Bệnh mạch máu nhỏ: Triệu chứng, nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị

Các mạch máu nhỏ cần giãn ra để cung cấp máu giàu oxy cho tim. Khi bị tổn thương, lưu lượng máu đến tim sẽ giảm, có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng ở tim và ảnh hưởng đến các cơ quan khác trong cơ thể.

Bệnh mạch máu nhỏ còn được gọi là bệnh mạch vành nhỏ, bệnh vi mạch vành hoặc bệnh động mạch nhỏ.

Triệu chứng của bệnh mạch máu nhỏ tương tự như bệnh tim hoặc thậm chí là nhồi máu cơ tim. Nếu không được kiểm tra và chẩn đoán đúng, bệnh có thể bị nhầm lẫn với các vấn đề tim mạch khác.

Nếu không được điều trị, bệnh mạch máu nhỏ có thể đe dọa tính mạng.

Triệu chứng của bệnh mạch máu nhỏ

Các triệu chứng của bệnh mạch máu nhỏ thường giống với nhồi máu cơ tim. Nếu mắc bệnh này, bạn có thể gặp các triệu chứng như:

• Khó thở
• Mệt mỏi
• Đổ mồ hôi
• Buồn nôn
• Chóng mặt
• Ngất xỉu
• Đau ở xương hàm, cổ, vai trái, cánh tay, lưng hoặc bụng
• Cảm giác ngực bị đau và đè ép, thường kéo dài hơn 10 phút

Bạn có thể gặp các triệu chứng này trong sinh hoạt hàng ngày hoặc khi bị căng thẳng. Cơn đau ngực do bệnh mạch máu nhỏ gây ra thường kéo dài từ 11 đến 30 phút hoặc hơn.

Nếu triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn hoặc cơn đau lan rộng ra ngoài vùng ngực, hãy đến gặp bác sĩ ngay lập tức.

Nguyên nhân gây bệnh mạch máu nhỏ

Bệnh mạch máu nhỏ xảy ra khi lớp trong của thành mạch máu nhỏ ở tim bị tổn thương, khiến chúng không thể giãn nở đúng cách.

Những yếu tố có thể gây tổn thương mạch máu nhỏ bao gồm:

• Huyết áp cao
• Cholesterol cao
• Béo phì
• Đái tháo đường

Biến chứng

Nếu không được điều trị, bệnh mạch máu nhỏ sẽ khiến tim phải hoạt động nhiều hơn để bơm máu đi khắp cơ thể. Điều này có thể dẫn đến co thắt động mạch vành, nhồi máu cơ tim, suy tim hoặc tử vong.

Yếu tố nguy cơ gây bệnh mạch máu nhỏ

Bất kỳ ai cũng có thể mắc bệnh mạch máu nhỏ, nhưng phụ nữ sẽ có nguy cơ cao hơn.

Các yếu tố nguy cơ khác bao gồm:

• Chế độ ăn nghèo dinh dưỡng
• Ít vận động
• Béo phì
• Hút thuốc lá
• Đái tháo đường
• Nồng độ estrogen thấp ở phụ nữ
• Tiền sử gia đình mắc bệnh tim

Chẩn đoán

Chẩn đoán bệnh mạch máu nhỏ có thể gặp khó khăn do triệu chứng dễ nhầm lẫn với những tình trạng khác. Bác sĩ sẽ đánh giá tiền sử bệnh cá nhân và gia đình cũng như các triệu chứng mà bạn gặp phải.

Các xét nghiệm hình ảnh để chẩn đoán bệnh này thường giống với các xét nghiệm phát hiện bệnh tim mạch khác, giúp bác sĩ quan sát cấu trúc và chức năng của động mạch vành lớn cũng như các phần khác của tim. Những xét nghiệm này bao gồm:

• Nghiệm pháp gắng sức có sử dụng hình ảnh hạt nhân hoặc siêu âm tim qua thành ngực
• Chụp cộng hưởng từ tim (MRI tim)
• Chụp cắt lớp vi tính động mạch vành (CT angiography)
• Chụp PET tim
• Chụp động mạch vành, là phương pháp xâm lấn và đòi hỏi phải thông tim trái

Nếu không phát hiện động mạch vành lớn bị tắc nghẽn đáng kể, bác sĩ có thể thực hiện một xét nghiệm xâm lấn bằng cách tiêm thuốc vào động mạch vành trong quá trình thông tim trái để kiểm tra tình trạng tắc nghẽn ở các mạch máu nhỏ. Xét nghiệm này được gọi là kiểm tra rối loạn chức năng nội mô, giúp đo lưu lượng máu qua các mạch máu nhỏ.

Điều trị bệnh mạch máu nhỏ

Phương pháp chính để điều trị bệnh mạch máu nhỏ là sử dụng thuốc để giảm đau, kiểm soát các yếu tố nguy cơ gây bệnh và điều trị triệu chứng liên quan. Những loại thuốc này có thể giúp cải thiện lưu lượng máu qua động mạch và ngăn ngừa nhồi máu cơ tim.

Một số loại thuốc thường được sử dụng là:

• Aspirin: Giúp giảm viêm và hạn chế hình thành cục máu đông.
• Nitroglycerin: Cải thiện lưu lượng máu và giúp giãn động mạch vành.
• Thuốc chẹn beta (Beta-blockers): Làm chậm nhịp tim và hạ huyết áp.
• Thuốc ức chế men chuyển (ACE-inhibitors): Giúp hạ huyết áp và làm giãn mạch máu.
• Thuốc nhóm statin: Giúp kiểm soát mỡ máu và làm thư giãn mạch máu.
• Thuốc chẹn kênh canxi (Calcium channel blockers): Làm giãn cơ quanh động mạch vành, giúp tăng lưu lượng máu.
• Ranolazine: Giúp giảm đau thắt ngực.

Thay đổi lối sống để kiểm soát bệnh

Một số thay đổi trong lối sống có thể giúp điều trị và kiểm soát bệnh mạch máu nhỏ:

• Duy trì cân nặng hợp lý
• Tập thể dục thường xuyên
• Bỏ thuốc lá nếu hút thuốc
• Áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh, giàu dinh dưỡng với ngũ cốc nguyên cám, protein nạc và giảm muối

Phòng ngừa

Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), chưa có nghiên cứu cụ thể nào về cách phòng ngừa bệnh mạch máu nhỏ. Tuy nhiên, bạn có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch bằng cách thực hiện những thay đổi lối sống và áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh. Các biện pháp được khuyến nghị là:

• Bỏ thuốc lá nếu hút thuốc
• Duy trì cân nặng ở mức vừa phải
• Tập thể dục đều đặn
• Giữ huyết áp ở mức ổn định
• Kiểm soát đường huyết, đặc biệt nếu mắc bệnh đái tháo đường
• Duy trì mức cholesterol ở mức an toàn