Các phương pháp điều trị phình động mạch chủ không phẫu thuật

Phình động mạch là khi thành động mạch yếu và phồng lên. Tình trạng này có thể xảy ra ở bất kỳ động mạch nào, bao gồm cả động mạch chủ - động mạch lớn nhất của cơ thể.

Túi phình động mạch chủ có thể bị vỡ, gây chảy máu trong nghiêm trọng và tử vong.

Phẫu thuật là phương pháp điều trị chính cho những trường hợp túi phình động mạch chủ có kích thước lớn hoặc phát triển nhanh. Nếu túi phình động mạch chủ có kích thước nhỏ hoặc kích thước vừa nhưng nguy cơ vỡ thấp thì có thể điều trị bằng các phương pháp không phẫu thuật.

Các phương pháp điều trị phình động mạch chủ không phẫu thuật

Có hai phương pháp điều trị phình động mạch chủ không phẫu thuật là dùng thuốc và thay đổi lối sống.

Điều trị bằng thuốc

Hầu hết các loại thuốc được dùng để điều trị phình động mạch chủ đều nhằm mục đích ngăn túi phình to lên hoặc vỡ. Một số loại thuốc còn giúp ngăn ngừa các biến cố tim mạch như nhồi máu cơ tim, đột quỵ và suy tim.

Người bị phình động mạch chủ thường phải dùng thuốc điều trị tăng huyết áp để làm giảm áp lực máu tác động lên thành động mạch.

Các nhóm thuốc trị tăng huyết áp thường được dùng trong điều trị phình động mạch chủ là:

• Thuốc chẹn beta
• Thuốc ức chế men chuyển angiotensin (ACE)
• Thuốc ức chế thụ thể angiotensin (ARB)

Một nhóm thuốc khác cũng thường được dùng để điều trị phình động mạch chủ là statin. Các loại thuốc này làm giảm cholesterol trong máu và làm chậm quá trình xơ vữa động mạch - một yếu tố nguy cơ chính gây phình động mạch chủ. Statin còn giúp giảm viêm, stress oxy hóa và sự thay đổi cấu trúc động mạch chủ.

Những người bị phình động mạch chủ do xơ vữa động mạch (tích tụ chất béo bên trong động mạch) có thể cần dùng thêm aspirin liều thấp nhằm giảm hoạt động của tiểu cầu và nhờ đó ngăn hình thành cục máu đông. Tiểu cầu có thể tạo ra các yếu tố góp phần gây ra những thay đổi về cấu trúc động mạch chủ và làm tăng nguy cơ phình động mạch.

Thay đổi lối sống

Người bị phình động mạch chủ nên thực hiện những thay đổi lối sống có lợi cho tim mạch. Những thay đổi này giúp tăng cường sức khỏe tim mạch nói chung và giảm nguy cơ biến chứng do phình động mạch.

Một số thay đổi lối sống có lợi cho người bị phình động mạch chủ:

• Bỏ thuốc lá
• Duy trì chế độ ăn uống tốt cho tim mạch
• Tập thể dục đều đặn
• Giảm căng thẳng

Khi nào có thể điều trị phình động mạch chủ bằng các phương pháp không phẫu thuật?

Nếu túi phình động mạch chủ có kích thước nhỏ hoặc kích thước vừa nhưng nguy cơ vỡ thấp thì có thể không cần phẫu thuật. Người bệnh sẽ được kê các loại thuốc nhằm cải thiện sức khỏe tim mạch và giảm nguy cơ biến chứng như vỡ túi phình, đồng thời cần tái khám định kỳ để theo dõi kích thước và tốc độ phát triển của túi phình động mạch. Ngoài ra cần điều chỉnh lối sống theo khuyến nghị của bác sĩ.

Trong một vài trường hợp, rủi ro của việc phẫu thuật điều trị phình động mạch chủ lớn hơn lợi ích. Các phương pháp điều trị không phẫu thuật cũng được khuyến nghị trong những trường hợp này.

Các phương pháp điều trị không phẫu thuật có thể thu nhỏ túi phình động mạch chủ không?

Phẫu thuật là giải pháp điều trị duy nhất cho những trường hợp mà túi phình động mạch chủ có kích thước lớn hoặc phát triển nhanh. Tuy vào vị trí và mức độ nghiêm trọng của tình trạng phình động mạch chủ mà bác sĩ sẽ lựa chọn phẫu thuật mở hoặc phẫu thuật nội mạch (ít xâm lấn hơn phẫu thuật mở).

Cho đến nay vẫn chưa có phương pháp điều trị không phẫu thuật nào có thể thu nhỏ hoặc làm chậm sự phát triển của túi phình động mạch chủ một cách hiệu quả.

Theo một tổng quan tài liệu vào năm 2019, mặc dù một số nghiên cứu lâm sàng cho thấy hiệu quả của thuốc trong điều trị phình động mạch chủ nhưng các nghiên cứu có đối chứng quy mô lớn hơn lại không tìm thấy lợi ích đáng kể nào.

Nếu không phẫu thuật, người bị phình động mạch chủ có thể sống bình thường không?

Tiên lượng của người bệnh phụ thuộc vào kích thước và tốc độ phát triển của túi phình động mạch chủ.

Nhìn chung, túi phình động mạch chủ nhỏ có nguy cơ vỡ rất thấp. Kích thước càng lớn thì nguy cơ vỡ càng cao.

Theo một tổng quan nghiên cứu vào năm 2016, nếu túi phình động mạch chủ bụng có đường kính 4,0 – 4,9cm (1,5 – 1,9 inch) thì nguy cơ vỡ trong vòng 12 tháng chỉ là 1%. Nguy cơ vỡ tăng lên 11% khi túi phình có đường kính 5,0 – 5,9cm (1,9 – 2,3 inch).

Tiên lượng của người bị phình động mạch còn phụ thuộc vào một số yếu tố khác. Ví dụ, người lớn tuổi đang có các vấn đề sức khỏe khác sẽ có tiên lượng kém hơn khi bị phình động mạch chủ.

Một nghiên cứu vào năm 2016 cho thấy những người bị phình động mạch chủ bụng kích thước lớn điều trị bằng các phương pháp không phẫu thuật có nguy cơ tử vong do các nguyên nhân không liên quan đến phình động mạch cao hơn so với những người được phẫu thuật. Chỉ một tỷ lệ nhỏ bị vỡ túi phình.

Tóm tắt bài viết

Các phương pháp điều trị phình động mạch chủ không phẫu thuật gồm có dùng thuốc và thay đổi lối sống.Tuy nhiên, không có bất cứ phương pháp điều trị không phẫu thuật nào có thể thu nhỏ hay làm chậm sự phát triển của túi phình một cách hiệu quả.

Hai nhóm thuốc chính được dùng để điều trị phình động mạch chủ là thuốc điều trị tăng huyết áp và statin. Các loại thuốc này làm giảm các yếu tố nguy cơ như huyết áp và cholesterol trong máu cao. Bên cạnh dùng thuốc, người bệnh nên thực hiện các thay đổi lối sống tốt cho tim mạch.

Phẫu thuật là giải pháp điều trị duy nhất chính cho những trường hợp phình động mạch chủ kích thước lớn hoặc phát triển nhanh. Sau khi xác nhận phình động mạch chủ, bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp dựa trên tình trạng sức khỏe tổng thể của người bệnh và nguy cơ vỡ túi phình.