Nong cổ tử cung và nạo lòng tử cung là gì?

Nong cổ tử cung và nạo lòng tử cung là gì?

Nong cổ tử cung và nạo lòng tử cung (dilation and curettage - D&C) là một thủ thuật tiểu phẫu nhằm mở rộng cổ tử cung và loại bỏ mô bên trong tử cung. Cổ tử cung là phần nằm bên dưới tử cung (dạ con) và bên trên âm đạo. Sau khi mở cổ tử cung, bác sĩ sẽ sử dụng dụng cụ nạo để loại bỏ mô niêm mạc tử cung. Quy trình này có thể được thực hiện nhằm chẩn đoán và điều trị một số vấn đề với tử cung, chẳng hạn như kinh nguyệt ra nhiều hoặc để loại bỏ mô bên trong tử cung sau khi sảy thai hoặc nạo phá thai.

Nong cổ tử cung và nạo lòng tử cung có thể được thực hiện tại phòng khám chuyên khoa hoặc bệnh viện.

Mục đích

Có nhiều lý do cần nong cổ tử cung và nạo lòng tử cung và một số lý do phổ biến nhất là:

• để xác định nguyên nhân gây chảy máu âm đạo bất thường, ví dụ như kinh nguyệt ra nhiều, ra máu giữa các kỳ kinh hoặc ra máu sau mãn kinh
• để loại bỏ u lành như polyp hay u xơ
• để loại bỏ và kiểm tra khối u có khả năng là ung thư
• để loại bỏ vùng mô bị nhiễm trùng, thường là do các bệnh lây truyền qua đường tình dục hay bệnh viêm vùng chậu
• để loại bỏ mô còn sót lại trong tử cung sau khi sảy thai, phá thai hoặc sinh con để tránh bị nhiễm trùng
• để phá thai
• để loại bỏ thai trứng – tình trạng hình thành các túi chứa dịch thay vì bào thai bình thường
• để lấy vòng tránh thai - một biện pháp kiểm soát sinh sản

Cần chuẩn bị gì?

Trước khi tiến hành nong cổ tử cung và nạo lòng tử cung, bệnh nhân sẽ được hướng dẫn cụ thể những điều cần chuẩn bị và phải thực hiện đúng theo hướng dẫn của bác sĩ. Một số bước cần chuẩn bị gồm có:

• Tránh ăn hoặc uống trong ngày làm thủ thuật
• Kiểm tra sức khỏe để đảm bảo đủ điều kiện tiến hành thủ thuật
• Đến gặp bác sĩ trước một ngày để bôi thuốc làm mở cổ tử cung
• Sắp xếp nghỉ làm hoặc nghỉ học một đến hai ngày
• Sắp xếp người đưa về nhà sau khi làm thủ thuật

Trong một số trường hợp, bác sĩ sẽ bắt đầu nong cổ tử cung từ một vài giờ hoặc thậm chí một ngày trước khi bắt đầu chính thức tiến hành thủ thuật. Điều này giúp cổ tử cung mở ra dần dần và thường được thực hiện trong những trường hợp cần nong cổ tử cung nhiều hơn so với mức tiêu chuẩn, chẳng hạn như khi cần kết thúc thai kỳ hoặc khi cần tiến hành một số kỹ thuật nội soi buồng tử cung.

Để thúc đẩy quá trình mở cổ tử cung, bác sĩ sẽ sử dụng một loại thuốc gọi là misoprostol (Cytotec) - được dùng qua đường uống hoặc đường âm đạo - để làm mềm cổ tử cung hoặc đưa một mảnh tảo nong vào cổ tử cung. Tảo nong được làm từ chất liệu tự nhiên hoặc tổng hợp, sau khi được đưa vào cơ thể sẽ thấm hút dịch trong cổ tử cung và nở lên, dần dần làm cho cổ tử cung giãn rộng.

