Block nhĩ thất độ ba là gì?

Tim co bóp ổn định hay không là phụ thuộc vào dòng điện truyền liên tục từ tâm nhĩ (buồng trên) xuống tâm thất (buồng dưới).

Block nhĩ thất xảy ra khi dòng xung điện này bị gián đoạn hoặc bị chặn lại khi di chuyển từ tâm nhĩ xuống tâm thất. Block nhĩ thất độ ba, hay block nhĩ thất hoàn toàn, là dạng nặng nhất, trong đó hoạt động điện của tâm nhĩ và tâm thất hoàn toàn tách rời nhau.

Đây là một tình trạng nguy hiểm, cần được can thiệp y tế ngay lập tức để tránh nguy cơ tử vong.

Bài viết này sẽ phân tích chi tiết về block nhĩ thất độ ba, bao gồm nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị.

Sự khác biệt giữa block nhĩ thất độ ba và các dạng block nhĩ thất khác

Block nhĩ thất được phân loại dựa vào mức độ gián đoạn của xung điện trong tim. Block nhĩ thất được chia thành ba cấp độ như sau:

• Cấp độ một: Xung điện bị chậm lại nhưng vẫn truyền được, thường không gây triệu chứng rõ rệt và không cần điều trị. Đây là dạng nhẹ nhất.
• Cấp độ hai: Chỉ một số xung điện từ tâm nhĩ đến được tâm thất, khiến tim có thể bị bỏ nhịp hoặc đập chậm, không đều. Dạng này được chia thành:
  • Mobitz loại I: Có thể không gây triệu chứng nhưng có thể là dấu hiệu cảnh báo của Mobitz loại II nghiêm trọng hơn.
  • Mobitz loại II: Ảnh hưởng đến khả năng co bóp hiệu quả của tim, thường cần đặt máy tạo nhịp tim để duy trì nhịp tim bình thường.
• Cấp độ ba: Xung điện hoàn toàn không truyền được từ tâm nhĩ xuống tâm thất, gây rối loạn nhịp tim nghiêm trọng.

Nguyên nhân gây block nhĩ thất độ ba

Block nhĩ thất độ ba có thể xảy ra do một số bệnh lý tim mạch hoặc các nguyên nhân khác, bao gồm:

• Nhồi máu cơ tim
• Bệnh cơ tim (gây suy yếu cơ tim)
• Xơ hóa cơ tim (sẹo mô tim gây cản trở đường dẫn truyền điện)
• Phẫu thuật tim hở
• Bệnh van tim
• Bệnh Lyme
• Tác dụng phụ của một số loại thuốc
• Một số bệnh nhiễm trùng

Một nghiên cứu năm 2019 dựa trên hơn 6.000 người trưởng thành cho thấy tăng huyết áp và đường huyết cao lúc đói là hai yếu tố nguy cơ gây block nhĩ thất có thể kiểm soát được. Kiểm soát tốt các yếu tố này có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh.

Ngoài ra, tiền sử gia đình có người bị block nhĩ thất cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh mặc dù một nghiên cứu năm 2021 cho biết block nhĩ thất di truyền rất hiếm khi gặp phải.

Block nhĩ thất độ ba cũng có thể xuất hiện ngay từ khi sinh ra. Hơn 50% trường hợp block nhĩ thất bẩm sinh là do mẹ mắc các bệnh tự miễn như lupus ban đỏ hoặc hội chứng Sjögren.

Triệu chứng của block nhĩ thất độ ba

Block nhĩ thất độ ba thường gây ra nhịp tim rất chậm hoặc mạch đập yếu.

Các triệu chứng khác có thể bao gồm:

• Chóng mặt hoặc choáng váng
• Mệt mỏi
• Ngất xỉu
• Đau ngực

Lưu ý quan trọng

Block nhĩ thất độ ba là một tình trạng cấp cứu y tế. Nếu bạn hoặc ai đó có các triệu chứng trên, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức hoặc đến phòng cấp cứu gần nhất để được điều trị kịp thời.

Chẩn đoán block nhĩ thất độ ba

Các xét nghiệm chính để chẩn đoán block nhĩ thất độ ba bao gồm:

• Điện tâm đồ (ECG)
• Nghiên cứu điện sinh lý tim
• Theo dõi nhịp tim

Điện tâm đồ (ECG) sử dụng các điện cực gắn trên da để ghi lại hoạt động điện của tim. Trong khi đó, nghiên cứu điện sinh lý tim được thực hiện bằng cách đưa một ống thông qua mạch máu ở vùng bẹn lên tim để kiểm tra hệ thống điện tim.

Do block nhĩ thất độ ba có thể xảy ra gián đoạn nên một lần đo ECG có thể không phát hiện được tình trạng này. Khi đó, bác sĩ có thể yêu cầu sử dụng các thiết bị theo dõi nhịp tim như Holter monitor hoặc patch monitor để ghi lại nhịp tim liên tục trong nhiều ngày hoặc nhiều tuần, giúp phát hiện nhịp tim bất thường.

Ngoài các xét nghiệm trên, bác sĩ cũng có thể chẩn đoán bằng cách:

• Đánh giá triệu chứng
• Xem xét tiền sử bệnh lý
• Khám lâm sàng
• Xem xét các loại thuốc đang sử dụng

Điều trị block nhĩ thất độ ba

Vì block nhĩ thất độ ba là sự gián đoạn hoàn toàn của hệ thống điện tim nên tình trạng này có thể gây giảm nghiêm trọng cung lượng tim (lượng máu mà tim bơm đi trong một đơn vị thời gian nhất định, thường được tính là phút) và thậm chí gây ngừng tim. Do đó, cấy máy tạo nhịp tim là phương pháp điều trị cấp cứu bắt buộc.

Máy tạo nhịp tim là một thiết bị nhỏ chạy bằng pin, được cấy dưới da ở vùng ngực. Thiết bị này có dây dẫn đến tim để truyền xung điện, giúp duy trì nhịp tim ổn định.

Nếu block nhĩ thất độ ba xảy ra do nguyên nhân có thể loại bỏ được, chẳng hạn như tác dụng phụ của thuốc thì ngừng sử dụng thuốc có thể giúp phục hồi hoạt động điện tim bình thường.

Tiên lượng của người bị block nhĩ thất độ ba

Yếu tố quan trọng nhất quyết định tiên lượng của người bị block nhĩ thất độ ba là việc điều trị kịp thời.

Tiên lượng dài hạn sẽ phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe tổng thể và nguyên nhân gây ra block nhĩ thất.

Nếu block nhĩ thất độ ba xảy ra do nhồi máu cơ tim, việc điều trị kịp thời sẽ giúp phục hồi chức năng tim và cải thiện lưu lượng máu, từ đó có thể làm giảm mức độ nghiêm trọng của tình trạng rối loạn nhịp tim.

Kết luận

Block nhĩ thất độ ba là một tình trạng nguy hiểm đến tính mạng. Đây là độ nghiêm trọng nhất trong ba độ block nhĩ thất.

Nhồi máu cơ tim là nguyên nhân phổ biến gây ra block nhĩ thất độ ba. Ngoài ra, bệnh lý tim mạch khác hoặc tác dụng phụ của thuốc cũng có thể dẫn đến tình trạng này.

Khi có các triệu chứng như mạch chậm, chóng mặt, mệt mỏi hoặc ngất xỉu, cần nhanh chóng tìm kiếm sự chăm sóc y tế để được điều trị kịp thời. Cấy máy tạo nhịp tim là phương pháp điều trị block nhĩ thất độ ba hiệu quả, giúp phục hồi nhịp tim ổn định.