Melatonin có gây nghiện không?
Melatonin được tạo ra bởi tuyến tùng của não vào những thời điểm nhất định trong ngày. Sự sản xuất melatonin tăng lên vào buổi tối và giảm khi trời sáng.
Ngoài vai trò hỗ trợ giấc ngủ, melatonin còn có tác dụng chống viêm và chống oxy hóa. Hormone này còn tham gia điều hòa huyết áp, chức năng miễn dịch và nhiệt độ cơ thể. Lượng melatonin mà cơ thể tạo ra sẽ giảm đi khi có tuổi.
Thực phẩm chức năng bổ sung melatonin được sử dụng để điều trị rối loạn giấc ngủ do rối loạn nhịp sinh học ở những người:
- bị mù
- bị lệch múi giờ
- làm việc theo ca
- trẻ bị rối loạn phát triển, ví dụ như rối loạn phổ tự kỷ
Melatonin có gây nghiện không?
Melatonin là một loại hormone có tự nhiên trong cơ thể nhưng điều này không có nghĩa là thực phẩm chức năng bổ sung melatonin an toàn tuyệt đối.
Mặc dù cho đến nay vẫn chưa có báo cáo nào về việc melatonin gây nghiện nhưng khi dùng bất kỳ loại thuốc hay thực phẩm chức năng nào, bạn đều phải hiểu rõ về những rủi ro tiềm ẩn.
Không giống như nhiều loại thuốc ngủ, melatonin không gây lệ thuộc vào không gây ra hội chứng cai thuốc khi ngừng sử dụng. Melatonin cũng không gây ra tình trạng lú lẫn, mất phương hướng sau khi thức dậy và cơ thể sẽ không bị “nhờn thuốc”. Nhờn thuốc có nghĩa là thuốc giảm hiệu quả hoặc hoàn toàn không còn hiệu quả sau một thời gian sử dụng, dẫn đến phải tăng liều. Điều này xảy ra với nhiều loại thuốc ngủ nhưng không xảy ra với melatonin. Điều này có nghĩa là melatonin khó có khả năng gây nghiện. Tuy nhiên, cần phải có thêm nhiều nghiên cứu dài hạn hơn nữa để hiểu rõ về tác động của melatonin khi sử dụng trong thời gian dài.
Liều dùng melatonin
Mặc dù melatonin được cơ thể tạo ra một cách tự nhiên nhưng khi sử dụng thực phẩm chức năng bổ sung melatonin, bạn vẫn phải sử dụng đúng liều. Liều quá thấp sẽ không mang lại hiệu quả như mong muốn và liều quá cao sẽ gây ra tác dụng phụ, thậm chí còn có thể gây xáo trộn chu kỳ giấc ngủ. Hãy điều chỉnh liều dùng dần dần theo thời gian cho đến khi tìm được liều hiệu quả tối thiểu, có nghĩa là liều thấp nhất để có hiệu quả như mong muốn. Dùng melatonin liều cao hơn sẽ không giúp bạn ngủ ngon hơn.
Các nghiên cứu chỉ ra rằng liều dùng và thời điểm sử dụng đều có ảnh hưởng đến hiệu quả của melatonin.
Liều khởi đầu điển hình có thể dao động từ 0,2 đến 5 mg. Tốt hơn hết bạn nên bắt đầu từ liều thấp và từ từ tăng dần cho đến khi tìm được liều dùng phù hợp. Liều tiêu chuẩn để điều trị chứng mất ngủ ở người lớn dao động từ 0,3 đến 10 mg. Liều dùng cho người lớn tuổi là từ 0,1 đến 5 mg.
Nhiều sản phẩm bổ sung melatonin chứa hàm lượng melatonin cao hơn thế rất nhiều nhưng theo nhiều nghiên cứu, điều này là không cần thiết. Melatonin là một loại hormone và nên dùng liều càng thấp càng tốt.
Không nên cho trẻ nhỏ dùng melatonin trừ khi có chỉ định của bác sĩ. Phụ nữ đang mang thai và cho con bú cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng melatonin.
Liều melatonin mà mỗi người cần dùng là khác nhau vì còn tùy thuộc vào cân nặng, độ tuổi và phản ứng của cơ thể.
