Kỹ thuật làm nẹp chậu hông - chân có nắn chỉnh - Bộ y tế 2017

I. ĐẠI CƯƠNG

•  Nẹp HKAFO (Hip Knee Ankle Foot Orthotic): là dụng cụ trợ giúp với những trường hợp người bệnh bị tổn thương từ khung chậu, tới cột sống vùng thắt lưng và ngực.
•  Chức năng của nẹp HKAFO là trợ giúp cho người bệnh tập đi và tập đứng trong phạm vi cho phép, chống được lở loét phần lưng cũng như mông do nằm nhiều, tốt cho hệ thống tuần hoàn cũng như toàn bộ các cơ thân mình cũng như hai tay được vận động.
•  Cấu tạo của nẹp HKAFO được bao gồm các thành phần: bao hông, bao đùi, bao cẳng chân, khớp hông, gối cơ học.

II. CHỈ ĐỊNH

•  Liệt toàn bộ cũng như một nhóm cơ chi dưới, vùng bụng.
•  Tổn thương khớp hông, và cột sống phần lưng.

III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

•  Yếu toàn bộ cơ thân mình.
•  Yếu cơ chi trên.
•  Các trường hợp có tổn thương cấp như: phù nề cấp, bề mặt da bị tổn thương nặng, dị ứng với nhựa.

IV. CHUẨN BỊ

1. Người thực hiện

• Bác sĩ phục hồi chức năng, kỹ thuật viên vật lý trị liệu, kỹ thuật viên chỉnh hình.

2. Phương tiện

•  Máy móc và dụng cụ chuyên dụng.
•  Nguyên vật liệu và bán thành phẩm.

V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

- Bước 1. Thăm khám, lượng giá và tư vấn cho người bệnh

•  Hỏi bệnh và thông tin người bệnh (môi trường sống, nghề nghiệp, mong muốn của người bệnh ...).
•  Lượng giá người bệnh: thử bậc cơ, đo tầm vận động khớp.
•  Kiểm tra độ vững chắc của khớp bằng cách khám dây chằng, khớp và cơ chi phối đặc biệt chi bên cụt.
•  Tư vấn và hướng dẫn cách sử dụng nẹp sao cho phù hợp.

- Bước 2. Bó bột tạo khuôn

•  Chuẩn bị nước, bột thạch cao, khu vực bó bột thuận lợi và an toàn cho nhân viên y tế và người bệnh.
•  Đánh dấu các điểm mốc, các điểm chịu lực và điểm tránh chịu lực, đo và ghilại kích thước số đo trước khi bó.
•   Tiến hành Bó bột cho người bệnh, đợi bột khô và cắt tháo bột ra khỏi người bệnh.

- Bước 3. Đổ bột vào cốt âm - tạo cốt dương

•  Đánh dấu lại các điểm mốc, hàn kín cốt và gia cố bằng băng bột trước khi đổ bột.
•  Pha bột và đổ bột vào cốt.

- Bước 4. Sửa chỉnh cốt dương

•  Gỡ bỏ băng bột khỏi cốt dương, đánh dấu lại các điểm mốc.
•  Sửa chỉnh cốt dương: chỉnh sửa cốt theo người bệnh (phụ thuộc vào từng người bệnh và từng trường hợp cụ thể).

- Bước 5. Tạo cốt dương bằng phương pháp hút nhựa chân không

•  Xác định tâm hông, gối mắt cá giải phẫu.
•  Đo và cắt nhựa.

- Bước 6. Xác định lại tâm khớp cơ học của ba khớp (hông, gối mắt cá)

• Uốn nẹp, cắt nhựa.

- Bước 7. Chuẩn bị cho thử

• Mài sơ qua trước khi thử, vẽ đường viền nẹp, kiểm tra điểm tỳ đè.

- Bước 8. Hoàn thiện

• Mài mịn đường viền nẹp, chỉnh lại tâm khớp, tán dây khoá.

VI. THEO DÕI

•  Tiêu chí của dụng cụ tốt: dáng đi của người bệnh cân đối.
•  Theo dõi quá trình đang điều trị tại trung tâm.

Thời gian từ 8 - 30 giờ.

VII. TAI BIẾN VÀ XỬ LÝ

1. Tai biến và tác dụng không mong muốn

•  Thay đổi dáng đi xấu sau thời gian sử dụng nẹp.
•  Loét đau tại điểm tỳ đè.

2. Phương pháp xử lý

• Chỉnh sửa, giảm chịu lực điểm tỳ đè.