Người Bị Ung Thư Thận Nên Ăn Gì Kiêng Gì?

Chế độ ăn uống có thể ảnh hưởng đến trạng thái sức khỏe hàng ngày của người bệnh. Do đó, người bệnh cần nắm được những loại thực phẩm nào nên ăn, những loại thực phẩm nào nên tránh cũng như những thay đổi chế độ ăn uống khác cần thực hiện trong quá trình điều trị.

Những thực phẩm nên ăn

Chế độ ăn uống cân bằng, đầy đủ dinh dưỡng là điều cần thiết đối với tất cả mọi người và đối với những người đang mắc bệnh ung thư thận thì điều này lại càng quan trọng.

Mặc dù nhu cầu dinh dưỡng của mỗi người là khác nhau do còn phụ thuộc vào phương pháp điều trị và giai đoạn ung thư nhưng có một số loại thực phẩm mà người bị ung thư thận nên thêm vào chế độ ăn uống.

Rau củ quả

Trái cây và rau củ chứa nhiều chất xơ và là nguồn cung cấp nhiều vitamin, khoáng chất thiết yếu. Nhóm thực phẩm này còn giúp giảm mức cholesterol và giúp kiểm soát lượng đường trong máu. Các loại rau củ quả giàu chất xơ, chẳng hạn như các loại đậu còn mang lại nhiều lợi ích khác cho sức khỏe.

Người bệnh nên cố gắng ăn 4 phần trái cây và 5 phần rau củ mỗi ngày. Hãy ăn nhiều loại rau củ quả khác nhau để cung cấp đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể.

Một số ví dụ về một phần rau củ và trái cây:

• 1 quả táo cỡ vừa
• 6 củ cà rốt tí hon hoặc 1 chén cà rốt xắt nhỏ hoặc 2 củ cà rốt cỡ vừa
• 16 quả nho
• Một nửa củ khoai tây cỡ vừa
• 1 chén rau xanh sống

Ngũ cốc nguyên hạt

Các loại ngũ cốc nguyên hạt và sản phẩm làm từ ngũ cốc nguyên hạt như gạo lứt, bánh mì nguyên cám hay mì nguyên cám là những nguồn cung cấp năng lượng tuyệt vời. Các loại thực phẩm này còn giàu chất xơ, sắt và vitamin B.

Tuy nhiên, có một điều cần lưu ý. Một số sản phẩm, ví dụ như bánh mì nguyên cám và các sản phẩm làm từ cám ngũ cốc, có thể chứa nhiều phốt pho. Mặc dù khoáng chất này không gây ra vấn đề gì ở người có thận khỏe mạnh nhưng khi thận không hoạt động bình thường, ăn quá nhiều thực phẩm giàu phốt pho có thể gây ra một số vấn đề về sức khỏe. Điều này là do thận giúp cân bằng lượng phốt pho trong cơ thể.

Phốt pho có trong rất nhiều loại thực phẩm và ăn một lượng nhỏ phốt pho sẽ không gây hại cho người bệnh ung thư thận. Tuy nhiên,không nên ăn quá nhiều phốt pho. Người bệnh nên trao đổi với bác sĩ về việc hạn chế thực phẩm giàu phốt pho.

Protein

Protein là một chất dinh dưỡng đa lượng vô cùng quan trọng trong chế độ ăn uống vì protein giúp phát triển và duy trì khối cơ. Tuy nhiên, quá trình phân hủy protein từ thực phẩm sẽ tạo ra một số loại chất thải. Ở những người mắc bệnh ung thư thận, do thận không còn khả năng lọc chất thải từ máu một cách hiệu quả nên những chất thải này sẽ tích tụ trong máu. Điều này có thể gây ra các triệu chứng như mệt mỏi, buồn nôn và đau đầu.

Do đó, người có vấn đề về thận không nên ăn nhiều protein. Người bệnh nên hỏi bác sĩ về mức protein an toàn.

Những thực phẩm cần tránh

Một số loại thực phẩm và đồ uống có thể làm tăng nguy cơ biến chứng liên quan đến thận. Những người bị ung thư thận nên tránh hoặc hạn chế tối đa những loại thực phẩm và đồ uống này.

Đồ ăn chứa nhiều muối

Quá nhiều muối sẽ làm mất cân bằng lượng nước trong cơ thể và dẫn đến tăng huyết áp. Điều này có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng suy giảm chức năng thận.

