Mối liên hệ giữa ung thư cổ tử cung và suy thận

Ung thư cổ tử cung là bệnh ung thư bắt đầu xảy ra ở các tế bào của cổ tử cung, bộ phận nằm ở vị trí thấp nhất của tử cung. Theo WHO, ung thư cổ tử cung là bệnh ung thư phổ biến thứ 4 ở phụ nữ với khoảng 604.000 ca mắc mới trên toàn thế giới vào năm 2020. (1)

Mặc dù bắt đầu phát sinh ở cổ tử cung nhưng ung thư cổ tử cung cũng có thể ảnh hưởng đến các cơ quan khác của cơ thể, chẳng hạn như thận. Một số phụ nữ bị ung thư cổ tử cung di căn còn bị suy thận.

Vậy ung thư cổ tử cung và suy thận có mối liên hệ như thế nào? Suy thận có những triệu chứng gì và điều trị bằng cách nào?

Mối liên hệ giữa ung thư cổ tử cung và suy thận

Sau khi chẩn đoán ung thư cổ tử cung, bác sĩ sẽ xác định giai đoạn bệnh. Giai đoạn thể hiện mức độ lan rộng của ung thư trong cơ thể. Điều này sẽ quyết định phác đồ điều trị cũng như tiên lượng của người bệnh. Ung thư cổ tử cung được chia thành 4 giai đoạn. Càng sang các giai đoạn sau thì ung thư càng lan rộng. Ung thư cổ tử cung di căn đến thận thường xảy ra ở giai đoạn 3 và 4.

Suy thận là khi thận không thể lọc chất thải và nước dư thừa khỏi máu một cách hiệu quả. Tình trạng này thường xảy ra khi thận bị tổn thương mà nguyên nhân thường là do các bệnh như tiểu đường và cao huyết áp (tăng huyết áp).

Ung thư cổ tử cung cũng có thể gây tổn thương thận và dẫn đến suy thận.

Tại sao ung thư cổ tử cung có thể dẫn đến suy thận?

Khi ung thư cổ tử cung di căn đến các khu vực khác của khoang chậu, khối u có thể gây tắc nghẽn một hoặc cả hai niệu quản (ống dẫn nước tiểu từ thận đến bàng quang). Điều này có thể dẫn đến thận ứ nước.

Thận ứ nước là tình trạng nước tiểu tích tụ trong thận, khiến thận giãn nở và phình to lên. Điều này có thể dẫn đến suy thận nếu như không được điều trị. Các phương pháp điều trị thận ứ nước gồm có:

• Đặt stent: đặt một ống kim loại nhỏ vào niệu quản bị tắc nghẽn. Stent giúp giữ cho niệu quản mở rộng để nước tiểu chảy từ thận xuống bàng quang một cách bình thường.
• Dẫn lưu bể thận qua da: đặt một ống thông qua da vào quả thận bị ứ nước để dẫn nước tiểu tích tụ ra khỏi thận. Đây là một giải pháp thay thế cho những trường hợp không thể đặt stent niệu quản.

Tổn thương thận cũng có thể xảy ra do tác dụng phụ của một số phương pháp điều trị ung thư cổ tử cung, chẳng hạn như thuốc hóa trị cisplatin, loại thuốc này có thể gây nhiễm độc thận. Mặc dù tác dụng phụ này thường chỉ là tạm thời nhưng dùng thuốc liều cao hoặc điều trị lặp đi lặp lại có thể dẫn đến suy thận.

Suy thận do cisplatin có thể ngăn ngừa được. Nếu tình trạng tổn thương thận được phát hiện trong khi dùng thuốc thì bác sĩ sẽ kê một loại thuốc hóa trị khác để ngăn thận bị tổn thương thêm.

Ung thư cổ tử cung có thể di căn đến thận, điều này sẽ làm thận bị tổn thương và suy giảm chức năng. Tuy nhiên, ung thư cổ tử cung di căn thận rất hiếm gặp. Những vị trí mà ung thư cổ tử cung thường di căn đến là hạch bạch huyết, gan, phổi và xương.

Triệu chứng tổn thương thận

Những người mắc bệnh ung thư cổ tử cung cần nhận biết được các dấu hiệu của tổn thương thận để đi khám và điều trị kịp thời.

Một số triệu chứng thường gặp của tổn thương thận gồm có:

• Sưng phù bàn chân, mắt cá chân hoặc cẳng chân
• Giảm đi tiểu
• Mệt mỏi
• Khó ngủ
• Ngứa
• Ăn không ngon miệng
• Sụt cân không rõ nguyên nhân
• Chuột rút
• Suy giảm trí nhớ hoặc khả năng tập trung (sương mù não)

Hãy đến bệnh viện khẩn cấp khi có các triệu chứng sau đây:

• Không thể đi tiểu
• Buồn nôn hoặc nôn liên tục
• Hụt hơi
• Đau dai dẳng ở bụng, hạ sườn hoặc lưng
• Đau tức ngực
• Lú lẫn
• Co giật

Các yếu tố làm tăng nguy cơ tổn thương thận

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ suy thận ở người bị ung thư cổ tử cung gồm có:

• Sử dụng thuốc hóa trị cisplatin hoặc các loại thuốc có thể gây nhiễm độc thận khác
• Tuổi cao
• Tiền sử cá nhân hoặc gia đình mắc bệnh thận
• Từng bị tổn thương thận
• Mắc các bệnh mạn tính như bệnh tiểu đường hoặc cao huyết áp

Có một hoặc nhiều yếu tố nêu trên không có nghĩa là chắc chắn sẽ bị suy thận do ung thư cổ tử cung nhưng bạn sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với người không có các yếu tố này.

