Trẻ nhỏ có nên ăn kiêng Keto không?

Chế độ ăn Keto hay ketogenic là một chế độ ăn kiêng rất ít carb, nhiều chất béo đã được chứng minh là mang lại một số lợi ích cho sức khỏe.

Trong những năm gần đây, tỷ lệ thừa cân, béo phì ở trẻ nhỏ ngày càng cao và nhiều người bắt đầu quan tâm đến việc cho trẻ thực hiện chế độ ăn kiêng Keto để giảm cân. Ngoài ra, một số nghiên cứu còn cho thấy chế độ ăn này giúp kiểm soát một số vấn đề sức khỏe ở trẻ em, gồm có bệnh động kinh và ung thư não.

Mặc dù chế độ ăn Keto an toàn cho hầu hết người lớn nhưng lại không được khuyến khích thực hiện cho trẻ nhỏ và trẻ vị thành niên trừ khi được bác sĩ chỉ định để kiểm soát, điều trị bệnh.

Bài viết này sẽ đưa ra một số lợi ích cũng như là tác hại của chế độ ăn Keto và đi tìm câu trả lời cho câu hỏi có nên cho trẻ nhỏ và trẻ vị thành niên thực hiện chế độ ăn này hay không.

Có nên cho trẻ nhỏ và trẻ vị thành niên ăn kiêng Keto để giảm cân hay không?

Ở nhóm trẻ vị thành niên, việc thực hiện một chế độ ăn kiêng quá nghiêm ngặt có thể dẫn đến những hành vi ăn uống không lành mạnh và ảnh hưởng đáng kể đến nhận thức về thực phẩm.

Những hành vi không lành mạnh này có thể dẫn đến rối loạn ăn uống – một vấn đề vốn đã phổ biến ở độ tuổi vị thành niên.

Mặc dù một nghiên cứu cho thấy rằng chế độ ăn kiêng Keto cũng có hiệu quả giảm cân ở độ tuổi này nhưng còn có rất nhiều phương pháp ăn kiêng khác có lượng carb cao hơn, tỷ lệ các chất dinh dưỡng đa lượng (carb, chất béo và protein) cân bằng hơn cũng đem lại kết quả tương tự mà lại dễ thực hiện hơn về lâu dài.

Ở trẻ nhỏ cũng vậy. Mặc dù chế độ ăn Keto giúp giảm cân cho mọi lứa tuổi nhưng do có lượng carb quá thấp và lượng chất béo quá cao nên sẽ không phù hợp cho trẻ nhỏ. Hơn nữa, độ tuổi này cũng chưa có ý thức tự giác nên bố mẹ rất khó ép trẻ thực hiện một chế độ ăn nghiêm ngặt như vậy trong thời gian dài.

Trừ khi được khuyến nghị và hướng dẫn bởi bác sĩ, chế độ ăn Keto không phù hợp với hầu hết trẻ nhỏ và trẻ vị thành niên.

Tóm tắt: Việc thực hiện các chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt như Keto có thể dẫn đến các hành vi ăn uống không lành mạnh và có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ nhỏ và trẻ vị thành niên. Do đó, chế độ ăn Keto không phải là phương pháp giảm cân được khuyến khích ở các nhóm tuổi này.

Các lợi ích của chế độ ăn Keto ở trẻ nhỏ và trẻ vị thành niên

Từ những năm 1920, chế độ ăn Keto đã được sử dụng để điều trị chứng động kinh kháng thuốc ở trẻ nhỏ và trẻ vị thành niên.

Một người được xác định là mắc bệnh động kinh kháng thuốc hay động kinh kháng trị khi đã điều trị bằng ít nhất hai loại thuốc nhưng không thành công.

Trong một số nghiên cứu ở trẻ nhỏ bị chứng bệnh này, chế độ ăn Keto giúp làm giảm tần suất các cơn co giật lên đến 50%.

