Mối liên hệ giữa suy tim sung huyết và suy thận

Suy tim sung huyết - tình trạng cơ tim suy yếu và giảm khả năng bơm máu - có thể dẫn đến suy thận và các biến chứng nghiêm trọng khác. Mặt khác, suy thận cũng có thể gây ra các vấn đề về tuần hoàn và buộc tim phải hoạt động nhiều hơn, điều này làm tăng nguy cơ mắc bệnh suy tim sung huyết.

Suy tim sung huyết và suy thận có thể được điều trị bằng thuốc và điều chỉnh lối sống. Tuy nhiên, suy tim nặng thường cần đến các phương pháp điều trị xâm lấn và suy thận mạn giai đoạn cuối phải điều trị bằng lọc máu hoặc ghép thận.

Suy tim sung huyết và suy thận là gì?

Suy tim có nghĩa là tim không thể bơm đủ máu để đáp ứng nhu cầu của cơ thể. Tình trạng này có thể xảy ra sau cơn nhồi máu cơ tim hoặc do các nguyên nhân khác như:

• Bệnh van tim
• Rối loạn nhịp tim
• Cao huyết áp
• Các hành vi như ít hoạt động thể chất, sử dụng chất kích thích hoặc uống quá nhiều rượu

Suy tim sung huyết gây tích tụ chất lỏng trong các cơ quan và mô khi máu ứ lại trong tĩnh mạch thay vì chảy về tim và phổi để lấy oxy.

Chức năng chính của thận là lọc chất độc và chất thải ra khỏi máu và duy trì sự cân bằng lượng nước trong cơ thể. Suy thận có nghĩa là thận bị tổn thương và không thể thực hiện chức năng lọc màu một cách hiệu quả.

Mối liên hệ giữa suy tim sung huyết và suy thận

Mối liên hệ giữa suy tim sung huyết và suy thận là mối liên hệ hai chiều. Suy tim làm tăng nguy cơ suy thận.

Tim bơm máu kém hiệu quả có nghĩa là lượng máu giàu oxy lưu thông đến thận sẽ giảm. Khi sự lưu thông máu từ tim chậm lại và giảm đi, máu sẽ chảy ngược trở lại tim vào tĩnh mạch của các cơ quan, bao gồm cả thận. Cả hai vấn đề này đều sẽ làm giảm chức năng thận.

Tương tự, khi thận không còn khả năng lọc máu hiệu quả, tim sẽ phải làm việc nhiều hơn để duy trì lượng máu khỏe mạnh đi khắp cơ thể. Theo thời gian, điều này sẽ khiến cơ tim dần trở nên suy yếu và giảm khả năng bơm máu, dẫn đến suy tim sung huyết.

Mặc dù các vấn đề về thận có thể phát sinh do suy tim nhẹ hoặc suy tim ở giai đoạn đầu nhưng một nghiên cứu vào năm 2021 đăng trên tạp chí Circulation của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ cho thấy những người bị suy thận mạn giai đoạn 4 và 5 (giai đoạn cuối) có nguy cơ mắc bệnh suy tim cao hơn. (1)

Điều trị suy tim sung huyết và suy thận

Điều quan trọng khi điều trị suy tim sung huyết và suy thận là phải kiểm soát huyết áp và lượng đường trong máu. Cao huyết áp và tiểu đường là hai yếu tố nguy cơ chính gây suy tim sung huyết và suy thận.

Người bệnh còn có thể phải dùng thuốc lợi tiểu để làm giảm tình trạng giữ nước và giảm các triệu chứng vì suy tim sung huyết có thể khiến cơ thể giữ lại nhiều nước hơn mức cần thiết.

Thuốc

Thuốc lợi tiểu là nhóm thuốc được sử dụng phổ biến để điều trị suy tim sung huyết và suy thận. Thuốc lợi tiểu có tác dụng làm tăng bài tiết nước tiểu, nhờ đó giảm lượng nước tích tụ trong cơ thể và đồng thời giảm huyết áp.

Các loại thuốc điều trị cao huyết áp khác còn có thuốc chẹn beta và thuốc ức chế men chuyển (ACE). Cả hai nhóm thuốc này đều làm giãn mạch máu và nhờ đó làm giảm huyết áp. Thuốc chẹn beta còn giúp làm giảm nhịp tim.