Nếu bạn đang dùng bất kỳ loại thuốc nào thì cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng melatonin vì melatonin có thể tương tác với thuốc. Điều này làm giảm hiệu quả của thuốc hoặc làm tăng nguy cơ xảy ra tác dụng phụ. Một số loại thuốc mà melatonin có thể tương tác gồm có thuốc điều trị cao huyết áp, tiểu đường, thuốc chống co giật, thuốc chống đông máu và thuốc an thần.
Tác dụng phụ của melatonin
Melatonin có tác dụng giúp dễ đi vào giấc ngủ và ngủ sâu giấc hơn. Do đó, một trong những tác dụng phụ chính của thực phẩm chức năng bổ sung melatonin là buồn ngủ. Điều này có thể xảy ra vào ban ngày và ảnh hưởng đến các hoạt động trong ngày. Nguy cơ buồn ngủ vào ban ngày sẽ cao hơn khi dùng melatonin liều cao.
Nguy cơ xảy ra tác dụng phụ không tùy thuộc vào tần suất sử dụng, có nghĩa là bất kể bạn dùng melatonin thường xuyên hay thi thoảng mới dùng thì nguy cơ gặp phải tác dụng phụ là như nhau.
Các tác dụng phụ khác của melatonin gồm có:
- Buồn nôn
- Đau đầu
- Chóng mặt
- Run tay nhẹ
- Cáu gắt
- Tụt huyết áp
- Đau bụng
- Cảm giác buồn bã, chán nản tạm thời
Nếu bạn gặp tác dụng phụ khi dùng melatonin thì hãy báo cho bác sĩ. Có thể bác sĩ sẽ giảm liều hoặc đưa ra giải pháp khác để khắc phục vấn đề về giấc ngủ. Hãy cho bác sĩ biết về bất kỳ loại thuốc hay thực phẩm chức năng nào khác mà bạn đang dùng để tránh xảy ra tương tác bất lợi.
Mặc dù melatonin an toàn khi sử dụng trong thời gian ngắn nhưng vẫn chưa có đủ nghiên cứu dài hạn về các tác dụng phụ có thể xảy ra khi sử dụng melatonin trong thời gian dài.
Kết luận
Cho đến thời điểm hiện tại, chưa có bằng chứng nào cho thấy melatonin gây nghiện. Cần tiến hành thêm nhiều nghiên cứu hơn nữa để hiểu rõ về các tác dụng phụ của melatonin, đặc biệt là các tác dụng phụ phát sinh khi sử dụng trong thời gian dài.
Thực phẩm chức năng melatonin nói chung là an toàn nhưng không nên uống rượu bia khi dùng melatonin. Uống rượu bia trong khi dùng melatonin có thể gây ra nhiều vấn đề như chóng mặt, lo lắng và giảm khả năng suy nghĩ, ngoài ra còn có thể gây tổn hại gan.
Mất ngủ là một dạng rối loạn giấc ngủ có biểu hiện là khó khi đi vào giấc ngủ, khó duy trì giấc ngủ hoặc cả hai. Một giải pháp khắc phục tình trạng mất ngủ là dùng thuốc ngủ. Ngoài ra, một số loại thuốc điều trị các bệnh lý khác cũng có thể giúp cải thiện giấc ngủ. Một trong số đó là clonidine.
Một số thay đổi về thói quen sống có thể giúp khắc phục tình trạng mất ngủ cấp tính nhưng chứng mất ngủ mạn tính thường phải điều trị bằng thuốc hoặc trị liệu.
Tập thể dục thường xuyên mang lại rất nhiều lợi ích, ví dụ như cải thiện giấc ngủ, thư giãn tinh thần, giảm lo âu, căng thẳng và điều hòa đồng hồ sinh học. Tập thể dục sẽ làm tăng nhiệt độ cơ thể và khi thân nhiệt giảm, bạn sẽ cảm thấy buồn ngủ.
Paxlovid là một thuốc được dùng để điều trị bệnh Covid-19. Mặc dù các thử nghiệm lâm sàng không cho thấy mất ngủ là tác dụng phụ của Paxlovid nhưng nhiều người đã phản ánh về tình trạng giấc ngủ bị gián đoạn khi dùng loại thuốc này.