Phục hồi sau khi bị vỡ phình động mạch não
Phục hồi sau khi bị vỡ phình động mạch não
Phình động mạch não là tình trạng một đoạn động mạch trong não bị phình ra và suy yếu. Ước tính khoảng 3,2% dân số thế giới mắc phải tình trạng này, nhưng nhiều người không biết mình có phình động mạch cho đến khi nó vỡ ra và gây triệu chứng.
Mỗi năm, khoảng 30.000 người ở Hoa Kỳ bị vỡ phình động mạch não. Đây là một tình trạng nguy hiểm đến tính mạng, cần được điều trị khẩn cấp trong vòng 24–48 giờ để giảm nguy cơ biến chứng.
Quá trình hồi phục sau khi điều trị vỡ phình động mạch có thể kéo dài và gặp nhiều khó khăn. Nhiều bệnh nhân sống sót bị tổn thương não, gây suy giảm nhận thức hoặc tàn tật vĩnh viễn. Dưới đây là những thông tin chi tiết về quá trình phục hồi sau khi bị vỡ phình động mạch não.
Có thể phục hồi sau khi bị vỡ phình động mạch não không?
Vỡ phình động mạch não có thể gây chảy máu trong não và xuất huyết dưới nhện (máu tràn vào khoang giữa hộp sọ và não). Tình trạng này có thể đe dọa tính mạng hoặc gây ra tàn tật tạm thời hoặc vĩnh viễn.
Một số người được điều trị y tế kịp thời có thể sống sót và ít xảy ra biến chứng. Tuy nhiên, khoảng 25% bệnh nhân tử vong trong vòng 24 giờ và 50% tử vong trong vòng 3 tháng. Khoảng 50% bệnh nhân sống sót bị suy giảm thần kinh và nhận thức vĩnh viễn, trong khi chỉ khoảng 6%–17% có thể quay lại làm việc.
Điều trị khẩn cấp trong vòng 24 giờ là cách tốt nhất để giảm nguy cơ xảy ra biến chứng nghiêm trọng.
Biến chứng của vỡ phình động mạch não
Theo Hiệp hội Đột quỵ Hoa Kỳ, khoảng hai phần ba bệnh nhân sống sót sau khi vỡ phình động mạch não bị tổn thương não, gây ra các biến chứng tạm thời hoặc vĩnh viễn như:
- Trầm cảm
- Đau đầu
- Mất trí nhớ
- Khó nói
- Thay đổi tâm trạng
- Thay đổi tính cách hoặc hành vi
- Khó tập trung
- Vấn đề về trí nhớ
- Mất thăng bằng
- Mệt mỏi
Triệu chứng của vỡ phình động mạch não
Các triệu chứng thường xuất hiện đột ngột khi phình động mạch bị vỡ. Gần như tất cả bệnh nhân đều bị đau đầu dữ dội, nhiều người còn cho biết đây là cơn đau đầu nặng nhất từng gặp phải.
Các triệu chứng khác có thể bao gồm:
- Buồn nôn và nôn
- Đau cổ hoặc cứng cổ
- Nhạy cảm với ánh sáng
- Nhìn mờ hoặc nhìn đôi
- Lú lẫn
- Co giật
- Yếu một bên cơ thể
Thời gian hồi phục sau vỡ phình động mạch não
Giai đoạn đầu tiên của quá trình hồi phục là điều trị khẩn cấp. Bác sĩ sẽ sử dụng nimodipine để giảm nguy cơ thiếu máu não nghiêm trọng. Phình động mạch sau đó được xử lý bằng phẫu thuật đặt vòng kim loại hoặc kẹp để ngăn chảy máu tái phát.
Bệnh nhân có thể phải nằm viện từ 10–14 ngày sau phẫu thuật để theo dõi và điều trị biến chứng. Nguy cơ bị sưng não sẽ cao nhất trong vòng 2–5 ngày đầu.
Trước và sau phẫu thuật, bác sĩ sẽ thực hiện chụp mạch não để xác định vị trí phình động mạch và kiểm tra hiệu quả điều trị.
Thời gian hồi phục hoàn toàn sau phẫu thuật thường kéo dài từ 6–8 tuần, nhưng tình trạng mệt mỏi có thể kéo dài đến 6 tháng. Việc nghỉ ngơi đầy đủ trong quá trình hồi phục là rất quan trọng.
Những bệnh nhân bị tổn thương não có thể hồi phục được một phần chức năng trong những tháng hoặc năm tiếp theo nhờ vào các liệu pháp phục hồi như:
- Vật lý trị liệu
- Trị liệu ngôn ngữ
- Hoạt động trị liệu
Tuổi thọ sau khi bị vỡ phình động mạch não
Khoảng 50% bệnh nhân bị vỡ phình động mạch não tử vong trong vòng 3 tháng, tuy nhiên tỷ lệ này có sự khác biệt giữa các nghiên cứu.
Một nghiên cứu tại Tây Ban Nha năm 2020 đã báo cáo tỷ lệ sống sót của 311 bệnh nhân bị xuất huyết dưới nhện như sau:
| Thời gian |
Tỷ lệ sống sót |
| 3 tháng |
81,6% |
| 1 năm |
77,1% |
| 5 năm |
71% |
Trong một nghiên cứu năm 2019 tại Pháp, tỷ lệ sống sót trung bình sau 8,3 năm ở 51 trẻ em bị vỡ hoặc có triệu chứng phình động mạch là 80,4%, trong đó khoảng hai phần ba có kết quả hồi phục tốt.
Kết luận
Người bị vỡ phình động mạch não có thể hạn chế được nguy cơ xảy ra biến chứng tốt nhất nếu được can thiệp phẫu thuật trong vòng 24 giờ. Bệnh nhân có thể phải nằm viện từ 10–14 ngày để bác sĩ theo dõi biến chứng. Thời gian hồi phục sau phẫu thuật thường kéo dài từ 6–8 tuần.
Nhiều bệnh nhân sống sót sau vỡ phình động mạch não bị tổn thương não. Các liệu pháp như vật lý trị liệu, trị liệu ngôn ngữ và hoạt động trị liệu có thể giúp phục hồi chức năng trong những tháng hoặc năm tiếp theo.
Phẫu thuật điều trị phình động mạch chủ nói chung là an toàn nhưng đôi khi có thể xảy ra các biến chứng như cục máu đông, thiếu máu cục bộ và chảy máu. Bác sĩ sẽ trao đổi cụ thể về nguy cơ biến chứng trước khi phẫu thuật.
Phình động mạch chủ bụng có thể xảy ra ở bất kỳ vị trí nào bên dưới cơ hoành nhưng vùng bên dưới thận là khu vực có nguy cơ cao nhất. Tình trạng phình động mạch chủ ở khu vực này được gọi là phình động mạch chủ bụng dưới thận.
Phình động mạch chủ ngực (thoracic aortic aneurysm) là tình trạng một phần của động mạch chủ bị suy yếu và phồng lên. Đây là một tình trạng rất nguy hiểm. Phình động mạch chủ ngực thường không có triệu chứng khi chưa vỡ. Phát hiện và điều trị sớm có thể ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng.
Trong một số trường hợp, phình động mạch chủ có thể được điều trị bằng các phương pháp không phẫu thuật, chẳng hạn như dùng thuốc và thay đổi lối sống. Mục tiêu điều trị là giảm nguy cơ túi phình động mạch phát triển hoặc vỡ.
Vỡ túi phình động mạch chủ có thể gây chảy máu nghiêm trọng và dẫn đến tử vong. Tuy nhiên, phát hiện và điều trị sớm tình trạng phình động mạch có thể giảm thiểu đáng kể nguy cơ vỡ túi phình.