Đa số các loại thực phẩm chế biến sẵn thường có hàm lượng muối cao. Do đó, tốt hơn hết hãy hạn chế ăn các loại thực phẩm này. Một số ví dụ gồm có:

• Đồ ăn vặt như bim bim, snack khoai tây chiên
• Mì ăn liền
• Thịt chế biến sẵn như xúc xích, thịt muối, thịt xông khói
• Đồ hộp
• Rau củ muối chua

Ngoài ra nên sử dụng ít muối nhất có thể trong khi nấu ăn.

Có thể thay muối bằng các loại thảo mộc và gia vị không chứa muối khác để tạo hương vị cho món ăn. Tuy nhiên, cần tìm hiểu kỹ về các loại thảo mộc trước khi sử dụng.

Thực phẩm chứa nhiều phốt pho

Phốt pho là một khoáng chất tự nhiên có nhiều lợi ích đối với cơ thể, ví dụ như giúp xương chắc khỏe. Nhưng ở những người bị suy giảm chức năng thận do ung thư, quá nhiều phốt pho lại có thể làm suy yếu xương và gây ra một số tác hại khác.

Nếu như chế độ ăn hiện tại đang có nhiều phốt pho thì người bệnh nên cắt giảm bớt. Các loại thực phẩm giàu phốt pho gồm có:

• Ca cao
• Các loại đậu
• Quả hạch
• Ngũ cốc
• Một số sản phẩm từ sữa
• Hàu

Uống quá nhiều nước

Uống quá nhiều nước cũng có thể gây ra vấn đề cho những người bị ung thư thận. Khi chức năng thận bị suy giảm, cơ quan này sẽ không thể tạo ra nước tiểu một cách bình thường và điều này dẫn đến tích nước trong cơ thể. Khi uống nhiều nước, tình trạng tích nước sẽ càng trở nên nghiêm trọng hơn.

Người bệnh cần chú ý theo dõi lượng nước uống hàng ngày để không uống quá nhiều.

Thực phẩm và đồ uống qua chế biến nhiều

Một nghiên cứu vào năm 2018 cho thấy những người thường xuyên ăn thực phẩm siêu chế biến có nguy cơ ung thư cao hơn 10% so với người ăn ít. (1) Thực phẩm siêu chế biến là những thực phẩm trải qua quá trình chế biến công nghiệp gồm nhiều bước, bị biến đổi nhiều và thường chứa nhiều muối, đường, chất béo cũng như phụ gia.

Chất lượng chế độ ăn uống càng kém thì nguy cơ tử vong càng cao. (2) Ví dụ, chế độ ăn có nhiều thịt đỏ và thịt chế biến sẵn được coi là chế độ ăn có chất lượng kém.

Cố gắng hạn chế các loại thực phẩm và đồ uống siêu chế biến, chẳng hạn như:

• Đồ ăn vặt đóng gói
• Nước ngọt có ga
• Nước giải khát đóng chai
• Thịt bảo quản bằng nitrat
• Đồ ăn liền, ví dụ như mì, cơm, súp
• Đồ hộp

Rượu bia

Rượu bia có thể tương tác với các loại thuốc điều trị ung thư. Ngoài ra còn có một số bằng chứng chỉ ra rằng uống rượu bia có thể làm tăng nguy cơ ung thư tái phát và tử vong do ung thư.

Điều chỉnh chế độ ăn uống trong quá trình điều trị ung thư

Mặc dù chế độ ăn uống đa dạng, giàu dinh dưỡng là một trong những cách tốt nhất để duy trì sức khỏe nhưng quá trình điều trị ung thư có gây ảnh hưởng đến cơ thể và làm giảm cảm giác ngon miệng khi ăn. Có một số cách để khắc phục điều này và các tác dụng phụ khác của các phương pháp điều trị ung thư.

Chán ăn

Sụt cân trong quá trình điều trị ung thư, bao gồm cả ung thư thận, là điều bình thường. Một phần nguyên nhân là do người bệnh bị chán ăn và dẫn đến ăn uống kém. Khẩu vị sẽ có sự thay đổi, những món vốn từng rất thích trước đây có thể sẽ không còn cảm thấy ngon miệng nữa và thậm chí còn có thể khiến người bệnh cảm thấy buồn nôn khi ăn.

Hãy thử nhiều loại thực phẩm khác nhau để tìm ra những loại thực phẩm phù hợp không khiến người bệnh cảm thấy buồn nôn.

