Đau chân có phải là dấu hiệu của bệnh tim mạch?

Thi thoảng bị đau nhức chân là vấn đề rất phổ biến mà nhiều người gặp phải. Có nhiều nguyên nhân gây nên tình trạng này, từ chuột rút, căng cơ cho đến viêm khớp mạn tính hoặc tổn thương thần kinh.

Trong nhiều trường hợp, nguyên nhân gốc rễ của vấn đề nằm ở chân nhưng các hệ thống trong cơ thể có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Do đó, đau ở chân có thể là dấu hiệu chỉ ra vấn đề ở một bộ phận hoặc hệ thống khác trong cơ thể.

Ở những người có nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch, đau chân có thể là triệu chứng của bệnh động mạch ngoại biên. Bệnh động mạch ngoại biên có nhiều nguyên nhân và yếu tố nguy cơ giống với bệnh động mạch vành và cũng có thể là dấu hiệu sớm của bệnh động mạch vành.

Trong bài viết này, hãy cùng tìm hiểu về mối liên hệ giữa đau chân và sức khỏe tim mạch. Liệu rằng đau chân có phải là dấu hiệu của một vấn đề về tim mạch hay không.

Bệnh tim mạch có gây đau chân không?

Hệ thống tuần hoàn đưa một lượng máu lớn đến các khu vực quan trọng của cơ thể, gồm có não, tim và thận. Cơ thể phải chống lại trọng lực để đưa máu từ cẳng chân và bàn chân trở về tim. Điều này có nghĩa là cẳng chân và bàn chân là những khu vực rất dễ bị ảnh hưởng khi sự lưu thông máu suy giảm.

Dưới đây là một số vấn đề về tim mạch có thể gây đau chân:

• Suy tim sung huyết: Khi tim không thể bơm máu hiệu quả, chân sẽ bị sưng phù do sự lưu thông máu kém.
• Thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch: tình trạng hình thành cục máu đông ở chân. Đây có thể là dấu hiệu của bệnh tim mạch.
• Bệnh động mạch ngoại biên: Khi mạch máu bị thu hẹp lại do mảng xơ vữa, máu sẽ không lưu thông tốt. Thiếu oxy đến mô sẽ gây đau.

Trong ba bệnh lý này, bệnh động mạch ngoại biên là phổ biến nhất và thường không được phát hiện.

Khoảng 6,5 triệu người từ 40 tuổi trở lên ở Hoa Kỳ mắc bệnh động mạch ngoại biên.

Đau chân có phải là triệu chứng của cơn nhồi máu cơ tim không?

Đau chân không phải là triệu chứng của cơn nhồi máu cơ tim nhưng có thể là dấu hiệu của bệnh tim mạch. Đó có thể là triệu chứng của bệnh động mạch ngoại biên. Trong một nghiên cứu vào năm 2019, khoảng 5% những người mắc bệnh động mạch ngoại biên bị nhồi máu cơ tim trong vòng 30 tháng.

Bệnh động mạch ngoại biên là gì?

Bệnh động mạch ngoại biên (peripheral artery disease) là tình trạng các động mạch ở tay và chân bị hẹp lại, làm giảm sự lưu thông máu. Bệnh động mạch ngoại biên đa phần xảy ra ở cẳng chân và bàn chân.

Bệnh động mạch vành là bệnh tim mạch phổ biến nhất. Bệnh động mạch vành và bệnh động mạch ngoại biên có cùng nguyên nhân, đó là xơ vữa động mạch. Đó là tình trạng động mạch hẹp lại do chất béo và các chất khác tích tụ. Do đó, bệnh động mạch ngoại biên có thể làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột quỵ.

Không phải ai mắc bệnh động mạch ngoại biên cũng bị bệnh động mạch vành. Nhưng bệnh động mạch ngoại biên làm tăng nguy cơ mắc bệnh động mạch vành và có thể là dấu hiệu cho thấy sức khỏe tim mạch đang có vấn đề. Theo một tổng quan nghiên cứu vào năm 2019, khoảng 46 đến 68% người mắc bệnh động mạch ngoại biên cũng mắc cả bệnh động mạch vành hoặc bệnh mạch máu não.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh động mạch ngoại biên gồm có:

• Bệnh tiểu đường
• Hút thuốc
• Béo phì
• Tăng huyết áp
• 50 tuổi trở lên
• Tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch hoặc đột quỵ

Theo một nghiên cứu vào năm 2021, người da đen có tỷ lệ mắc bệnh động mạch ngoại biên cao hơn nhiều so với các chủng tộc khác. Người da đen còn có nguy cơ cao không được chẩn đoán hoặc điều trị bệnh kịp thời. Nghiên cứu cho thấy điều này có thể là do sự chênh lệch về khả năng tiếp cận và chất lượng dịch vụ y tế cũng như thiếu hiểu biết về bệnh động mạch ngoại biên.

Làm sao để biết đau chân có phải là dấu hiệu của bệnh tim mạch hay không?

Nếu cơn đau không xảy ra thường xuyên thì khả năng cao không phải do bệnh tim mạch mà chỉ là do chấn thương hoặc căng cơ do một hoạt động nào đó, ví dụ như tập thể dục.

