Sự khác biệt giữa đột quỵ và cơn thiếu máu não thoáng qua

Đột quỵ hay tai biến mạch máu não xảy ra khi có sự gián đoạn lưu thông máu đến mô não. Nguyên nhân phổ biến nhất là do tắc nghẽn mạch máu cung cấp máu cho não (đột quỵ do thiếu máu cục bộ). Một nguyên nhân ít gặp hơn là vỡ mạch máu não (đột quỵ xuất huyết não).

Cơn thiếu máu não thoáng qua xảy ra khi dòng máu chảy đến cho một phần não bị gián đoạn trong thời gian ngắn. Các triệu chứng của cơn thiếu máu não thoáng qua không kéo dài quá 24 giờ mà đa phần biến mất trong vòng một giờ. Khi xảy ra cơn thiếu máu não thoáng qua, các dấu hiệu tắc nghẽn mạch máu não sẽ không bộc lộ trên các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như chụp CT.

Mặc dù cơn thiếu máu não thoáng qua chỉ xảy ra trong thời gian ngắn nhưng vẫn được coi là một tình trạng nghiêm trọng. Cơn thiếu máu não thoáng qua có thể là dấu hiệu cảnh báo một cơn đột quỵ sắp xảy ra. Đó là lý do tại sao việc điều trị kịp thời sau cơn thiếu máu não thoáng qua là điều rất quan trọng. Xác định và giải quyết nguyên nhân gốc rễ gây ra cơn thiếu máu não thoáng qua sẽ giúp giảm nguy cơ đột quỵ.

Cơn thiếu máu não thoáng qua khác đột quỵ như thế nào?

Cơn thiếu máu não thoáng qua và đột quỵ giống nhau ở chỗ đều xảy ra đột ngột và đều là tình trạng nguy hiểm.

Điểm khác biệt chính giữa cơn thiếu máu não thoáng qua và đột quỵ là thời gian kéo dài và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng. Ngoài ra, khác với đột quỵ, trong những trường hợp trải qua cơn thiếu máu não thoáng qua, các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh sẽ không phát hiện dấu hiệu tắc nghẽn lưu thông máu trong não.

Các triệu chứng đột quỵ sẽ kéo dài cho đến khi sự lưu thông máu đến não được khôi phục. Sự lưu thông máu bị gián đoạn càng lâu thì sẽ có càng nhiều tế bào não bị chết. Khả năng phục hồi sau đột quỵ phụ thuộc vào vùng não bị ảnh hưởng và mức độ tổn thương mô não.

Không giống như đột quỵ, các triệu chứng của cơn thiếu máu não thoáng qua chỉ kéo dài vài phút đến vài giờ (đa phần biến mất trong vòng một giờ). Do sự lưu thông máu chỉ bị gián đoạn tạm thời nên cơn thiếu máu não thoáng qua không gây tổn thương não vĩnh viễn và tàn tật. Tuy nhiên, khi cơn thiếu máu não thoáng qua lặp đi lặp lại nhiều lần, sự gián đoạn lưu thông máu thường xuyên sẽ gây ra những thay đổi trong chức năng não.

Triệu chứng của cơn thiếu máu não thoáng qua và đột quỵ

Đột quỵ và cơn thiếu máu não thoáng qua có nhiều triệu chứng giống nhau. Như đã nói ở trên, các triệu chứng của cơn thiếu máu não thoáng qua không kéo dài lâu và thường nhẹ hơn triệu chứng đột quỵ. Một số triệu chứng thường gặp gồm có:

• Tê hoặc yếu cơ, thường là ở một bên cơ thể
• Khó khăn khi nói hoặc hiểu những gì mà người khác nói
• Giảm khả năng phối hợp động tác, mất thăng bằng
• Đột ngột đau đầu dữ dội
• Thay đổi thị lực ở một hoặc cả hai mắt

Cơn thiếu máu não thoáng qua kéo dài bao lâu?

Các triệu chứng của cơn thiếu máu não thoáng qua kéo dài không quá 24 giờ mà đa phần là biến mất trong vòng một giờ. Thông thường, cơn thiếu máu não thoáng qua chỉ diễn ra trong vài phút và đôi khi kết thúc trước khi người bệnh nhận ra những triệu chứng bất thường.