Điều trị suy thận

Một khi suy thận mạn tiến triển sang giai đoạn cuối thì người bệnh sẽ phải lọc máu. Có hai loại lọc máu chính là:

• Chạy thận nhân tạo: đưa máu ra khỏi cơ thể vào thiết bị lọc để loại bỏ chất thải và nước dư thừa. Máu sau khi lọc sẽ được đưa trở lại cơ thể.
• Lọc màng bụng (thẩm phân phúc mạc): sử dụng chính màng bụng của bệnh nhân để lọc máu. Dịch lọc được bơm vào ổ bụng qua một ống thông. Trong vài giờ, dịch lọc sẽ hấp thụ chất thải và nước dư thừa, sau đó được tháo ra ngoài.

Mặc dù lọc máu là giải pháp giúp duy trì sự sống cho người bị suy thận mạn giai đoạn cuối nhưng phương pháp này có tác dụng phụ, ví dụ như tụt huyết áp, co thắt cơ, rối loạn giấc ngủ, thiếu máu và vấn đề về xương. Trước khi bắt đầu điều trị, bác sĩ sẽ trao đổi rõ về quy trình lọc máu cũng như những rủi ro và ảnh hưởng của lọc máu đến việc điều trị và tiên lượng bệnh ung thư.

Một giải pháp khác để điều trị suy thận mạn giai đoạn cuối là ghép thận. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể ghép thận. Người bệnh phải có đủ sức khỏe để trải qua và phục hồi sau ca đại phẫu. Những người đang bị ung thư không nên ghép thận.

Tiên lượng của người bị ung thư cổ tử cung và suy thận

Những số liệu về tuổi thọ của người mắc ung thư cổ tử cung đều dựa trên các nghiên cứu cũ. Hiện nay, nhờ những tiến bộ trong điều trị và các yếu tố cá nhân như tuổi tác và sức khỏe tổng thể nên tuổi thọ của người mắc bệnh ung thư đã tăng lên đáng kể so với trước đây.

Suy thận thường xảy ra ở các giai đoạn sau của ung thư cổ tử cung, khi ung thư đã lan đến các cơ quan ở gần hoặc ở xa trong cơ thể. Những ca bệnh này thường có tiên lượng xấu.

Theo Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ (NCI), tỷ lệ sống 5 năm của những trường hợp ung thư cổ tử cung lan đến hạch bạch huyết lân cận là 58,2%. Tỷ lệ sống 5 năm của những trường hợp ung thư di căn đến các khu vực ở xa giảm xuống chỉ còn 17,6%. (2, https://seer.cancer.gov/statfacts/html/cervix.html

Suy thận ở người bị ung thư cổ tử cung cũng có thể là do thận ứ nước. Do vậy, thận ứ nước cũng có thể ảnh hưởng đến tiên lượng của bệnh nhân ung thư cổ tử cung.

Một nghiên cứu vào năm 2015 đã tổng hợp bệnh án của 279 phụ nữ bị ung thư cổ tử cung. Tổng cộng có 65 người (23%) bị thận ứ nước. Những trường hợp bị thận ứ nước có tỷ lệ sống sót thấp hơn.

Điều tương tự cũng được quan sát thấy trong một nghiên cứu vào năm 2021. Các nhà nghiên cứu đã theo dõi những phụ nữ bị ung thư cổ tử cung, trong đó có 445 người bị thận ứ nước và 1.780 người không bị thận ứ nước. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng những người bị thận ứ nước có nguy cơ tử vong do tất cả các nguyên nhân cao hơn so với người không bị thận ứ nước. (3)

Tóm tắt bài viết

Ung thư cổ tử cung có thể ảnh hưởng đến thận và dẫn đến suy thận. Suy thận thường xảy ra khi ung thư cổ tử cung đã di căn.

Suy thận ở người bị ung thư cổ tử cung thường là do tắc nghẽn niệu quản, dẫn đến thận ứ nước. Suy thận cũng có thể xảy ra do sử dụng một số loại thuốc hóa trị hoặc do ung thư di căn đến thận.

Suy thận mạn giai đoạn cuối thường phải điều trị bằng phương pháp lọc máu để loại bỏ chất thải và nước dư thừa ra khỏi máu thay cho thận. Bác sĩ sẽ trao đổi với người bệnh về giải pháp điều trị suy thận cụ thể, bao gồm cả những rủi ro và ảnh hưởng đến việc điều trị ung thư.