Holter điện tâm đồ - Bộ y tế 2014

I. ĐẠI CƯƠNG

Holter điện tâm đồ (ĐTĐ) là một phương pháp ghi điện tâm đồ liên tục trong một khoảng thời gian nhất định, thường là 24-48 giờ. Phương pháp này do một kỹ sư người Mỹ tên là Norman J. Holter phát minh ra vào năm 1949, nên còn đuợc gọi là ghi ĐTĐ theo phương pháp Holter hoặc ghi Holter ĐTĐ. Máy cho phép ghi lại ĐTĐ trong suốt thời gian đeo máy thông qua một số điện cực dán trên ngực người bệnh. Các dữ liệu ĐTĐ này sẽ được lưu lại trong bộ nhớ dưới dạng băng cassette hoặc được ghi theo phương pháp kỹ thuật số. Hình ảnh ĐTĐ được ghi ở 2, 3 hoặc 12 chuyển đạo (kênh) tuỳ theo loại máy. Kích thước của máy thường nhỏ như một máy Radio Walkman. Do đó, người bệnh có thể đeo bên hông hoặc bỏ vào túi áo khi đi lại và làm việc. Hầu hết các máy ghi đều có một nút bấm để đánh dấu thời điểm người bệnh xuất hiện triệu chứng. Nhờ đó mà người đọc có thể xác định được có phải triệu chứng trên lâm sàng là do rối loạn nhịp tim gây ra hay không. Các máy này cho biết nhiều thông số như: tần số tim trung bình, chậm nhất, nhanh nhất trong một giờ, số lượng các rối loạn nhịp tim trong một giờ: NTT/N, NTT/T, NNTT, NNT..., sự thay đổi của đoạn ST theo giờ, hoặc trong khoảng thời gian ban ngày hay ban đêm, sự biến thiên của tần số tim, khoảng QT hay sóng T trong thời gian ghi.

II. CHỈ ĐỊNH

1. Holter ĐTĐ rất có giá trị trong các trường hợp sau

•  Các rối loạn nhịp tim (RLNT) thoáng qua.
•  Xác định mối liên quan giữa triệu chứng với các RLNT.
•  Phát hiện các RLNT không có triệu chứng ở những người bệnh bị nhồi máu cơ tim (NMCT), suy tim, hay bệnh cơ tim phì đại nhằm đánh giá các nguy cơ tim mạch sau này.
•  Đánh giá hiệu quả điều trị của các thuốc chống loạn nhịp tim.
•  Góp phần chẩn đoán bệnh cơ tim thiếu máu cục bộ.

2. Các triệu chứng nghi ngờ do rối loạn nhịp tim gây nên

•  Ngất, thoáng ngất, cơn chóng mặt không rõ nguyên nhân.
•  Cơn hồi hộp trống ngực.
•  Cơn khó thở, đau ngực, mệt không rõ nguyên nhân.
•  Tai biến mạch não nghi ngờ do cơn rung nhĩ, hay cuồng nhĩ.
•  Ngất, thoáng ngất, cơn chóng mặt, hồi hộp trống ngực nghi ngờ do các nguyên nhân khác, nhưng vẫn tái phát mặc dù đã điều trị theo hướng nguyên nhân đó.

3. Đánh giá các nguy cơ tim mạch ở một số người bệnh đặc biệt

•  Suy tim ( với EF < 40%) sau NMCT.
•  Suy tim do các nguyên nhân khác.
•  Bệnh cơ tim phì đại.

4. Đánh giá hiệu quả điều trị rối loạn nhịp tim bằng thuốc

•  Nghi ngờ vẫn còn RLNT mặc dù đã điều trị bằng thuốc.
•  Phát hiện các RLNT gây ra do thuốc ở người bệnh có nhiều yếu tố nguy cơ.
•  Đánh giá hiệu quả khống chế tần số thất ở người bệnh rung nhĩ.
•  Phát hiện các RLNT không bền bỉ, không có triệu chứng ở người bệnh đang được điều trị bằng thuốc.

5. Đánh giá chức năng của máy tạo nhịp tim và máy phá rung

•  Phát hiện các RLNT nghi ngờ do máy gây ra hoặc do rối loạn chức năng của máy.
•  Đánh giá hiệu quả điều trị bằng thuốc ở những người bệnh đã cấy máy phá rung mà vẫn cần phải điều trị thêm bằng thuốc.
•  Đánh giá sớm hiệu quả sau thủ thuật cấy máy tạo nhịp tim hoặc máy phá rung.
•  Phát hiện các rối loạn nhịp trên thất ở những người bệnh cấy máy phá rung thất giúp cho việc lập trình máy thích hợp.

