Các biện pháp kiểm soát bệnh thoái hóa khớp

Thoái hóa khớp là một loại viêm khớp xảy ra khi sụn ở đầu xương bị hao mòn. Điều này khiến cho các đầu xương trong khớp cọ sát vào nhau, gây viêm và đau.

Các loại thuốc như thuốc chống viêm không steroid (NSAID) có thể giúp làm giảm các triệu chứng thoái hóa khớp. Thay đổi lối sống, chẳng hạn như tập thể dục thường xuyên và duy trì cân nặng hợp lý cũng là những cách để kiểm soát các triệu chứng thoái hóa khớp.

Thuốc điều trị thoái hóa khớp

Thuốc có thể giúp giảm đau và viêm do thoái hóa khớp. Các loại thuốc chính để điều trị thoái hóa khớp gồm có:

• Thuốc chống viêm không steroid (NSAID): Đây là nhóm thuốc giảm đau hiệu quả nhất cho bệnh thoái hóa khớp. NSAID có cả dạng thuốc đường uống và thuốc bôi ngoài da. Các loại NSAID phổ biến gồm có:
  • ibuprofen
  • naproxen
  • diclofenac
• Tiêm steroid: Steroid giúp giảm viêm và sưng đau khớp. Hiệu quả có thể kéo dài nhiều tháng sau khi tiêm.
• Tiêm axit hyaluronic: Axit hyaluronic giúp bôi trơn khớp, nhờ đó cải thiện khả năng vận động. Hiệu quả có thể kéo dài đến 6 tháng sau tiêm.
• Capsaicin: Capsaicin là một chất hóa học có trong quả ớt. Hợp chất này ngăn cản hoạt động của “chất P” – một chất dẫn truyền thần kinh và nhờ đó làm giảm cảm giác đau. Capsaicin thường có trong các loại thuốc giảm đau tại chỗ.

Hướng dẫn năm 2019 của Hiệp hội Thấp khớp học và Viêm khớp Hoa Kỳ (the American Association of Rheumatology and Arthritis Foundation) không khuyên dùng acetaminophen vì loại thuốc này hầu như không có tác dụng, trừ những trường hợp không thể sử dụng thuốc chống viêm không steroid (NSAID).

Các bác sĩ thường không kê thuốc giảm đau opioid để điều trị bệnh thoái hóa khớp vì nhóm thuốc này có thể gây nghiện. Tuy nhiên, người bệnh có thể cần dùng các loại thuốc này trong thời gian ngắn nếu bị đau nghiêm trọng và các loại thuốc giảm đau khác không có tác dụng.

Kiểm soát cân nặng và điều chỉnh chế độ ăn uống

Duy trì cân nặng hợp lý hoặc giảm cân nếu thừa cân/béo phì sẽ giúp giảm áp lực lên các khớp ở cột sống thắt lưng và phần dưới cơ thể.

Điều chỉnh chế độ ăn uống, chẳng hạn như hạn chế ăn thực phẩm chế biến sẵn, sẽ giúp giảm cân và giảm viêm trong cơ thể.

Một tổng quan vào năm 2021 đã tổng hợp 30 nghiên cứu khác nhau để tìm hiểu về tác động của việc giảm cân đến tình trạng đau, cứng khớp và chức năng khớp. Các nhà nghiên cứu tìm thấy bằng chứng cho thấy rằng giảm 1% cân nặng giúp giảm khoảng 2% các vấn đề kể trên.