Tác dụng chống co giật của chế độ ăn Keto được cho là kết quả của một số yếu tố như:

• Giảm sự kích động ở não bộ
• Tăng cường chuyển hóa năng lượng
• Cải thiện khả năng chống oxy hóa não

Chế độ ăn kiêng này còn được sử dụng kết hợp với phương pháp hóa trị liệu để hỗ trợ điều trị một số bệnh ung thư não ở cả người lớn và trẻ em.

Gần như tất cả các loại khối u đều phải sử dụng carb (glucose) để lấy năng lượng. Do đó, lượng carb rất thấp trong chế độ ăn Keto được cho là sẽ “bỏ đói” các tế bào trong khối u và nhờ đó sẽ làm giảm kích thước khối u khi kết hợp với các phương pháp điều trị khác.

Tuy nhiên, vẫn cần thêm nhiều nghiên cứu hơn nữa để xác minh hiệu quả về lâu dài của chế độ ăn Keto trong điều trị ung thư não ở trẻ em.

Trong 20 năm qua, nhiều phiên bản của chế độ ăn này đã ra đời, trong đó có một số phiên bản đỡ nghiêm ngặt hơn nhưng vẫn mang lại những lợi ích tương tự như phiên bản truyền thống. Một trong các phiên bản này là chế độ ăn kiêng Atkins.

Trong khi chế độ ăn Keto đòi hỏi phải luôn duy trì lượng carb tiêu thụ ở mức thấp và có cả giới hạn về lượng protein, chất béo thì chế độ ăn kiêng Atkins cho phép nạp lượng carb tăng dần theo thời gian và điều chỉnh tùy theo kết quả có được nên sẽ linh hoạt hơn mà kết quả cũng tương đương.

Chế độ ăn Keto để kiểm soát bệnh động kinh

Khi thực hiện chế độ ăn kiêng Keto để kiểm soát bệnh động kinh ở trẻ nhỏ thì sẽ cần tuân thủ đúng theo các quy định để có được kết quả tối ưu. Khi được thực hiện nhằm mục đích điều trị bệnh, quá trình ăn kiêng sẽ được hướng dẫn và theo dõi bởi bác sĩ hay chuyên gia dinh dưỡng.

Trước khi bắt đầu ăn kiêng, trẻ sẽ được bác sĩ thăm khám để xác định nhu cầu dinh dưỡng và sau đó tư vấn kế hoạch ăn kiêng cụ thể. Thông thường, chế độ ăn kiêng gồm có 90% tổng lượng calo đến từ chất béo, 6 – 8% từ protein và chỉ 2 – 4% đến từ carb.

Vào ngày đầu tiên sẽ cần đạt được một phần ba tổng lượng calo mục tiêu, sau đó sang ngày thứ hai là hai phần ba và vào ngày thứ ba thì phải đạt được 100% tổng lượng calo mục tiêu.

Trong tuần đầu tiên có thể sử dụng thực phẩm chức năng chứa các chất dinh dưỡng cần thiết để giúp cơ thể thích nghi với chế độ ăn Keto dễ dàng hơn và dần dần thêm các loại thực phẩm tươi, ít carb và không quá chế biến sẵn như thịt, trứng, các loại rau không tinh bột,…

Bố mẹ sẽ được hướng dẫn kỹ lưỡng về kế hoạch ăn uống.

Chế độ ăn kiêng này thường được thực hiện trong khoảng hai năm và sau đó có thể ngừng hoặc chuyển sang chế độ ăn kiêng Atkins để ăn uống linh hoạt và đa dạng các loại thực phẩm hơn.

Các nghiên cứu đã chứng minh rằng chế độ ăn Keto cũng an toàn và hiệu quả đối với cả trẻ sơ sinh và trẻ từ 1 – 3 tuổi mắc chứng động kinh kháng thuốc.

Tuy nhiên, ở độ tuổi này thì quá trình ăn kiêng phải được giám sát chặt chẽ bởi bác sĩ.

