Albumin Trong Nước Tiểu Chỉ Ra Điều Gì?

Tình trạng nước tiểu có lượng protein cao được gọi là protein niệu. Có nhiều loại protein có thể hiện diện trong nước tiểu và albumin là một trong số đó. Albumin niệu là tình trạng nước tiểu có nồng độ albumin cao hơn mức bình thường.

Albumin niệu có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân và nguyên nhân phổ biến nhất là các vấn đề về thận. Cùng tìm hiểu xem albumin niệu được phát hiện bằng cách nào và có những nguyên nhân nào gây ra tình trạng này.

Albumin là gì?

Albumin là một loại protein được tạo nên từ các axit amin. Albumin giúp di chuyển các hormone, chất dinh dưỡng và enzyme đi khắp cơ thể theo máu. Albumin là loại protein chiếm tỷ lệ lớn nhất trong máu (khoảng một nửa tổng lượng protein trong cơ thể là albumin).

Albumin được tạo ra ở gan, chủ yếu được tích trữ và sử dụng trong máu. Albumin còn có trong các loại chất lỏng cơ thể khác, bao gồm cả nước tiểu nhưng lượng albumin trong những loại chất lỏng này chỉ rất nhỏ. Lượng lớn albumin bên ngoài máu thường là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe.

Albumin niệu là gì?

Albumin niệu là tình trạng nước tiểu có quá nhiều albumin. Đó thường là dấu hiệu của bệnh thận vì thận khỏe mạnh sẽ giữ lại albumin thay vì bài tiết vào nước tiểu.

Nguyên nhân gây albumin niệu

Nồng độ albumin cao trong nước tiểu thường là do thận có vấn đề. Thận có chức năng lọc máu, bài tiết nước thừa và chất thải vào nước tiểu, đồng thời giữ lại và chuyển các chất dinh dưỡng cần thiết trở lại máu.

Khi hệ thống lọc trong thận không còn hoạt động tốt, lượng protein đi vào nước tiểu sẽ tăng lên.

Bệnh thận mạn là một trong những nguyên nhân chính gây protein niệu hay albumin niệu. Một số người có nguy cơ mắc bệnh thận mạn cao hơn, ví dụ như người bị bệnh tiểu đường, cao huyết áp và người có tiền sử gia đình mắc bệnh thận mạn.

Người trên 65 tuổi và những người thuộc một số nhóm chủng tộc nhất định như người gốc Phi, người gốc Tây Ban Nha cũng có nguy cơ mắc bệnh thận cao hơn.

Tổn thương thận cấp tính (tạm thời) cũng có thể làm tăng lượng albumin bài tiết vào nước tiểu. Albumin niệu cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ cao mắc các bệnh tim mạch.

Albumin niệu có phải là dấu hiệu của bệnh thận?

Thận khỏe mạnh sẽ giữ lại albumin và sau đó đưa trở lại vào máu. Một số vấn đề về thận tạm thời như tổn thương thận cấp tính do một số bệnh lý hoặc thuốc có thể dẫn đến albumin niệu nhưng sự hiện diện các loại protein như albumin trong nước tiểu đa phần là dấu hiệu của bệnh thận mạn.

Tại sao cần theo dõi albumin trong nước tiểu?

Những người có tiền sử albumin niệu hoặc đang mắc bệnh thận mạn nên làm xét nghiệm đo nồng độ albumin và các protein khác trong nước tiểu định kỳ.

Kiểm tra nồng độ albumin và các loại protein khác trong nước tiểu giúp theo dõi sự tiến triển của bệnh và hiệu quả của các phương pháp điều trị.

Xét nghiệm nước tiểu thường là một phần trong quá trình khám sức khỏe định kỳ nhưng những người mắc bệnh thận nên xét nghiệm thường xuyên hơn.

Nếu kết quả xét nghiệm cho thấy nồng độ albumin trong nước tiểu cao hơn bình thường thì bác sĩ chưa kết luận bệnh thận ngay mà sẽ yêu cầu xét nghiệm lại một hoặc hai lần nữa để xác nhận kết quả.

Đối với những người mắc bệnh thận mạn, tần suất xét nghiệm nước tiểu để kiểm tra mức albumin sẽ phụ thuộc vào phác đồ điều trị, giai đoạn và mức độ nghiêm trọng của bệnh cũng như những tình trạng bệnh lý khác đang mắc.

Sàng lọc albumin niệu ở người bị tiểu đường

Albumin niệu có thể là một biến chứng của tăng đường huyết mãn tính (lượng đường trong máu cao) do bệnh tiểu đường không được kiểm soát. Các hướng dẫn y tế khuyến nghị những người mắc bệnh tiểu đường type 1 nên bắt đầu làm xét nghiệm albumin trong nước tiểu sau 5 năm kể từ thời điểm biết mình mắc bệnh và xét nghiệm định kỳ hàng năm.

