Tiếng thổi ở tim có phải là dấu hiệu của bệnh cơ tim phì đại không?

Bệnh cơ tim phì đại (HCM) là một dạng bệnh tim di truyền. Khi mắc HCM, thành của tâm thất trái, buồng bơm máu chính của tim, trở nên dày hơn và bị cứng lại. Theo thời gian, tim có thể không bơm đủ máu đến cơ thể.

Nhiều người mắc HCM không được chẩn đoán vì bệnh không phải lúc nào cũng gây ra triệu chứng. Tuy nhiên, tiếng thổi ở tim là một dấu hiệu điển hình ở những người có triệu chứng của HCM.

Tiếng thổi ở tim là gì?

Một nhịp tim bình thường sẽ có hai âm thanh: "lub-dub." Âm thanh này được tạo ra khi các van tim mở và đóng để bơm máu qua bốn buồng tim.

Tiếng thổi ở tim là một âm thanh bất thường xuất hiện thêm vào trong nhịp tim do rối loạn dòng máu chảy trong tim. Khi nghe tim bằng ống nghe, bác sĩ sẽ phát hiện tiếng sột soạt hoặc tiếng rít.

Tiếng thổi ở tim khác với rối loạn nhịp tim - sự gián đoạn trong các tín hiệu điện điều khiển nhịp tim.

Tiếng thổi ở tim trong HCM

Ở những người mắc HCM, tiếng thổi ở tim có âm thanh đặc trưng. Tiếng này cũng có thể thay đổi tùy theo tư thế. Bác sĩ có thể yêu cầu bạn ngồi xổm, sau đó đứng lên, và nghe sự thay đổi của tiếng thổi ở tim.

Nguyên nhân khác gây tiếng thổi ở tim

Mặc dù tiếng thổi ở tim có thể là dấu hiệu của HCM, nhưng các vấn đề tim mạch khác cũng có thể gây ra tiếng thổi ở tim, bao gồm:

• Các vấn đề về van tim
• Lỗ hổng trong tim
• Còn ống động mạch (PDA)

Các nguyên nhân ít nghiêm trọng hơn gây ra tiếng thổi ở tim gồm có:

• Thiếu máu
• Sốt
• Mang thai
• Bệnh tuyến giáp

Các triệu chứng khác của HCM

Nhiều người mắc HCM không có triệu chứng. Trong các trường hợp này, bệnh có thể được chẩn đoán tình cờ khi bác sĩ phát hiện tiếng thổi ở tim đặc trưng trong quá trình khám lâm sàng.

Các triệu chứng HCM có thể xuất hiện cùng với tiếng thổi ở tim là:

• Đau ngực
• Khó thở
• Tim đập nhanh hoặc rung (đánh trống ngực)
• Mệt mỏi
• Chóng mặt
• Ngất xỉu
• Phù ở bàn chân, mắt cá chân, cẳng chân, hoặc phình bụng

Đau ngực, chóng mặt và khó thở có thể chỉ xuất hiện khi vận động. HCM thường trở nặng theo thời gian, và cuối cùng có thể gây khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động hàng ngày.

Cần làm gì khi có tiếng thổi ở tim?

Nếu bạn có tiếng thổi ở tim hoặc các triệu chứng khác, hoặc nếu có tiền sử gia đình mắc HCM, hãy đến gặp bác sĩ càng sớm càng tốt. Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh cá nhân và gia đình, nghe tim bằng ống nghe, và thực hiện các xét nghiệm bổ sung.

HCM không thể chữa khỏi nhưng có thể được điều trị bằng cách sử dụng thuốc, phẫu thuật và thay đổi lối sống để quản lý các triệu chứng và ngăn ngừa xảy ra biến chứng.

Chẩn đoán bệnh

Xét nghiệm chính để chẩn đoán HCM là siêu âm tim. Phương pháp này sử dụng sóng âm để tạo ra hình ảnh trực tiếp của tim trên màn hình.

Các xét nghiệm khác có thể là được tiến hành trong quá trình chẩn đoán là:

• Chụp cộng hưởng từ (MRI) tim
• Chụp cắt lớp vi tính (CT) tim
• Điện tâm đồ (EKG)
• Nghiệm pháp gắng sức
• Theo dõi nhịp tim, chẳng hạn như sử dụng máy Holter

Xét nghiệm gen

Xét nghiệm gen rất quan trọng trong việc chẩn đoán và điều trị HCM. Nếu bạn có cha mẹ mắc bệnh, nguy cơ bạn mắc bệnh sẽ là 50%.

