Các loại thuốc điều trị ung thư thận

Phương pháp điều trị chính ở giai đoạn đầu của bệnh ung thư thận thường là phẫu thuật hoặc đốt sóng cao tần.

Đối với những ca bệnh ung thư thận đã di căn (lan đến các bộ phận khác của cơ thể) hoặc có nguy cơ tái phát cao, bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc kết hợp với phẫu thuật hoặc dùng thuốc thay cho phẫu thuật.

Loại thuốc mà bác sĩ kê sẽ tùy thuộc vào loại ung thư thận. Hơn 90% số ca ung thư thận là ung thư biểu mô tế bào thận (renal cell carcinoma - RCC). Các loại ung thư thận khác ít phổ biến hơn gồm có u nguyên bào thận (u Wilms) và ung thư biểu mô tế bào chuyển tiếp.

Ngoài loại ung thư, bác sĩ còn dựa trên các yếu tố dưới đây để kê thuốc điều trị:

• Giai đoạn ung thư
• Tình trạng sức khỏe tổng thể của người bệnh
• Các phương pháp điều trị khác đang thực hiện

Dưới đây là các loại thuốc thường được dùng trong điều trị ung thư thận.

Các phương pháp điều trị chính

Không giống như các loại ung thư khác, hóa trị thường không hiệu quả đối với hầu hết các dạng ung thư thận di căn. Thay vào đó, bác sĩ thường chỉ định liệu pháp nhắm trúng đích hoặc liệu pháp miễn dịch để điều trị ung thư thận di căn.

Liệu pháp miễn dịch

Tế bào ung thư là phiên bản đột biến của các tế bào trong cơ thể chứ không phải là kháng nguyên giống như virus hay vi khuẩn. Điều đó có nghĩa là hệ miễn dịch sẽ không nhận ra và tấn công tế bào ung thư giống như khi nhiễm vi khuẩn hay virus.

Liệu pháp miễn dịch giúp hệ miễn dịch nhận biết và tiêu diệt tế bào ung thư.

Các nhà khoa học đã xác định được một nhóm thuốc có hiệu quả đối với bệnh ung thư thận di căn, đó là thuốc ức chế điểm kiểm soát miễn dịch (immune checkpoint inhibitor). Nhóm thuốc này tác động đến tế bào T (một loại tế bào miễn dịch). Bình thường, tế bào T có một số loại protein ngăn cản hệ miễn dịch tấn công tế bào ung thư. Thuốc ức chế điểm kiểm soát miễn dịch ngăn chặn các protein này, nhờ đó giúp tăng cường phản ứng miễn dịch tự nhiên của cơ thể chống lại ung thư.

Các loại thuốc ức chế điểm kiểm soát miễn dịch gồm có:

• nivolumab (Opdivo)
• ipilimumab (Yervoy)
• avelumab (Bavencio)
• pembrolizumab (Keytruda)

Một loại liệu pháp miễn dịch khác để điều trị ung thư thận di căn là interleukin-2 (IL-2). Đây là một trong những loại thuốc miễn dịch được sử dụng đầu tiên để điều trị bệnh ung thư thận. Mặc dù rất hiệu quả nhưng interleukin-2 thường chỉ được sử dụng cho những người có chức năng nội tạng tốt vì thuốc này có thể gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng.

Loại thuốc này được truyền qua đường tĩnh mạch.

Giống như IL-2, interferon alpha cũng là một loại thuốc miễn dịch thuộc nhóm cytokine được dùng cho bệnh ung thư thận. Mặc dù interferon alpha có thể được sử dụng một mình nhưng thường được kết hợp với bevacizumab, một loại thuốc nhắm trúng đích, để có hiệu quả điều trị tốt hơn. Interferon alpha được tiêm dưới da.

Liệu pháp nhắm trúng đích

Liệu pháp nhắm trúng đích gồm các loại thuốc nhắm đến những thay đổi gây ung thư trong các tế bào. Không giống như thuốc hóa trị, các loại thuốc nhắm trúng đích hạn chế gây tổn thương đến các tế bào khỏe mạnh, có nghĩa là ít gây tác dụng phụ hơn.

Một nhóm thuốc nhắm trúng đích là thuốc ức chế tyrosine kinase (tyrosine kinase inhibitor - TKI). Nghiên cứu cho thấy các loại thuốc này có thể thu nhỏ hoặc làm chậm sự phát triển của khối u ác tính ở thận. Một số loại thuốc trong nhóm TKI gồm có:

• sunitinib (Sutent)
• pazopanib (Votrient)
• tivozanib (Fotivda)
• cabozantinib (Cabometyx)
• axitinib (Inlyta)
• lenvatinib (Lenvima)

Đối với một số loại ung thư thận nhất định, bác sĩ có thể kê các loại thuốc nhắm trúng đích khác như:

• bevacizumab (Avastin), nhắm đến yếu tố tăng trưởng nội mô mạch máu (VEGF)
• everolimus (Afinitor), nhắm đến rapamycin (mTOR)

Các loại thuốc nhắm trúng đích thường có dạng viên uống. Người bệnh dùng thuốc 1 – 2 lần một ngày.