Nếu tình trạng đau chân xảy ra thường xuyên thì lại là điều đáng lo ngại, đặc biệt là khi cơn đau tăng lên mỗi khi hoạt động. Đó có thể là dấu hiệu cho thấy rằng sự lưu thông máu đến chân đang có vấn đề.

Hãy đi khám ngay nếu bị đau chân đi kèm với đau ngực. Rất có khả năng lưu lượng máu đến tim bị giảm và thậm chí đó có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm của nhồi máu cơ tim.

Dấu hiệu của cơn nhồi máu cơ tim

Nhồi máu cơ tim có thể gây ra nhiều triệu chứng khác ngoài đau ngực hay cảm giác khó chịu ở ngực. Một số dấu hiệu thường gặp của cơn nhồi máu cơ tim gồm có:

• Chóng mặt
• Đau hàm hoặc mỏi hàm
• Buồn nôn
• Đau ở cánh tay, lưng, cổ hoặc vai
• Hụt hơi
• Mệt mỏi không rõ nguyên nhân

Phụ nữ có nguy cơ gặp phải các triệu chứng bất thường như buồn nôn và mệt mỏi không rõ nguyên nhân cao hơn so với nam giới.

Khi nhận thấy những dấu hiệu này, hãy gọi cấp cứu ngay. Không tự lái xe đến bệnh viện.

Triệu chứng của bệnh động mạch ngoại biên

Bệnh động mạch ngoại biên có thể gây ra các triệu chứng sau:

• Đau nhức chân
• Mệt mỏi
• Chuột rút ở chân

Các triệu chứng này thường tăng nặng khi hoạt động, chẳng hạn như đi lại, leo cầu thang và giảm hoặc biến mất khi nghỉ ngơi.

Bệnh động mạch ngoại biên còn có thể gây ra những thay đổi về thể chất, đặc biệt là ở chân, gồm có:

• Không có mạch hoặc mạch yếu ở bàn chân và cẳng chân
• Yếu cơ hoặc teo cơ
• Vết loét lâu lành ở bàn chân hoặc cẳng chân
• Da lạnh
• Da căng bóng ở phần dưới của cẳng chân
• Ngón chân lạnh khi chạm vào hoặc bị tê

Các triệu chứng của bệnh động mạch ngoại biên là kết quả của sự giảm lưu lượng máu. Tình trạng đau chân khi vận động và đỡ khi nghỉ ngơi được gọi là đau cách hồi. Cũng do giảm lưu lượng máu nên chân có cảm giác lạnh và vết loét ở chân lâu lành.

Điều trị bệnh động mạch ngoại biên

Các phương pháp điều trị bệnh động mạch ngoại biên:

• Ngăn ngừa cục máu đông. Những người hút thuốc cần bỏ thuốc càng sớm càng tốt. Hút thuốc làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông. Người bệnh cũng có thể cần dùng thuốc để giảm nguy cơ hình thành cục máu đông, chẳng hạn như aspirin hoặc thuốc chống kết tập tiểu cầu như clopidogrel hoặc warfarin.
• Giảm cholesterol. Cholesterol cao trong máu có thể tích tụ trong các mạch máu và khiến cho mạch máu càng hẹp lại. Dùng thuốc hạ mỡ máu, chẳng hạn như statin có thể ngăn bệnh động mạch ngoại biên trở nên nghiêm trọng hơn. Ngoài ra, duy trì chế độ ăn uống lành mạnh cũng có thể giúp giảm mức cholesterol.
• Phẫu thuật. Nếu động mạch bị hẹp tắc nghiêm trọng, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật bắc cầu động mạch để tạo đường dẫn máu mới vòng qua chỗ bị hẹp tắc. Phương pháp này giống như việc phân luồng giao thông sang một tuyến đường khác thông thoáng hơn. Tuy nhiên, phương pháp điều trị này thường chỉ được sử dụng cho những trường hợp bệnh động mạch ngoại biên nặng.

Những phương pháp điều trị này không chỉ giúp làm giảm cơn đau khi vận động mà còn giảm thiểu nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột quỵ.

Phòng ngừa bệnh động mạch ngoại biên

Thực hiện những thói quen sau đây có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh động mạch ngoại biên:

• Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày.
• Không sử dụng các sản phẩm thuốc lá. Sử dụng thuốc lá làm tăng đáng kể nguy cơ mắc bệnh động mạch ngoại biên.
• Đo huyết áp thường xuyên. Nếu huyết áp cao thì cần thực hiện các biện pháp để hạ và kiểm soát ổn định huyết áp, bao gồm cả dùng thuốc.
• Chế độ ăn lành mạnh, ít cholesterol. Ăn thịt nạc và tránh các loại thực phẩm nhiều chất béo.

Tóm tắt bài viết

Đau chân không phải lúc nào cũng là dấu hiệu chỉ ra vấn đề về tim mạch nhưng cũng không nên bỏ qua triệu chứng này.

Nếu tình trạng đau chân xảy ra thường xuyên và trở nên nặng hơn khi hoạt động thì nên đi khám để xác định nguyên nhân gây ra vấn đề. Đôi khi, đau chân là do sự lưu thông máu đến chân có vấn đề.

Bệnh động mạch ngoại biên có thể là dấu hiệu sớm của cơn nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ, những tình trạng có thể gây tử vong. Phát hiện sớm và điều trị thích hợp có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng.