Rong kinh là do đâu?

Nội chung chính của bài viết:

• Khi ra máu quá nhiều và kéo dài quá 7 ngày thì đây lại là một vấn đề bất thường, được gọi là rong kinh.
• Có nhiều nguyên nhân gây ra vấn đề rong kinh, bao gồm: sử dụng thuốc, mất cân bằng nội tiết tố, các vấn đề về sức khỏe khác như lạc nội mạc tử cung, ung thư, u xơ, thai ngoài tử cung, sẩy thai...
• Những biểu hiện của rong kinh là bạn phải thay băng vệ sinh ít nhất một lần sau một tiếng, thay băng vào ban đêm, máu kinh có cụ máu đông hơn trên 2cm, kinh nguyệt kéo dài hơn 7 ngày...
• Rong kinh còn gây ra các cơn đau bụng dữ dội và đôi khi cần dùng đến thuốc giảm đau.
• Bác sĩ sẽ thăm khám và có phương pháp điều trị phù hợp cho trình trạng rong kinh, tùy theo bệnh lý của từng người, như dùng thuốc hay dùng các thủ thuật điều trị.

Rong kinh là gì?

Thời gian và mức độ ra máu vào các kỳ kinh nguyệt của mỗi phụ nữ là khác nhau. Có người ra máu ít, có người ra máu nhiều nhưng khi ra máu quá nhiều và kéo dài quá 7 ngày thì đây lại là một vấn đề bất thường được gọi là rong kinh.

Lượng máu kinh được xác định là nhiều khi bạn phải thay băng vệ sinh mỗi giờ một lần trong ít nhất 1 ngày của kỳ kinh nguyệt. Ngoài ra, người bị rong kinh còn bị đau bụng dữ dội đến mức không thể sinh hoạt được bình thường.

Nguyên nhân gây ra máu nhiều đôi khi là do các vấn đề về sức khỏe và các vấn đề này có thể dẫn đến các vấn đề khác nghiêm trọng hơn nếu không được điều trị kịp thời. Do đó, nếu bạn nhận thấy bị ra máu kinh nhiều và kéo dài thì cần đi khám bác sĩ.

Nguyên nhân nào gây rong kinh?

Rong kinh có thể là do nhiều nguyên nhân khác nhau gây nên, gồm có:

Thuốc

Một số loại thuốc chống viêm, thuốc chống đông máu hoặc thuốc nội tiết có thể ảnh hưởng đến mức độ ra máu kinh.

Ra máu nhiều cũng có thể là tác dụng phụ của vòng tránh thai (intrauterine devices), đặc biệt là vòng tránh thai không chứa hormone.

Mất cân bằng nội tiết tố

Estrogen và progesterone là các hormone điều chỉnh sự tích tụ niêm mạc tử cung – lớp mô bong ra vào mỗi kỳ kinh nguyệt và gây hiện tượng ra máu. Nếu nồng độ hormone không cân bằng thì lớp niêm mạc sẽ quá dày và dẫn đến ra máu nhiều. Mất cân bằng nội tiết tố thường xảy ra phổ biến nhất ở những cô gái mới có kinh nguyệt trong vòng 1.5 – 2 năm và những phụ nữ sắp đến tuổi mãn kinh.

Vấn đề sức khỏe

Viêm vùng chậu

Bệnh viêm vùng chậu và các bệnh nhiễm trùng khác có thể gây rong kinh.

Lạc nội mạc tử cung

Lạc nội mạc tử cung là một vấn đề khác cũng có thể gây rong kinh. Đây là tình trạng mà mô nội mạc tử cung phát triển “nhầm chỗ” ở những vị trí khác trong cơ thể như buồng trứng hay vòi trứng. Điều này gây ra máu nhiều và đau đớn dữ dội.

Rối loạn đông máu di truyền

Mặc dù không phổ biến nhưng rối loạn đông máu di truyền – tình trạng máu khó đông lại khi có vết cắt - cũng có thể khiến phụ nữ bị ra máu nhiều hơn và lâu hết hơn vào kỳ kinh nguyệt.

Ung thư

Ung thư cổ tử cung, ung thư buồng trứng hoặc ung thư tử cung đều có thể gây ra nhiều máu kinh và thời gian ra máu kéo dài.

U xơ

U xơ là những khối u lành (không phải ung thư), được tạo nên các mô cơ hình thành trong tử cung và cũng có thể là nguyên nhân gây nên vấn đề này.

Polyp

Một nguyên nhân nữa gây rong kinh là do polyp tử cung – khối u lành tính do các tế bào tăng trưởng bất thường ở nội mạc tử cung tạo nên.