Đối với những người mắc bệnh tiểu đường type 2, các hướng dẫn khuyến nghị xét nghiệm albumin nước tiểu ngay tại thời điểm chẩn đoán và cũng xét nghiệm định kỳ hàng năm. Điều này rất quan trọng vì trong trường hợp bị albumin niệu, việc sử dụng ngay một số loại thuốc như thuốc ức chế men chuyển angiotensin (ACE) và thuốc ức chế thụ thể angiotensin II (ARB) có thể làm giảm nồng độ albumin trong nước tiểu và sự tiến triển của bệnh thận.

Xét nghiệm albumin trong nước tiểu được thực hiện như thế nào?

Cách duy nhất để biết nồng độ albumin trong nước tiểu là làm xét nghiệm nước tiểu. Đây là một xét nghiệm rất đơn giản, người bệnh chỉ cần đi tiểu bình thường và lấy khoảng 60ml nước tiểu.

Có hai phương pháp được sử dụng để xác định lượng albumin và các protein khác trong mẫu nước tiểu:

• Que nhúng: sử dụng que nhựa phủ hóa chất phản ứng với albumin vào mẫu nước tiểu, sau đó đối chiếu màu của que nhựa với dải màu để xác định nồng độ albumin.
• Phân tích dưới kính hiển vi: mẫu nước tiểu cũng có thể được phân tích dưới kính hiển vi để đo nồng độ albumin và các chất khác như creatinin. Các chỉ số này có thể được ghi riêng biệt hoặc dưới dạng tỉ lệ albumin/creatinin (ACR). Mặc dù có thể chỉ cần lấy mẫu nước tiểu đơn giản nhưng xét nghiệm nước tiểu 24 giờ sẽ cho kết quả chính xác hơn.

Ý nghĩa kết quả xét nghiệm

Nếu hai lần xét nghiệm trong khoảng thời gian 3 tháng đều cho thấy nồng độ albumin trong nước tiểu cao hơn bình thường thì có nghĩa là đã có vấn đề. Xét nghiệm bằng que nhúng giúp phát hiện sự hiện diện albumin trong nước tiểu nhưng sẽ không cho biết nồng độ albumin cụ thể. Để xác định chính xác nồng độ albumin trong nước tiểu thì sẽ phải phân tích mẫu nước tiểu dưới kính hiển vi.

Dưới đây là các mức albumin trong nước tiểu và tỉ lệ albumin/creatinin tương ứng:

• Bình thường đến hơi cao: ACR trên 30 mg/g
• Cao: ACR từ 30 đến 300 mg/g
• Rất cao: ACR từ 300 mg/g trở lên

Nếu tỉ lệ albumin/creatinin ở mức cao trong 3 tháng thì đó có thể là dấu hiệu của bệnh thận mạn. Tỉ lệ albumin/creatinin trên 2.000 mg/g có thể là dấu hiệu của một vấn đề nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như hội chứng thận hư.

Tỉ lệ albumin/creatinin dưới 30 mg/g là mức bình thường.

Làm thế nào để giảm lượng albumin trong nước tiểu?

Nếu kết quả xét nghiệm cho thấy nồng độ albumin trong nước tiểu cao nhưng không mắc bệnh thận mạn thì bạn có thể thử những cách sau đây để giải quyết tình trạng albumin niệu và cải thiện sức khỏe thận:

• Thực hiện chế độ ăn uống bổ dưỡng, cân bằng.
• Duy trì cân nặng khỏe mạnh
• Theo dõi lượng muối và natri trong chế độ ăn
• Tích cực vận động và tập thể dục thường xuyên
• Chú ý đến lượng và loại protein trong thực phẩm
• Sử dụng thuốc ức chế ACE và ARB theo khuyến nghị của bác sĩ.
• Trao đổi với bác sĩ về các loại thuốc đang dùng

Nếu mắc bệnh thận mạn, bác sĩ sẽ đưa ra các phương pháp điều trị, gồm có dùng thuốc và điểu chỉnh chế độ ăn uống cũng như lối sống để làm giảm mức albumin và kiểm soát bệnh thận. Thuốc điều trị cao huyết áp có thể giúp giảm albumin niệu.

Khi bệnh thận tiến triển sang giai đoạn nặng, bạn sẽ phải tuân theo chế độ ăn kiêng đặc biệt, giảm lượng nước uống, lọc máu hoặc ghép thận.

Tóm tắt bài viết

Nước tiểu có một lượng nhỏ protein như albumin là điều bình thường nhưng nồng độ albumin cao lại có thể là dấu hiệu cho thấy chức năng thận đang có vấn đề.

Nên xét nghiệm nước tiểu định kỳ để kiểm tra mức albumin, đặc biệt là những người có nguy cơ cao mắc bệnh thận mạn.