ sơ sinh. (Bạn có thể đã từng nghe các thuật ngữ thoát vị “kẹt” và thoát vị “nghẹt”. Thoát vị kẹt là loại mà bác sĩ không thể tự đẩy trở lại theo cách thủ công. Thoát vị nghẹt – có thể xảy ra trong vài giờ bị “kẹt” – là loại thoát vị làm giảm lượng máu cung cấp cho một phần ruột. Thoát vị kẹt là một trường hợp khẩn cấp.)

Nguyên nhân gây ra thoát vị bẹn là gì?

Trong thời kỳ mang thai, tinh hoàn của một bé trai phát triển bên trong bụng, và sau đó, trước khi được sinh ra, chúng đi qua đường ống trong mô giữa háng và bụng và đi xuống bìu. Ở bé gái, buồng trứng đi qua đường ống và vào khung chậu. Vào thời điểm đó, đường đi qua thành bụng sẽ đóng lại. Ở khoảng 5% trẻ sơ sinh (chủ yếu là bé trai, và đặc biệt là những trẻ sinh sớm), đường này vẫn mở, đủ lớn để cho phép một vòng ruột đi qua. Thoát vị bẹn không tự cải thiện.

Dấu hiệu nhận biết bé trai bị thoát vị bẹn?

Bạn sẽ nhận thấy có một khối u, dài, cứng, có kích thước bằng ngón tay cái của bạn ở vùng háng hoặc bìu của bé. Nó có thể nổi lên khi bé vận động hoặc khóc, sau đó biến mất trở lại vào bụng khi bé thư giãn.

Cách xử trí khi trẻ bị thoát vị bẹn

Nếu cha mẹ nghi ngờ trẻ bị thoát vị bẹn, hãy cho bé đi khám bác sĩ. Bác sĩ sẽ đánh giá chứng thoát vị của bé và có thể khuyên bé tiến hành phẫu thuật. Phẫu thuật thường không phải là trường hợp khẩn cấp, nhưng cần phải khắc phục chứng thoát vị bởi vì - mặc dù nó không gây hại – nhưng vòng ruột gây ra khối u có thể bị kẹt tại một số điểm, cắt đứt nguồn cung cấp máu của khu vực đó và gây hỏng mô. Nếu điều này xảy ra, cha mẹ sẽ nhận thấy khối u đột nhiên trở nên to hơn, cứng hơn, hoặc sẫm màu hơn, và cha mẹ không thể ấn nó lại qua thành bụng. Trẻ có thể bị đau và nôn mửa. Trong trường hợp này, cần đưa bé đến phòng cấp cứu ngay lập tức, bởi vì chứng thoát vị này cần được chú ý ngay lập tức. Đôi khi bác sĩ có thể giảm (đẩy nó trở lại) một cách thủ công (trong trường hợp đó bác sĩ sẽ lên lịch cho cuộc phẫu thuật một ngày sau đó). Các trường hợp khác, cần phải phẫu thuật ngay lập tức.

Nguyên nhân nào khác có thể gây sưng tinh hoàn?

Nếu tinh hoàn của bé sưng lên ngay sau khi sinh, có thể đó là do chất lỏng thừa bé mang theo hoặc liều lượng hormone bổ sung mà bé có thể nhận được từ mẹ ngay trước khi sinh. Sự sưng tấy này là vô hại, và bé sẽ thải chất dịch này khi đi tiểu sau vài ngày. Một khả năng khác là tràn dịch màng tinh, là sự tích tụ chất lỏng quanh tinh hoàn từ một lỗ nhỏ ở thành bụng.

Khoảng một trong mười bé trai có nguy cơ bị tràn dịch màng tinh. Hầu hết chúng đều biến mất trước sinh nhật đầu tiên của bé, nhưng một số cần được tiểu phẫu để loại bỏ chất lỏng và khắc phục lỗ hổng. Tràn dịch màng tinh không gây đau đớn, nhưng nếu nó lớn thì có thể khiến bé không thoải mái, đặc biệt là khi bé biết đi. Nếu bạn nghĩ con của bạn bị tràn dịch màng tinh, hãy trao đổi với bác sĩ. Bạn cũng nên đưa con bạn đến bác sĩ ngay nếu bìu của bé bị đỏ, mềm, và sưng lên, vì những triệu chứng này có thể báo hiệu các tình trạng hiếm hoi nhưng nghiêm trọng khác, như xoắn tinh hoàn.

Dấu hiệu nhận biết bé gái bị thoát vị bẹn?

Thoát vị bẹn ít khi xảy ra ở bé gái, nhưng đôi khi nó vẫn xảy ra. Trong trường hợp này, buồng trứng hoặc vòng ruột đã xuyên qua thành bụng đến vùng háng của bé hoặc đôi khi vào trong môi âm đạo của bé. Chỗ lồi ra sẽ giống như một khối u dài. Chứng thoát vị bẹn ở bé gái cũng có thể được khắc phục bằng tiểu phẫu. Tình trạng sưng ở môi âm đạo ngay sau khi bé được sinh ra có thể là do chất lỏng thừa mà bé mang theo hoặc liều lượng hormone bổ sung mà bé nhận được từ mẹ ngay trước khi sinh. Tình trạng sưng này là vô hại, và bé sẽ thải chất lỏng này ra khi đi tiểu sau một vài ngày.

Dấu hiệu nhận biết trẻ bị thoát vị rốn

Thoát vị rốn xảy ra ở 10 – 20% trẻ em, thường gặp ở bé gái nhiều hơn bé trai, trẻ sinh sớm, và trẻ em châu Phi. Trong phần lớn các trường hợp, tình trạng này là không gây đau đớn và vô hại. Khi bé đang trong bụng mẹ, có một lỗ hổng ở thành bụng dưới rốn. Khi bé trưởng thành, lỗ này sẽ đóng lại khi các cơ bụng hợp nhất lại. Ở một số trẻ sơ sinh, các cơ không hợp nhất hoàn toàn và một lỗ có kích thước một đầu ngón tay vẫn còn sót lại. Nếu con bạn bị thoát vị rốn, bạn có thể nhận thấy vùng xung quanh rốn của bé phồng lên khi bé khóc hoặc căng thẳng. Điều này thường do áp suất không khí từ bên trong bụng.

Có cần điều trị chứng thoát vị rốn không?

Mặc dù trông có vẻ to - trong một số ít trường hợp, nó có thể phình ra với kích thước của quả mận - thoát vị rốn thường không gây ra vấn đề gì, miễn là vùng này không mềm hoặc bị sưng nhiều, chỗ phình lên sẽ mềm và có thể ấn xuống, và con bạn cảm thấy thoải mái.

Ngược lại, nếu chúng không mềm và các bé thấy khó chịu, hãy đưa bé đến gặp bác sĩ ngay lập tức. Thoát vị rốn đôi khi cần phẫu thuật. Trong những trường hợp hiếm hoi, một phần của ruột non có thể bị kẹt ở lỗ hổng, ngăn cản máu đến khu vực này và cần phẫu thuật ngay lập tức. Nếu bạn nhận thấy bất cứ tình trạng sưng tấy, mềm yếu hoặc đổi màu xung quanh khu vực này, đặc biệt là nếu con bạn nôn mửa hoặc đau đớn, hãy đưa bé đến phòng cấp cứu.

Hầu hết các trường hợp thoát vị sẽ tự biến mất khi trẻ được 2 hoặc 3 tuổi, mặc dù một số vẫn tiếp tục cải thiện cho đến khi bé được 5 tuổi.