Nguyên nhân khác

Rối loạn chứng năng buồng trứng

Nếu buồng trứng không giải phóng trứng (rụng trứng) trong chu kỳ kinh nguyệt thì cơ thể không sản sinh ra hormone progesterone, dẫn đến mất cân bằng hormone trong cơ thể, khiến lớp niêm mạc tử cung tích tụ dày lên và ra nhiều máu hơn khi có kinh.

Cơ tuyến tử cung

Khi các tuyến ở niêm mạc tử cung phát triển vào cơ tử cung thì cũng sẽ gây ra nhiều máu kinh. Tình trạng này được gọi là cơ tuyến tử cung (adenomyosis).

Thai ngoài tử cung

Trong một số ít trường hợp, sau khi tinh trùng và trứng gặp nhau, phôi thai làm tổ ở bên ngoài tử cung thay vì bên trong. Đây được gọi là thai ngoài tử cung, thường xảy ra phổ biến nhất ở vòi trứng. Ở bên ngoài tử cung, phôi thai không thể phát triển và được sinh ra như bình thường mà sẽ gây ra những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, chẳng hạn như chảy máu ồ ạt khiến nhiều người lầm tưởng là máu kinh nhiều.

Sẩy thai

Sẩy thai cũng gây ra máu và nhiều phụ nữ do không biết mình mang thai nên nghĩ rằng hiện tượng này là do có kinh muộn và ra máu nhiều.

Cần đi khám bác sĩ ngay nếu bạn bị ra máu trong thời gian mang thai vì kinh nguyệt sẽ tạm ngừng trong thai kỳ. Hiện tượng ra vài giọt máu trong khi mang thai, đặc biệt là trong 3 tháng đầu là bình thường và không có gì đáng lo ngại cả. Tuy nhiên, nếu bị ra máu nhiều trong thai kỳ thì lại là bất thường, đó có thể là một dấu hiệu cho thấy trứng được thụ tinh làm tổ ở ống dẫn trứng thay vì bên trong tử cung hoặc cũng có thể báo hiệu sẩy thai. Do đó, cần đi khám bác sĩ sản khoa để xác định nguyên nhân chính xác.

Các biểu hiện của rong kinh

Một số phụ nữ bị ra máu nhiều vào mỗi kỳ kinh nguyệt, bắt đầu ngay từ kỳ kinh nguyệt đầu tiên nhưng có người lại đột ngột bị rong kinh sau nhiều năm kinh nguyệt bình thường.

Độ dài và lượng máu mỗi khi có kinh ở mỗi phụ nữ là khác nhau. Tuy nhiên, chu kỳ kinh nguyệt (thời gian tính từ ngày đầu tiên có kinh của tháng này đến ngày đầu tiên có kinh của tháng tiếp theo) ở hầu hết phụ nữ dao động trong khoảng từ 24 đến 34 ngày.

Thời gian có kinh mỗi tháng trung bình khoảng 4 đến 5 ngày và mất khoảng 40cc máu. Đây chỉ là con số trung bình, có người ra nhiều máu hơn, lâu hết hơn và cũng có người ít hơn, nhanh hết hơn. Tuy nhiên, khi mất từ 80cc máu trở lên thì được coi là ra nhiều máu bất thường hay rong kinh.

Các dấu hiệu nhận biết rong kinh gồm có:

• Phải thay băng vệ sinh ít nhất một lần sau một tiếng, tiếp diễn liên tục ít nhất một ngày.
• Phải dậy thay băng vệ sinh vào ban đêm
• Phải dùng hai miếng băng vệ sinh một lúc
• Sinh hoạt hàng ngày bị gián đoạn do ra quá nhiều máu và đau bụng dữ dội
• Máu kinh có các cục máu đông kích thước lớn (trên 2cm)
• Kinh nguyệt kéo dài hơn 7 ngày

Ngoài ra, rong kinh còn có thể đi kèm với các hiện tượng khác như:

• Ra máu giữa các chu kỳ kinh nguyệt
• Các triệu chứng thiếu máu, gồm có mệt mỏi, khó thở, da xanh xao, chóng mặt, hoa mắt…
• Đau bụng dưới liên tục và đau nhức vùng chậu

Mặc dù chu kỳ kinh nguyệt của mỗi phụ nữ là khác nhau nhưng những bất thường như ra máu giữa chu kỳ kinh nguyệt hoặc chảy máu sau khi quan hệ lại là những triệu chứng bất thường.

Khi nào cần đi khám?