Tập thể dục

Tập thể dục thường xuyên mang lại nhiều lợi ích cho những người bị thoái hóa khớp, gồm có:

• Tăng cường sức mạnh của các cơ hỗ trợ khớp
• Củng cố gân và dây chằng xung quanh khớp
• Giúp duy trì cân nặng khỏe mạnh và giảm cân nếu thừa cân
• Thúc đẩy sự sản xuất các hóa chất giúp làm giảm cảm giác đau trong cơ thể
• Cải thiện tính ổn định của khớp

Một số bài tập có lợi cho người bị thoái hóa khớp gồm có:

• Bài tập giúp cải thiện khả năng giữ thăng bằng
• Bài tập cardio
• Tập thể dục dưới nước
• Bài tập thần kinh cơ
• Bài tập tăng sức mạnh của cơ

Mặc dù tập thể dục thường xuyên là điều có lợi nhưng không nên tập cường độ quá cao vì điều này sẽ làm trầm trọng thêm các triệu chứng thoái hóa khớp.

Dụng cụ hỗ trợ

Các dụng cụ hỗ trợ giúp làm giảm áp lực lên khớp và giúp người bệnh thực thiện một số hoạt động hàng ngày dễ dàng hơn. Các dụng cụ hỗ trợ dành cho người bị thoái hóa khớp gồm có:

• Lót giày y khoa và giày dép có đế chống sốc dành cho những người bị thoái hóa khớp ở phần dưới cơ thể hoặc thắt lưng
• Đai nẹp giúp tăng tính ổn định của khớp và giảm áp lực lên khớp khi cử động
• Gậy chống, nạng hoặc khung tập đi để giúp người bệnh đi lại vững vàng hơn và làm giảm áp lực lên khớp hông và khớp gối
• Dụng cụ hỗ trợ các công việc hàng ngày như:
  • Dụng cụ mở nắp chai lọ
  • Dụng cụ hỗ trợ mang giày
  • Gậy lấy đồ

Phẫu thuật

Bác sĩ thường chỉ đề nghị phẫu thuật trong những trường hợp thoái hóa khớp nghiêm trọng và các phương pháp điều trị bảo tồn không có tác dụng. Các loại phẫu thuật để điều trị bệnh thoái hóa khớp gồm có:

• Phẫu thuật nội soi khớp gối: rạch một đường nhỏ ở đầu gối, đưa ống nội soi và dụng cụ cần thiết vào để loại bỏ những mảnh sụn lỏng lẻo.
• Thay khớp: cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ khớp và thay bằng khớp nhân tạo làm bằng nhựa và kim loại.
• Cắt xương: cắt bỏ một phần xương và nắn chỉnh khớp.
• Ghép sụn: lấy sụn ở một vị trí khác trên cơ thể và cấy vào khớp bị mất sụn.
• Kết hợp xương (hợp nhất khớp): dùng nẹp vít giữ cố định các xương trong khớp. Điều này khiến cho khớp không thể cử động và từ đó làm giảm đau. Loại phẫu thuật chỉ được thực hiện khi tất cả các phương pháp điều trị khác không khả thi.

Các phương pháp điều trị bổ sung

Ngoài các phương pháp điều trị chính, người bệnh có thể kết hợp thêm các phương pháp điều trị dưới đây để kiểm soát các triệu chứng thoái hóa khớp:

• Chườm nóng và lạnh để giảm cứng khớp và viêm
• Tắm muối Epsom để giảm viêm và đau
• Dùng thực phẩm chức năng như:
  • Curcumin
  • Vitamin D (nếu bị thiếu hụt)
  • S-adenosylmethionine
  • Methylsulfonylmethane

Tóm tắt bài viết

Thoái hóa khớp xảy ra khi sụn ở đầu xương bị hao mòn. Hầu hết các trường hợp thoái hóa khớp đều có thể kiểm soát bằng cách dùng thuốc, các biện pháp khắc phục tại nhà và thay đổi lối sống.

Tuy nhiên, nếu các phương pháp điều trị bảo tồn không hiệu quả thì có thể sẽ phải điều trị bằng phẫu thuật. Loại phẫu thuật cần thực hiện sẽ tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và vị trí bị thoái hóa khớp nhưng một trong những giải pháp phổ biến nhất là thay khớp bán phần hoặc toàn phần.