Ngay cả khi không cảm thấy đói thì cũng hãy cố gắng ăn đủ bữa để cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể trong suốt cả ngày và không bị mệt mỏi. Nếu như không ăn được nhiều cùng một lúc thì có thể chia ra ăn thành 5 hoặc 6 bữa nhỏ trong ngày thay vì 2 hoặc 3 bữa lớn như bình thường.

Hãy ăn nhiều hơn khi cảm thấy đói, bất kể thời điểm nào trong ngày.

Nếu ăn uống kém thì người bệnh có thể dùng thanh dinh dưỡng hoặc sinh tố dinh dưỡng để nạp thêm năng lượng cho cơ thể.

Mệt mỏi

Mệt mỏi, uể oải cũng là những tình trạng bình thường trong quá trình điều trị ung thư. Bản thân bệnh ung thư và các phương pháp điều trị có thể khiến cơ thể bị suy giảm năng lượng và thậm chí bị suy nhược.

Đó là lý do tại sao người bệnh cần có người bên cạnh chăm sóc và giúp đỡ thực hiện các công việc hàng ngày.

Ăn uống cân bằng, đủ chất có thể giúp giảm mệt mỏi.

Có một số loại thực phẩm đặc biệt hữu ích trong việc tăng cường năng lượng và còn tiện lợi, dễ chế biến, ví dụ như:

• Trái cây
• Các loại hạt và bơ hạt
• Các nguồn protein nạc như thịt gà, cá, bơ đậu phộng
• Phô mai
• Trứng
• Ngũ cốc nguyên hạt
• Thanh granola ít đường
• Sữa chua
• Sinh tố

Các tác dụng phụ khác

Điều trị ung thư có thể làm suy yếu hệ miễn dịch và khiến người bệnh dễ bị nhiễm trùng hơn. Để tránh bị nhiễm trùng, người bệnh nên thực hiện các biện pháp phòng ngừa dưới đây trong quá trình chế biến và bảo quản thức ăn:

• Rửa kỹ thực phẩm
• Sử dụng thớt riêng cho thực phẩm sống và thực phẩm chín.
• Nấu chín kỹ tất cả các loại thực phẩm như thịt, nội tạng, thủy hải sản và trứng.
• Không uống sữa hoặc nước ép trái cây chưa tiệt trùng.
• Hạn chế ăn các loại thực phẩm sống như gỏi, sushi và rau mầm.
• Không ăn những thực phẩm có biểu hiện bất thường như nhớt, dính, lên mốc, có màu hoặc mùi lạ.

Một số phương pháp điều trị ung thư có thể gây loét miệng hoặc khó nuốt và ảnh hưởng đến việc ăn uống. Nếu gặp phải những tác dụng phụ này, người bệnh có thể thử các cách dưới đây để khắc phục:

• Sử dụng bàn chải đánh răng mềm để không làm tổn thương khoang miệng.
• Hỏi bác sĩ về việc dùng steroid hoặc thuốc chống viêm để giảm đau.
• Tránh đồ ăn cay nóng.
• Hạn chế các loại nước trái cây có vị như chanh và cam.
• Ăn các bữa nhỏ
• Chọn đồ ăn mềm, dễ nhai nuốt như sữa chua, cháo, súp, sinh tố.

Tóm tắt bài viết

Chế độ ăn uống cân bằng, giàu dinh dưỡng là điều quan trọng đối với tất cả mọi người, nhất là những người mắc bệnh ung thư thận. Có một số loại thực phẩm mà người bệnh nên thêm vào chế độ ăn hàng ngày để giúp cơ thể có đủ năng lượng và không bị mệt mỏi, ví dụ như rau củ quả, ngũ cốc nguyên hạt và protein. Bên cạnh đó cũng có những loại thực phẩm mà người bệnh nên tránh hoặc hạn chế, gồm có đồ ăn nhiều muối, nhiều phốt pho và thực phẩm siêu chế biến. Ngoài ra nên tránh uống rượu bia và uống quá nhiều nước.

Một số điều chỉnh chế độ ăn uống còn có thể giúp giảm tác dụng phụ của các phương pháp điều trị ung thư.

Người bệnh nên trao đổi với bác sĩ để được hướng dẫn chi tiết những gì nên ăn, những gì nên tránh và hỏi ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện bất kỳ thay đổi lớn nào trong chế độ ăn uống. Ngoài ra, hãy báo ngay cho bác sĩ khi gặp bất kỳ tác dụng phụ mới nào trong quá trình điều trị.