Cho dù các triệu chứng của cơn thiếu máu não thoáng qua đã biến mất và bạn cảm thấy khỏe mạnh bình thường thì cũng vẫn nên đến bệnh viện, tốt nhất là trong vòng 60 phút kể từ khi các triệu chứng bắt đầu xuất hiện. Càng thăm khám sớm thì bác sĩ sẽ càng dễ chẩn đoán nguyên nhân.

Vì các triệu chứng của cơn thiếu máu não thoáng qua đa phần tự hết sau một thời gian ngắn nên thường bị bỏ qua. Tuy nhiên, cơn thiếu máu não thoáng qua cũng cần được đánh giá và điều trị khẩn cấp.

Cơn thiếu máu não thoáng qua có dẫn đến đột quỵ không?

Cơn thiếu máu não thoáng qua là một trong những yếu tố nguy cơ lớn nhất gây đột quỵ.

Trong một nghiên cứu vào năm 2021, những người đã từng bị cơn thiếu máu não thoáng qua được theo dõi trong thời gian trung bình gần 9 năm. 29,5% trong số này đã bị đột quỵ sau khi trải qua cơn thiếu máu não thoáng qua. Hơn một phần ba số ca đột quỵ xảy ra trong vòng 90 ngày sau cơn thiếu máu não thoáng qua. (1)

Tuy nhiên, theo các nhà nghiên cứu, nguy cơ đột quỵ sau cơn thiếu máu não thoáng qua hiện nay đã thấp hơn so với trước đây. Điều này có thể là do ngày nay mọi người đã nhận thức rõ hơn và biết cách phòng ngừa đột quỵ.

Phòng ngừa đột quỵ sau cơn thiếu máu não thoáng qua

Không có cách nào có thể ngăn ngừa đột quỵ một cách tuyệt đối nhưng có những biện pháp để giảm thiểu nguy cơ.

Một tổng quan nghiên cứu vào năm 2017 cho thấy rằng xác định và điều trị nguyên nhân gây cơn thiếu máu não thoáng qua, kết hợp với lối sống lành mạnh có thể giảm tới 80% nguy cơ đột quỵ. (2)

Nếu được bác sĩ kê thuốc chống đông máu hoặc thuốc chống kết tập tiểu cầu để giảm nguy cơ hình thành cục máu đông, hãy dùng thuốc đều đặn. Những người bị cao huyết áp có thể cần dùng thuốc hạ huyết áp và người bị cholesterol cao cần sử dụng thuốc hạ mỡ máu.

Các biện pháp khác để giảm nguy cơ đột quỵ sau cơn thiếu máu não thoáng qua còn có:

• Đo huyết áp thường xuyên và kiểm soát huyết áp ổn định.
• Kiểm soát lượng đường trong máu.
• Tập thể dục đều đặn.
• Bỏ thuốc lá nếu hút
• Thực hiện các chế độ ăn có lợi cho sức khỏe tim mạch, chẳng hạn như chế độ ăn DASH.
• Duy trì cân nặng hợp lý, giảm cân nếu thừa cân
• Hạn chế uống rượu (phụ nữ không nên uống quá 1 đơn vị cồn và nam giới không uống quá 2 đơn vị cồn mỗi ngày). Nếu có thể thì nên cai rượu hoàn toàn.
• Khám sức khỏe định kỳ.

Tóm tắt bài viết

Mặc dù cơn thiếu máu não thoáng qua chỉ xảy ra trong thời gian ngắn nhưng đây vẫn là một tình trạng nguy hiểm. Cơn thiếu máu não thoáng qua và đột quỵ đều xảy ra do sự lưu thông máu đến não bị gián đoạn.

Sự gián đoạn lưu thông máu dẫn đến cơn thiếu máu não thoáng qua chỉ diễn ra trong thời gian ngắn, thường là vài phút và các triệu chứng sẽ tự khỏi trong vòng vài giờ. Trong khi đó, sự gián đoạn lưu thông máu gây đột quỵ kéo dài hơn và cần phải điều trị để khôi phục lưu thông máu. Đột quỵ sẽ gây tổn thương mô não trong khi cơn thiếu máu não thoáng qua thì không. Tuy nhiên, cơn thiếu máu não thoáng qua có thể là dấu hiệu cảnh báo của một cơn đột quỵ sắp xảy ra trong tương lai. Điều quan trọng là phải xác định và điều trị nguyên nhân gây ra cơn thiếu máu não thoáng qua để giảm nguy cơ đột quỵ.