Các loại thuốc giúp kiểm soát lượng đường trong máu gồm có glucophage (metformin) và các loại thuốc đường uống khác. Nếu thuốc đường uống không hiệu quả, người bệnh sẽ phải điều trị bằng thuốc tiêm.

Máy tạo nhịp tim

Những trường hợp suy tim sung huyết nghiêm trọng có thể cần đến máy tạo nhịp tái đồng bộ tim để giúp cả hai bên tim co bóp đồng bộ và nhất quán.

Các thiết bị cấy ghép, chẳng hạn như thiết bị hỗ trợ tâm thất hoặc tim nhân tạo toàn phần có thể giúp cải thiện chức năng khi suy tim gây suy giảm tuần hoàn nghiêm trọng.

Đôi khi, suy tim giai đoạn cuối được điều trị thành công bằng các thiết bị này nhưng trong nhiều trường hợp, những thiết bị này chỉ được sử dụng tạm thời trong thời gian chờ ghép tim.

Ghép thận

Người bị suy thận nghiêm trọng cần phải lọc máu thường xuyên để loại bỏ chất thải khỏi cơ thể. Và khi thận ngừng hoạt động, người bệnh có thể phải ghép thận.

Thay đổi lối sống

Ngoài các phương pháp điều trị y tế, người mắc bệnh suy tim sung huyết và suy thận cũng cần điều chỉnh một số thói quen sống để kiểm soát tình trạng bệnh:

• Duy trì chế độ ăn uống cân bằng, ít natri
• Tập thể dục hàng ngày
• Thường xuyên đo huyết áp và lượng đường trong máu
• Không hút thuốc
• Uống thuốc đều đặn theo chỉ định và tái khám đầy đủ

Suy tim sung huyết và suy thận có chữa khỏi được không?

Cả suy tim sung huyết và suy thận đều là những bệnh tiến triển, có nghĩa là bệnh sẽ nặng lên theo thời gian. Tuy nhiên, điều trị đúng cách và duy trì lối sống lành mạnh sẽ giúp kiểm soát tình trạng bệnh.

Chức năng tim có thể hồi phục nếu nguyên nhân gốc rễ gây suy tim được giải quyết và cơ tim không bị tổn thương nhiều. Một khi thận đã bị tổn thương thì sẽ không thể phục hồi được nhưng các phương pháp điều trị sẽ giúp làm chậm sự tiến triển của bệnh và duy trì chức năng thận.

Người mắc suy tim sung huyết và suy thận sống được bao lâu?

Tiên lượng về lâu dài của người bị suy tim sung huyết và suy thận phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng bệnh và các yếu tố như tuổi tác, có mắc bệnh lý nghiêm trọng nào khác hay không.

Một nghiên cứu về suy tim vào năm 2020 cho thấy tỷ lệ sống 5 năm của người bị suy tim là khoảng 50%. Nhưng nghiên cứu này cũng lưu ý rằng suy thận mạn làm tăng gấp đôi nguy cơ tử vong. (2)

Một nghiên cứu được công bố vào năm 2021 đã đánh giá tỷ lệ sống sót của những người bị suy tim, tiểu đường type 2, suy thận hoặc mắc cùng lúc những bệnh lý này. Thời gian sống trung bình của những người bị suy tim và tiểu đường là khoảng 4,1 năm nhưng những người bị suy tim và suy thận mạn chỉ có thể sống thêm trung bình 2,2 năm. (3)

Tóm tắt bài viết

Do chức năng của tim và thận có mối liên hệ chặt chẽ với nhau nên những người bị suy tim sung huyết có nguy cơ cao mắc bệnh suy thận và ngược lại. Hai bệnh lý này đều có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng và nếu xảy ra đồng thời thì nguy cơ biến chứng sẽ càng cao.

Tuy nhiên, nhờ sự ra đời các loại thuốc mới hiệu quả hơn cũng như tiến bộ trong phẫu thuật ghép tạng và các phương pháp điều trị khác nên tuổi thọ của người mắc suy tim sung huyết và suy thận đã được cải thiện đáng kể. Phát hiện và điều trị sớm sẽ giúp làm chậm hoặc ngăn chặn sự tiến triển của bệnh.

Cách tốt nhất để giảm nguy cơ suy tim sung huyết và suy thận là thực hiện chế độ ăn uống cân bằng, tập thể dục thường xuyên, duy trì lối sống lành mạnh và khám sức khỏe định kỳ.