Tóm tắt: Chế độ ăn Keto được thực hiện để hỗ trợ điều trị chứng động kinh kháng thuốc và một số bệnh ung thư não ở trẻ nhỏ và trẻ vị thành niên nhưng cần có sự giám sát của bác sĩ.

Rủi ro tiềm ẩn

Giống như các chế độ ăn kiêng khác cũng hạn chế một hoặc nhiều nhóm thực phẩm, chế độ ăn Keto có thể gây ra một số tác động tiêu cực cho sức khỏe.

Nguy cơ xảy ra những tác động tiêu cực này sẽ tăng lên ở trẻ nhỏ và trẻ vị thành niên vì cơ thể vẫn đang trong giai đoạn phát triển và rất dễ bị ảnh hưởng.

Một số vấn đề chính mà chế độ ăn Keto có thể gây ra là:

• Mất nước
• Mất cân bằng điện giải
• Các vấn đề tiêu hóa, chẳng hạn như buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy và táo bón
• Nồng độ cholesterol trong máu cao
• Đường huyết thấp
• Thiếu hụt vitamin và khoáng chất

Khi chế độ ăn Keto được thực hiện nhằm kiểm soát và điều trị bệnh, một số biện pháp sẽ được thực hiện để giảm thiểu các vấn đề này.

Giám sát y tế là điều bắt buộc khi chế độ ăn Keto được sử dụng để hỗ trợ điều trị bệnh động kinh hoặc ung thư ở trẻ nhỏ và trẻ vị thành niên. Nếu không thì sẽ có nguy cơ cao xảy ra các vấn đề không mong muốn nghiêm trọng.

Tóm tắt: Do giới hạn lượng carb tiêu thụ ở mức rất thấp và lượng chất béo quá cao nên chế độ ăn Keto rất dễ gây ra các vấn đề không mong muốn ở trẻ nhỏ và trẻ vị thành niên. Một số vấn đề chính là mất nước, mất cân bằng điện giải, đường huyết thấp, các vấn đề về tiêu hóa và cholesterol cao.

Các nhược điểm khác của chế độ ăn Keto ở trẻ nhỏ

Trẻ nhỏ đang ở trong giai đoạn phát triển với tốc độ nhanh và đây cũng là độ tuổi bắt đầu hình thành các thói quen, sở thích ăn uống.

Trong khoảng thời gian quan trọng này, cơ thể trẻ cần được cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng. Việc hạn chế hay loại bỏ hẳn một số nhóm thực phẩm cũng như là chất dinh dưỡng đa liệu và vi lượng ra khỏi chế độ ăn sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến sự tăng trưởng và sức khỏe tổng thể của trẻ.

Ngoài ra, việc phải ăn kiêng, đặc biệt là các chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt như Keto ở độ tuổi còn nhỏ sẽ rất khó do trẻ chưa tự giác và rất dễ phá vỡ quy tắc.

Với những trẻ em bị thừa cân, béo phì thì việc giảm lượng carb là cách hiệu quả để giảm cân. Tuy nhiên, chế độ ăn Keto lại có lượng carb quá thấp và không tốt cho sự phát triển khỏe mạnh của trẻ.

Tóm tắt: Do tính chất nghiêm ngặt cũng như là các tác động tiêu cực đến sự tăng trưởng và thói quen ăn uống, chế độ ăn Keto không được khuyến khích cho trẻ nhỏ khỏe mạnh.

Kết luận

Chế độ ăn Keto có thể được kết hợp cùng với các phương pháp truyền thống để điều trị chứng động kinh và bệnh ung thư não ở trẻ nhỏ và trẻ vị thành niên.

Quá trình ăn kiêng phải được thực hiện dưới sự giám sát y tế để tránh hoặc giảm thiếu các tác động tiêu cực như mất nước và các vấn đề về tiêu hóa.

Do lượng carb quá thấp và phải hạn chế nhiều loại thực phẩm nên chế độ ăn Keto không thích hợp và cũng không an toàn cho hầu hết trẻ nhỏ và trẻ vị thành niên khỏe mạnh.