Bạn nên đi khám bác sĩ phụ khoa định kỳ để kiểm tra. Ngoài ra, cần đi khám nếu bạn bị ra máu:

• giữa chu kỳ kinh nguyệt
• sau khi quan hệ
• trong khi mang thai
• sau mãn kinh

Và/hoặc có các biểu hiện khác như:

• Kinh nguyệt kéo dài hơn một tuần trong suốt nhiều tháng liên tục
• Ra máu kín băng vệ sinh chỉ sau 1 tiếng, kéo dài trong ít nhất 1 ngày của kỳ kinh nguyệt
• Đau bụng dữ dội
• Sốt
• Dịch tiết âm đạo (khí hư) có màu hoặc mùi bất thường
• Lên cân hoặc sụt cân không rõ nguyên nhân
• Mọc lông ở những vị trí bất thường
• Đột nhiên mọc nhiều mụn trứng cá
• Núm vú tiết dịch

Cần theo dõi sát sao chu kỳ kinh nguyệt, gồm cả thời gian và lượng máu mỗi lần có kinh để thông báo cho bác sĩ khi đi khám.

Chẩn đoán nguyên nhân rong kinh bằng cách nào?

Khi đi khám, bác sĩ sẽ bắt đầu kiểm tra vùng chậu và lấy bệnh sử. Bạn nên liệt kê cho bác sĩ tất cả các loại thuốc và thực phẩm chức năng mà bạn đang dùng.

Tùy thuộc vào các triệu chứng cụ thể mà bác sĩ sẽ yêu cầu làm các phương pháp xét nghiệm kiểm tra sau đây:

Pap smear

Phương pháp xét nghiệm Pap smear giúp phát hiện nhiễm trùng hoặc tế bào ung thư trong cổ tử cung.

Xét nghiệm máu

Xét nghiệm máu được thực hiện nhằm phát hiện tính trạng thiếu máu và các vấn đề khác như rối loạn đông máu hay chức năng tuyến giáp.

Siêu âm vùng chậu

Phương pháp siêu âm vùng chậu sẽ cho thấy hình ảnh của tử cung, buồng trứng và khoang chậu.

Sinh thiết nội mạc tử cung

Nếu bác sĩ nghi ngờ có vấn đề xảy ra với tử cung thì sẽ yêu cầu tiến hành sinh thiết nội mạc tử cung. Trong thủ thuật này, bác sĩ sẽ lấy mẫu mô bên trong tử cung và phân tích.

Siêu âm bơm nước buồng tử cung

Đây là phương pháp bơm dung dịch nước muối qua một ống dài từ âm đạo và cổ tử cung vào bên trong tử cung. Sau đó bác sĩ sử dụng thiết bị siêu âm để quan sát các vấn đề ở niêm mạc tử cung và phát hiện khối polyp hoặc u xơ.

Nội soi buồng tử cung

Ngoài ra, bác sĩ có thể còn sử dụng phương pháp nội soi buồng tử cung (hysteroscopy) – sử dụng ống dài có gắn đèn chiếu sáng và camera để quan sát bên trong tử cung và loại bỏ polyp (nếu có).

Các phương pháp điều trị rong kinh

Phương pháp điều trị sẽ phụ thuộc vào:

• Tình trạng sức khỏe tổng thể
• Nguyên nhân gây rong kinh
• Tiền sử sinh sản và kế hoạch sinh con trong tương lai

Nếu như nguyên nhân gây rong kinh là do bệnh lý nào đó, chẳng hạn như rối loạn chức năng tuyến giáp thì sẽ cần đến các phương pháp điều trị riêng biệt.

Dưới đây là các phương pháp điều trị tình trạng rong kinh.

Dùng thuốc

Các loại thuốc có thể được chỉ định gồm có:

• Thuốc chống viêm không steroid (NSAID), chẳng hạn như ibuprofen hoặc naproxen natri giúp giảm mức độ ra máu khi có kinh nguyệt. Các loại thuốc này còn có thêm tác dụng là làm giảm đau bụng kinh.
• Tranexamic acid: Tranexamic acid giúp giảm lượng máu kinh và chỉ cần uống trong thời gian đến kỳ.
• Thuốc tránh thai đường uống: Bên cạnh tác dụng tránh mang thai ngoài ý muốn, thuốc tránh thai đường uống còn giúp điều hòa chu kỳ kinh nguyệt, giảm các đợt ra máu nhiều và kéo dài.
• Progesterone đường uống: Hormone progesterone có khả năng cải thiện sự mất cân bằng hormone và giảm chứng rong kinh.
• Tiêm hormone để điều trị mất cân bằng nội tiết tố.
• Vòng tránh thai nội tiết: Các thiết bị này giải phóng một loại progestin là levonorgestrel có tác dụng làm cho niêm mạc tử cung mỏng đi và giảm lượng máu kinh cũng như là tình trạng đau bụng kinh.

Nếu bạn bị rong kinh do dùng các loại thuốc nội tiết tố thì bác sĩ sẽ chỉ định đổi hoặc ngừng thuốc.