6. Chẩn đoán bệnh tim thiếu máu cục bộ

•  Những người bệnh nghi ngờ bị các biến thể của cơn đau thắt ngực.
•  Đau ngực nhưng không làm được nghiệm pháp gắng sức điện tâm đồ.
•  Đánh giá trước các phẫu thuật mạch máu mà người bệnh không làm được nghiệm pháp gắng sức điện tâm đồ.
•  Đau ngực không điển hình ở người bệnh có bệnh động mạch vành từ trước.

7. Holter ĐTĐ trong Nhi khoa

•  Ngất, thoáng ngất, chóng mặt ở người bệnh có bệnh tim, hoặc đã có tiền sử RLNT, có máy tạo nhịp tim.
•  Ngất, thoáng ngất khi gắng sức mà không tìm thấy nguyên nhân.
•  Bệnh cơ tim phì đại hoặc bệnh cơ tim giãn.
•  Nghi ngờ hoặc đã được chẩn đoán hội chứng QT kéo dài.
•  Hồi hộp trống ngực kèm theo có rối loạn huyết động ở người người bệnh trước mổ bệnh tim bẩm sinh.
•  Đánh giá hiệu quả điều trị của thuốc chống loạn nhịp tim.
•  Block nhĩ thất cấp III bẩm sinh không có triệu chứng.
•  Ngất, thoáng ngất, hồi hộp trống ngực không rõ nguyên nhân ở người bệnh không có bệnh tim.
•  Phát hiện các RLNT ngay sau điều trị bằng thuốc chống loạn nhịp tim. Đặc biệt là những thuốc dễ gây nên RLNT như: Quinidine...
•  Block nhĩ thất thoáng qua do điều trị loạn nhịp tim bằng song có tần số Radio, hoặc sau mổ tim.

III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

Không có chống chỉ định khi ghi Holter điện tâm đồ, chỉ chú ý cẩn thận bảo quản thiết bị ghi tránh nước, hoặc các va chạm cơ học, hóa chất.

IV. CHUẨN BỊ

1. Người thực hiện

•  01 kỹ thuật viên hoặc điều dưỡng nội khoa.
•  01 bác sĩ chuyên khoa nội tim mạch.

2. Phương tiện

•  Điện cực dán ngực người bệnh 3, 5, 7 cực tùy theo đầu ghi tín hiệu.
•  Đầu ghi tín hiệu.
•  Pin Alkaline.
•  Băng dính.
•  Túi đựng đầu ghi cố định trên người bệnh.

3. Người bệnh

•  Người bệnh tắm rửa sạch sẽ trước khi đeo máy. Trong thời gian đeo máy, tuyệt đối không được phép tắm rửa. Nên mặc áo rộng rãi.
•  Giải thích cho người bệnh bảo quản đầu ghi trong thời gian đeo máy.
•  Ghi lại những sự kiện vào phiếu Holter điện tâm đồ trong quá trình theo dõi.

4. Hồ sơ bệnh án

Hoàn thiện theo quy định của Bộ Y tế.

V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

•  Dán điện cực. Vùng da dán điện cực được lau sạch sẽ. Hiện nay, đa số các loại máy là có 3 kênh với 5-7 điện cực. Vị trí dán điện cực tuỳ thuộc vào số lượng điện cực.
•  Lắp máy.
•  Hướng dẫn người bệnh. Trong thời gian đeo máy: sinh hoạt bình thường, tránh gắng sức, không làm ướt máy và không làm va đập vào máy vì dễ làm nhiễu hình ảnh điện tâm đồ. Trong thời gian đeo máy, nếu có các triệu chứng bất thường cần bấm nút để đánh dấu thời điểm bị, đồng thời ghi lại đầy đủ các triệu chứng này và thời gian chính xác lúc xảy ra triệu chứng vào tờ nhật ký.
•  Sau 24-48 giờ, người bệnh được hẹn quay trở lại để tháo máy. Máy sau khi được tháo sẽ được nạp các dữ liệu điện tâm đồ vào máy tính có cài phần mềm để đọc.

VI. ĐỌC VÀ PHÂN TÍCH KẾT QUẢ

•  Đánh giá kết quả mà máy đọc trên các thông số: nhịp tim, các rối loạn nhịp tim, sự thay đổi của đoạn ST, QT...
•  Loại bỏ các kết quả sai, bổ sung các kết quả còn thiếu.
•  Nhận xét và in kết quả.

VII. BIẾN CHỨNG

Không có biến chứng nặng nào khi theo dõi Holter điện tâm đồ, có thể chỉ có dị ứng ngoài da với băng dính hoặc điện cực.