Nước tiểu có nitrit là dấu hiệu của bệnh gì?
Nước tiểu có nitrit là dấu hiệu của bệnh gì?
Cả nitrat và nitrit đều là các dạng nitơ (nitrogen) nhưng khác nhau về cấu trúc hóa học: nitrat có ba nguyên tử oxy trong khi nitrit chỉ có hai nguyên tử oxy.
Cả nitrat và nitrit đều có tự nhiên trong một số loại rau củ, chẳng hạn như rau lá xanh, cần tây và bắp cải, ngoài ra còn được thêm vào thực phẩm chế biến sẵn làm chất bảo quản.
Nguyên nhân khiến nước tiểu có nitrit
Sự hiện diện của nitrit trong nước tiểu thường là dấu hiệu của tình trạng nhiễm trùng đường tiết niệu do vi khuẩn.
Nhiễm trùng đường tiết niệu có thể xảy ra ở bất cứ đâu trong đường tiết niệu, gồm có bàng quang, niệu quản, thận và niệu đạo.
Vi khuẩn có hại thường xâm nhập vào đường tiết niệu qua niệu đạo và tại đây, chúng sinh sản nhanh chóng. Một số loại vi khuẩn có enzyme chuyển hóa nitrat thành nitrit. Đó là lý do tại sao sự hiện diện của nitrit trong nước tiểu là một dấu hiệu của nhiễm trùng đường tiết niệu.
Ngoài ra, nhiễm trùng đường tiết niệu còn có các triệu chứng khác mà bạn có thể cảm nhận thấy như:
- Nóng rát khi đi tiểu
- Buồn tiểu liên tục nhưng lượng nước tiểu ít
- Tiểu gấp
- Máu trong nước tiểu
- Nước tiểu đục
- Nước tiểu có mùi nồng
Không phải lúc nào nhiễm trùng đường tiết niệu cũng biểu hiện triệu chứng ngay lập tức. Phụ nữ mang thai có thể sẽ phải làm xét nghiệm nitrit trong nước tiểu tại một số thời điểm nhất định trong thai kỳ để sàng lọc nhiễm trùng đường tiết niệu, ngay cả khi không có triệu chứng.
Nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu tăng cao trong thai kỳ và có thể gây nguy hiểm. Nếu không được điều trị, nhiễm trùng đường tiết niệu có thể dẫn đến cao huyết áp và sinh non. Nhiễm trùng đường tiết niệu khi mang thai còn dễ lây lan đến thận hơn.
Nitrit trong nước tiểu được phát hiện bằng cách nào?
Xét nghiệm tổng phân tích nước tiểu sẽ giúp phát hiện nitrit trong nước tiểu.
Xét nghiệm tổng phân tích nước tiểu được thực hiện vì nhiều lý do, ví dụ như:
- Xác định nguyên nhân gây ra các triệu chứng nhiễm trùng đường tiết niệu như đau buốt khi đi tiểu
- Khám sức khỏe định kỳ
- Xác định nguyên nhân gây máu trong nước tiểu hoặc các vấn đề về tiết niệu khác
- Kiểm tra trước phẫu thuật
- Khám thai định kỳ
- Theo dõi trong thời gian nhập viện
- Theo dõi tình trạng bệnh thận
- Kiểm tra bệnh tiểu đường
Trước khi làm xét nghiệm, bạn cần cho bác sĩ biết về tất cả các loại thuốc, vitamin hoặc thực phẩm chức năng đang dùng vì những thứ này có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm.
Lấy mẫu nước tiểu
Để làm xét nghiệm tổng phân tích nước tiểu, bạn cần lấy nước tiểu giữa dòng:
- Vệ sinh vùng kín sạch sẽ trước khi lấy nước tiểu để đảm bảo mẫu nước tiểu không bị nhiễm vi khuẩn và tế bào da.
- Tiểu một ít vào bồn cầu.
- Sau đó hứng khoảng 60ml nước tiểu vào lọ đựng được phát. Không chạm tay vào bên trong lọ.
- Đậy chặt nắp lọ và nộp mẫu theo hướng dẫn.
Phân tích mẫu nước tiểu
Quá trình phân tích nước tiểu gồm các bước sau đây:
Đầu tiên, kỹ thuật viên sẽ quan sát mẫu nước tiểu bằng mắt thường xem có bị vẩn đục hay màu bất thường hay không. Nước tiểu đục, màu đỏ hoặc nâu thường là dấu hiệu của nhiễm trùng.
Bước tiếp theo là sử dụng que nhúng (que dẹt đã được xử lý hóa chất) để kiểm tra một số yếu tố, chẳng hạn như độ pH và sự hiện diện của protein, bạch cầu hoặc nitrit trong nước tiểu. Quá trình kiểm tra nước tiểu bằng que nhúng có thể được thực hiện ngay sau khi lấy mẫu.
Nếu bước thử bằng que nhúng cho kết quả bất thường thì mẫu nước tiểu sẽ được phân tích dưới kính hiển vi để kiểm tra thêm.
Ý nghĩa kết quả xét nghiệm
Kết quả xét nghiệm dương tính có nghĩa là phát hiện nitrit trong mẫu nước tiểu. Không phải lúc nào nước tiểu có nitrit cũng là dấu hiệu của nhiễm trùng đường tiết niệu. Nếu phát hiện nitrit thì mẫu nước tiểu sẽ được đem đi làm xét nghiệm cấy nước tiểu.