Khi bị thiếu máu do rong kinh thì cần dùng viên uống bổ sung sắt thường xuyên. Kể cả khi kết quả xét nghiệm máu cho thấy nồng độ sắt thấp mà chưa bị thiếu máu thì vẫn có thể bắt đầu bổ sung sắt thay vì chờ đến khi bị thiếu máu mới dùng.

Các thủ thuật điều trị

Nong và nạo buồng tử cung

Nong và nạo buồng tử cung (D&C) là một thủ thuật trong đó bác sĩ dùng dụng cụ làm giãn cổ tử cung và loại bỏ mô ở niêm mạc tử cung. Đây là một phương pháp khá phổ biến và có hiệu quả giảm lượng máu kinh.

Nút mạch u xơ tử cung

Đối với những phụ nữ bị rong kinh do u xơ thì thì có thể cần điều trị bằng phương pháp nút mạch u xơ tử cung. Mục đích của phương pháp này là thu nhỏ các khối u xơ hình thành trong tử cung bằng cách chặn các động mạch tử cung và cắt đứt nguồn cung cấp máu đến khối u. Trong quá trình thực hiện, bác sĩ sẽ đưa một ống thông qua động mạch đùi đến các động mạch tử cung rồi tiêm chất gây bít mạch máu để làm giảm lưu lượng máu đến u xơ.

Điều trị bằng siêu âm hội tụ

Tương tự như nút mạch mạch u xơ tử cung, phương pháp điều trị bằng siêu âm hội tụ cũng điều trị rong kinh do u xơ bằng cách làm teo khối u. Phương pháp này sử dụng sóng siêu âm hội tụ để phá hủy các mô xơ mà không cần cắt rạch.

Cắt đốt nội mạc tử cung

Cắt đốt nội mạc tử cung là một phương pháp phẫu thuật được sử dụng cho những phụ nữ đã dùng thuốc nhưng vẫn không kiểm soát được tình trạng rong kinh và các triệu chứng đi kèm. Trong quy trình này, bác sĩ sẽ dùng laser, sóng cao tần radiofrequency hay nhiệt để phá hủy niêm mạc tử cung, từ đó làm giảm hoặc chấm dứt hẳn hiện tượng ra máu kinh. Việc mang thai sau khi cắt đốt nội mạc tử cung thường đi kèm nhiều biến chứng nên cần sử dụng các biện pháp tránh thai, có thể là tránh thai vĩnh viễn cho đến khi mãn kinh.

Cắt bỏ nội mạc tử cung

Cắt bỏ nội mạc tử cung là phương pháp sử dụng vòng điện để loại bỏ đi niêm mạc tử cung. Phương pháp này làm giảm đáng kể khả năng mang thai trong tương lai và bệnh nhân cũng không nên mang thai sau khi đã phẫu thuật. Do đó, nếu bạn còn dự định có con thì nên điều trị bằng phương pháp khác. Cả cắt đốt nội mạc tử cung và phương pháp này đều dành cho những phụ nữ bị rong kinh mức độ nặng.

Phẫu thuật cắt u xơ

Đây là phương pháp nhằm loại bỏ đi khối u xơ trong tử cung. Tùy thuộc vào kích thước, số lượng và vị trí của u xơ mà bác sĩ có thể chọn thực hiện phẫu thuật bằng kỹ thuật mổ hở, mổ nội soi qua một vài đường rạch nhỏ hoặc qua đường âm đạo và cổ tử cung.

Cắt tử cung

Đây là quy trình phẫu thuật cắt bỏ đi tử cung và cổ tử cung. Ngoài ra, bác sĩ có thể còn cắt bỏ cả buồng trứng nếu cần thiết. Sau phẫu thuật, bệnh nhân sẽ bước vào thời kỳ mãn kinh sớm và không còn khả năng có con.

Phương pháp điều trị này dành cho những trường hợp bị ung thư hoặc u xơ và ngoài ra còn có thể điều trị lạc nội mạc tử cung nếu không đáp ứng với các phương pháp điều trị ít xâm lấn khác.

Các biến chứng của rong kinh

Ra một lượng máu kinh lớn không phải lúc nào cũng là dấu hiệu của vấn đề đáng lo ngại. Tuy nhiên, mất máu quá nhiều có thể làm giảm nghiêm trọng nồng độ sắt trong cơ thể và gây thiếu máu. Thiếu máu nhẹ gây tình trạng cơ thể mệt mỏi và suy nhược. Khi thiếu máu nghiêm trọng thì bệnh nhân còn có thể gặp phải các triệu chứng sau đây:

• Đau đầu
• Chóng mặt, hoa mắt
• Khó thở
• Nhịp tim nhanh

Rong kinh còn gây ra các cơn đau bụng dữ dội và đôi khi cần dùng đến thuốc giảm đau.