Quy trình thực hiện

Phương pháp vô cảm

Có nhiều lựa chọn vô cảm khác nhau được sử dụng trong quá trình nong cổ tử cung và nạo lòng tử cung. Khi gây mê toàn thân, bệnh nhân sẽ được tiêm thuốc mê vào tĩnh mạch ở cánh tay. Sau đó sẽ ngủ sâu trong suốt quá trình nên không còn cảm nhận được bất cứ điều gì. Phương pháp này chỉ có thể được thực hiện tại bệnh viện bởi bác sĩ có chuyên môn.

Gây tê tủy sống là một lựa chọn vô cảm khác, trong đó thuốc gây tê được tiêm vào tủy sống. Bệnh nhân vẫn sẽ tỉnh táo trong suốt quá trình làm thủ thuật nhưng từ vị trí tiêm trở xuống sẽ không còn cảm giác gì. Cũng như gây mê toàn thân, phương pháp gây tê tủy sống cũng chỉ được sử dụng trong bệnh viện.

Lựa chọn thứ ba là gây tê tại chỗ, tức là tiêm thuốc tê trực tiếp vào cổ tử cung. Bệnh nhân sẽ chỉ cảm thấy hơi nhói khi tiêm. Một khi thuốc tê đã phát huy tác dụng thì sẽ không còn cảm giác gì khi bác sĩ nong cổ tử cung nữa. Tuy nhiên, có thể sẽ hơi khó chịu và có cảm giác đau ở bụng dưới trong quá trình nạo niêm mạc tử cung. Phương pháp gây tê tại chỗ có thể được thực hiện ở cả các phòng khám chuyên khoa.

Nếu sợ đau và vẫn còn lo lắng thì có thể hỏi bác sĩ về việc dùng thêm thuốc an thần. Thuốc an thần có thể là thuốc đường uống có tác dụng giảm cảm giác lo lắng, căng thẳng hoặc dạng thuốc tiêm tĩnh mạch. Bệnh nhân sẽ rơi vào trạng thái lơ mơ trong suốt quá trình và sẽ hầu như không còn nhớ gì sau đó nếu thuốc an thần được tiêm vào tĩnh mạch.

Các bước thực hiện

Đầu tiên, bệnh nhân sẽ cần cởi bỏ trang phục ở nửa thân dưới và quấn một chiếc khăn choàng. Nếu cần gây mê toàn thân hoặc tiêm thuốc an thần thì một ống thông nhỏ sẽ được đưa vào tĩnh mạch. Sau đó, cơ thể bệnh nhân sẽ được nối với các thiết bị đo huyết áp, nhịp thở và nhịp tim để theo dõi các dấu hiệu sinh tồn trong quá trình làm thủ thuật.

Khi đã sẵn sàng, bệnh nhân nằm ngửa lên bàn khám giống như khi làm xét nghiệm Pap smear, hai chân đặt lên hai bàn đạp và được phủ một mảnh vải che lên đầu gối.

Các bước thực hiện tiếp theo như sau:

1. Bác sĩ đưa một dụng cụ gọi là mỏ vịt vào để mở rộng thành âm đạo và có thể nhìn thấy cổ tử cung.
2. Đưa các mảnh tảo nong vào lỗ cổ tử cung để từ từ mở rộng cổ tử cung. Sau khi cổ tử cung đã được nong đủ rộng thì lấy các mảnh tảo nong ra và đưa thìa nạo vào rồi kéo dọc theo thành tử cung.
3. Nếu dụng cụ nạo không thể loại bỏ toàn bộ mô niêm mạc thì sẽ cần sử dụng thêm dụng cụ hút. Nếu như chỉ gây tê tại chỗ thì bệnh nhân sẽ thấy hơi khó chịu ở bụng dưới trong bước này.
4. Sau khi loại bỏ niêm mạc tử cung, các dụng cụ sẽ được đưa ra ngoài.
5. Sau đó, bác sĩ sẽ chuyển mẫu mô niêm mạc đến phòng thí nghiệm để phân tích.