Xét nghiệm cấy nước tiểu giúp phát hiện nhiễm trùng đường tiết niệu và xác định loại vi khuẩn gây nhiễm trùng.
Quá trình cấy nước tiểu thường mất khoảng hai đến ba ngày nhưng cũng có thể lâu hơn tùy thuộc vào loại vi khuẩn.
Không phải loại vi khuẩn nào cũng có khả năng chuyển nitrat thành nitrit. Điều này có nghĩa là bạn vẫn có thể bị nhiễm trùng đường tiết niệu cho dù xét nghiệm nitrit trong nước tiểu cho kết quả âm tính. Đó là lý do tại sao bác sĩ cần dựa trên nhiều chỉ số trong xét nghiệm nước tiểu và các triệu chứng để chẩn đoán nhiễm trùng đường tiết niệu.
Biến chứng của nhiễm trùng đường tiết niệu
Nhiễm trùng đường tiết niệu sẽ trở nên nghiêm trọng hơn khi lan đến thận.
Nhiễm trùng đường tiết niệu trên khó điều trị hơn nhiễm trùng đường tiết niệu dưới. Nếu không được điều trị hoặc điều trị không đúng cách, nhiễm trùng có thể lan vào máu và gây nhiễm trùng máu. Nhiễm trùng máu có thể gây tử vong.
Ngoài ra, nếu xảy ra trong thời kỳ mang thai, nhiễm trùng đường tiết niệu có thể gây nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi.
Điều trị
Nếu bạn không mang thai, xét nghiệm nitrit trong nước tiểu cho kết quả dương tính và có triệu chứng nhiễm trùng đường tiết niệu thì sẽ phải điều trị bằng một đợt kháng sinh. Phụ nữ mang thai có kết quả xét nghiệm nitrit nước tiểu dương tính bắt buộc phải điều trị bằng thuốc kháng sinh, bất kể có triệu chứng hay không.
Loại kháng sinh cần sử dụng sẽ tùy thuộc vào loại vi khuẩn có trong đường tiết niệu, bệnh sử và bạn có đang mang thai hay không.
Khi được điều trị bằng loại kháng sinh thích hợp, các triệu chứng sẽ thuyên giảm nhanh chóng trong vòng vài ngày. Hãy tuân thủ đúng các hướng dẫn của bác sĩ và dùng kháng sinh đủ liều, ngay cả khi không còn triệu chứng. Việc ngừng thuốc kháng sinh giữa chừng có thể khiến nhiễm trùng tái phát, vi khuẩn kháng thuốc và lúc này sẽ phải điều trị bằng loại kháng sinh khác.
Ngoài dùng thuốc, bạn cần uống nhiều nước để đào thải vi khuẩn khỏi đường tiết niệu và đẩy nhanh tốc độ khỏi bệnh.
Nhiễm trùng đường tiết niệu có chữa khỏi được không?
Việc làm xét nghiệm nước tiểu khi không có bất kỳ triệu chứng nào bất thường được coi là xét nghiệm sàng lọc. Nếu xét nghiệm nitrit trong nước tiểu cho kết quả dương tính nhưng lại không có triệu chứng của nhiễm trùng đường tiết niệu thì có thể bạn không bị nhiễm trùng.
Phụ nữ mang thai thường phải làm xét nghiệm sàng lọc vì đây vẫn có thể là dấu hiệu của một bệnh nhiễm trùng cần điều trị.
Nếu được phát hiện sớm, nhiễm trùng đường tiết niệu có thể điều trị dễ dàng bằng thuốc kháng sinh và thường khỏi nhanh chóng chỉ trong vài ngày.
Màu sắc, mùi và độ trong của nước tiểu phản ánh phần nào tình trạng sức khỏe. Sự hiện diện của chất nhầy trong nước tiểu là điều bình thường nhưng cũng có thể là dấu hiệu cho thấy sức khỏe đang có vấn đề, tùy thuộc vào đặc điểm của chất nhầy.
Tiểu ra máu có thể là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, ngay cả khi chỉ xảy ra một lần, vì thế nên không được bỏ qua. Nếu không được điều trị, các nguyên nhân gây tiểu ra máu như ung thư và bệnh thận sẽ ngày càng trở nên trầm trọng hơn. Do đó, hãy đi khám càng sớm càng tốt khi phát hiện có máu trong nước tiểu.
Nếu ở trong niệu quản hoặc niệu đạo đủ lâu, máu sẽ đông lại và đi ra ngoài theo nước tiểu ở dạng sợi dài. Tuy nhiên, điều này rất hiếm gặp.
Xét nghiệm protein trong nước tiểu đo nồng độ protein có trong nước tiểu. Ở người khỏe mạnh, nước tiểu chỉ có một lượng protein rất nhỏ. Tuy nhiên, protein có thể được bài tiết vào nước tiểu khi thận không hoạt động bình thường hoặc khi lượng protein trong máu ở mức cao. Có hai loại xét nghiệm protein trong nước tiểu là xét nghiệm protein nước tiểu ngẫu nhiên và xét nghiệm protein nước tiểu 24 giờ.
Có nhiều loại tinh thể khác nhau có thể xuất hiện trong nước tiểu. Sự hiện diện của tinh thể trong nước tiểu có thể là do nguyên nhân vô hại hoặc cũng có thể là dấu hiệu của vấn đề sức khỏe tiềm ẩn.