Có nhiều đột biến gen dẫn đến HCM có thể được phát hiện thông qua xét nghiệm máu.

Xét nghiệm gen cũng có thể cung cấp cho bác sĩ thông tin về tiên lượng của bệnh nhân.

Nếu bạn có gen có thể dẫn đến HCM, bác sĩ có thể khuyên bạn nên yêu cầu người thân trong gia đình cũng đi xét nghiệm.

Thực hiện lối sống tốt cho tim mạch

Nếu không có triệu chứng, bạn có thể quản lý HCM bằng cách thực hiện một số thay đổi lối sống. Nếu có triệu chứng, bác sĩ có thể khuyến nghị các thói quen sau để giảm nguy cơ xảy ra biến chứng:

• Vận động: Tập thể dục giúp kiểm soát huyết áp và nhịp tim. Hãy hỏi bác sĩ về các bài tập an toàn cho bạn. Nếu có bất kỳ triệu chứng khó thở hoặc đau ngực nào khi tập luyện, cần dừng lại và liên hệ ngay bác sĩ.
• Ăn uống lành mạnh: Chế độ ăn uống tốt cho tim mạch nên có nhiều trái cây và các loại rau củ, ngũ cốc nguyên hạt, cá và các loại protein nạc khác. Bác sĩ có thể khuyên bạn giảm bớt chất béo bão hòa, muối và đường để bảo vệ tim.
• Hạn chế rượu: Uống rượu có thể làm giảm lượng máu được bơm ra từ tim.
• Bỏ thuốc lá: Hóa chất trong khói thuốc lá sẽ làm hẹp động mạch và có thể làm các triệu chứng HCM bị nặng thêm.
• Kiểm tra các chỉ số sức khỏe: Cần theo dõi huyết áp và lượng đường trong máu nếu bạn bị cao huyết áp hoặc tiểu đường. Các tình trạng này có thể góp phần gây ra các biến chứng tim mạch.

Dùng thuốc nếu cần thiết

Đối với nhiều trường hợp, chỉ cần theo dõi sự tiến triển của HCM. Tuy nhiên, với những trường hợp khác, cần điều trị HCM và kiểm soát các triệu chứng.

Mavacamten (Camzyos) là thuốc duy nhất được FDA chấp thuận để điều trị HCM. Thuốc này giúp cải thiện lưu lượng máu và làm giảm các triệu chứng ở những người mắc dạng HCM tắc nghẽn, khi thành vách ngăn thất trái dày lên làm tắc nghẽn dòng máu được bơm ra từ tim.

Một số loại thuốc khác có thể giúp giảm triệu chứng và cải thiện chức năng tim, bao gồm:

• Thuốc chẹn beta (Beta-blocker)
• Thuốc chẹn kênh canxi
• Thuốc chống loạn nhịp tim
• Thuốc chống đông máu cho những người mắc HCM và bị rung nhĩ

Hãy trao đổi với bác sĩ để quyết định phương pháp điều trị phù hợp nhất cho bạn.

Thực hiện thủ thuật nếu cần thiết

Nếu có triệu chứng nặng hoặc có nguy cơ xảy ra biến chứng, bạn có thể cần thực hiện thủ thuật để cải thiện lưu lượng máu hoặc ngăn ngừa đột tử do tim. Dưới đây là một số thủ thuật được sử dụng để điều trị HCM:

• Máy khử rung tim cấy dưới da (ICD): Thiết bị này được đặt trong ngực. ICD giúp theo dõi nhịp tim và truyền xung điện để ngăn ngừa nhịp tim bất thường.
• Phẫu thuật cắt bỏ vách ngăn (Septal myectomy): Đây là phẫu thuật tim hở để cắt bỏ một phần vách ngăn dày lên nhằm cải thiện dòng máu từ các tâm thất.
• Thủ thuật đốt cồn vách liên thấts (Alcohol septal ablation): Trong thủ thuật ít xâm lấn này, bác sĩ sẽ tiêm một loại cồn vào động mạch cung cấp máu cho phần cơ tim dày lên. Cồn sẽ làm tổn thương và làm thu nhỏ phần cơ tim bị phì đại.

Kết luận

Tiếng thổi ở tim có thể là dấu hiệu của HCM, một dạng bệnh tim di truyền có thể gây ra nhịp tim bất thường và đôi khi dẫn đến các biến chứng như đột tử do tim.

Người mắc HCM có thể ngăn ngừa được biến chứng và cải thiện triển vọng nếu được chẩn đoán bệnh, thực hiện những thay đổi lối sống tốt cho tim mạch và được điều trị tích cực.