Các rủi ro tiềm ẩn

Nong cổ tử cung và nạo lòng tử cung là một thủ thuật có tỷ lệ rủi ro rất thấp vì xâm lấn tối thiểu. Tuy nhiên, bất kỳ quy trình phẫu thuật nào cũng tiềm ẩn rủi ro nhất định. Một số rủi ro có thể xảy ra khi nong cổ tử cung và nạo lòng tử cung gồm có:

• Các tác dụng phụ của thuốc gây mê/gây tê lên tim và phổi. Đây là vấn đề hiếm gặp.
• Nhiễm trùng
• Hình thành cục máu đông do nằm trên giường và không di chuyển trong thời gian dài. Điều này hiếm khi xảy ra nếu như đứng dậy và đi lại thường xuyên ngay sau thủ thuật
• Thủng tử cung: xảy ra khi dụng cụ chọc vào tử cung. Điều này thường xảy ra chủ yếu ở phụ nữ mới mang thai và phụ nữ đã mãn kinh. Đa phần thì lỗ thủng sẽ tự lành. Tuy nhiên, nếu mạch máu hoặc các cơ quan khác bị tổn hại thì sẽ cần phải can thiệp.
• Tổn thương cổ tử cung: nếu cổ tử cung bị rách trong quá trình nong cổ tử cung và nạo lòng tử cung thì sẽ cần cầm máu và đóng vết rách bằng chỉ khâu.
• Hình thành mô sẹo trên thành tử cung: đôi khi, nong cổ tử cung và nạo lòng tử cung gây hình thành sẹo trong tử cung và dẫn đến một tình trạng được gọi là hội chứng Asherman. Hội chứng Asherman thường xảy ra khi nong cổ tử cung và nạo lòng tử cung được thực hiện sau sảy thai hoặc sinh nở. Điều này dẫn đến chu kỳ kinh nguyệt bất thường, mất kinh hoặc đau đớn, sảy thai và thậm chí là vô sinh trong tương lai.

Dưới đây là một số dấu hiệu tổn thương ở tử cung hoặc cổ tử cung:

• Ra máu nhiều
• Dịch tiết âm đạo có mùi hôi
• Đau đớn dữ dội
• Sốt
• Ớn lạnh

Cần đến bệnh viện ngay lập tức nếu gặp bất kỳ dấu hiệu nào trong số này.

Quá trình phục hồi

Thông thường, bệnh nhân sẽ cảm thấy mệt mỏi và bị đau bụng dưới nhẹ trong một hoặc hai ngày sau khi nong cổ tử cung và nạo lòng tử cung. Sau khi thủ thuật hoàn tất, bệnh nhân cần ở lại bệnh viện thời gian ngắn để theo dõi. Vì không thể lái xe ngay nên hãy nhờ người thân hoặc bạn bè đưa về.

Sau khi nong cổ tử cung và nạo lòng tử cung thì thường sẽ có hiện tượng ra một ít máu nên hãy mang theo băng vệ sinh. Không được sử dụng tampon vì có thể sẽ gây nhiễm trùng và tổn thương cổ tử cung vốn đang nhạy cảm. Hiện tượng đau bụng dưới có thể kéo dài một vài ngày và có thể dùng thuốc giảm đau để giảm bớt khó chịu.

Cho dù cảm thấy đau đớn thì cũng hãy cố đứng dậy và đi lại càng sớm càng tốt. Điều này giúp giữ cho các cơ được vận động và ngăn ngừa hình thành cục máu đông ở chân.

Có thể đi làm, đi học và sinh hoạt lại gần như bình thường sau 1 - 2 ngày. Tuy nhiên, nên hạn chế tắm, thụt rửa và quan hệ tình dục trong ít nhất 3 ngày hoặc theo yêu cầu của bác sĩ.

Nếu phải loại bỏ khối u hoặc tế bào nghi là ung thư trong quá trình nong cổ tử cung và nạo lòng tử cung thì thường sẽ có kết quả sau vài ngày đến một tuần. Nếu kết quả là lành tính (không phải ung thư) thì không cần quay lại tái khám nữa. Nếu kết quả cho thấy có sự hiện diện các tế bào ung thư hoặc tiền ung thư thì sẽ cần quay lại để kiểm tra thêm và bác sĩ hướng dẫn các bước tiếp theo.