Hóa trị

Hóa trị là phương pháp sử dụng các loại thuốc tiêu diệt các tế bào đang phát triển nhanh chóng trong cơ thể, bao gồm cả tế bào ung thư. Mặc dù hóa trị thường không hiệu quả đối với bệnh ung thư thận nhưng bác sĩ có thể chỉ định hóa trị kết hợp với các phương pháp điều trị khác hoặc khi các phương pháp điều trị khác không hiệu quả.

Một số loại ung thư thận hiếm gặp, ví dụ như u nguyên bào thận và ung thư biểu mô tế bào chuyển tiếp, đáp ứng tốt hơn với hóa trị liệu.

Thuốc hóa trị có dạng viên uống và dạng tiêm truyền tĩnh mạch. Một số ví dụ gồm có:

• cisplatin
• 5-fluorouracil
• gemcitabine

Loại thuốc nào điều trị ung thư thận hiệu quả nhất?

Các phương pháp điều trị ung thư, bao gồm cả ung thư thận không ngừng được cải tiến.

Hiện tại, NCCN khuyến nghị kết hợp thuốc ức chế tyrosine kinase và thuốc ức chế điểm kiểm soát làm phương pháp điều trị bước đầu cho bệnh ung thư biểu mô tế bào thận di căn, ví dụ như: (1)

• Inlyta kết hợp với Keytruda
• Cabometyx kết hợp với Opdivo
• Lenvima kết hợp với Keytruda

Nghiên cứu cho thấy sự kết hợp giữa liệu pháp nhắm trúng đích và liệu pháp miễn dịch giúp cải thiện khả năng sống sót so với khi chỉ sử dụng liệu pháp nhắm trúng đích. (2)

Thuốc điều trị ung thư biểu mô đường tiết niệu trên

Ung thư biểu mô đường tiết niệu trên (upper tract urothelial cancer), hay còn được gọi là ung thư biểu mô tế bào chuyển tiếp, là một loại ung thư không phổ biến. Loại ung thư này xảy ra ở các tế bào bao phủ bề mặt bên trong của niệu quản (ống nối thận với bàng quang) hoặc bể thận (nơi chứa nước tiểu trong thận).

Các loại thuốc được phê duyệt để điều trị ung thư biểu mô đường tiết niệu trên gồm có:

• enfortumab vedotin (Padcev)
• mitomycin (Jelmyto)
• bacillus Calmette-Guérin (BCG)

Một số thuốc ức chế điểm kiểm soát miễn dịch cũng được sử dụng để điều trị ung thư biểu mô đường tiết niệu trên, ví dụ như:

• pembrolizumab (Keytruda)
• nivolumab (Opdivo)
• atezolizumab (Tecentriq)
• avelumab (Bavencio)
• durvalumab (Imfinzi)

Thuốc điều trị ung thư thận cho trẻ em

Loại ung thư thận phổ biến nhất ở trẻ em là u nguyên bào thận (u Wilms). So với ung thư biểu mô tế bào thận, u nguyên bào thận thường đáp ứng tốt hơn với hóa trị và xạ trị.

Các loại thuốc hóa trị để điều trị u nguyên bào thận gồm có:

• doxorubicin
• dactinomycin
• vincristine sulfate
• carboplatin
• xiclophosphamide
• etoposide

Hiệu quả của thuốc điều trị ung thư thận

Việc đưa liệu pháp miễn dịch vào điều trị ung thư thận được coi là một bước đột phá trong y học. Sự kết hợp giữa liệu pháp miễn dịch và liệu pháp nhắm trúng đích đã giúp cải thiện đáng kể tỷ lệ thành công trong điều trị ung thư thận giai đoạn cuối so với khi chỉ sử dụng liệu pháp nhắm trúng đích.

Nhiều thử nghiệm lâm sàng gần đây đã so sánh một số phương pháp điều trị kết hợp với Sutent, một loại thuốc ức chế ức chế tyrosine kinase từng được coi là tiêu chuẩn trong điều trị ung thư thận di căn.

Ví dụ, một thử nghiệm lâm sàng kéo dài 3 năm đã đánh giá phương pháp điều trị kết hợp giữa Opdivo và Cabometyx với Sutent ở những người bị ung thư thận giai đoạn cuối. Dữ liệu theo dõi cho thấy tuổi thọ trung bình của những người điều trị bằng Opdivo và Cabometyx tăng 49,5 tháng trong khi tuổi thọ của những người điều trị bằng Sutent tăng 35,5 tháng.

Nếu chỉ dùng thuốc thì có thể chữa khỏi ung thư thận không?

Liệu pháp nhắm trúng đích và liệu pháp miễn dịch có thể thu nhỏ hoặc làm chậm sự phát triển của khối u thận nhưng không thể loại bỏ hoàn toàn khối u.

Phẫu thuật là phương pháp điều trị phổ biến nhất cho những trường hợp ung thư thận chưa di căn. Tỷ lệ sống sót của người bị ung thư biểu mô tế bào thận phụ thuộc vào mức độ lan rộng của ung thư. Càng phát hiện và điều trị sớm thì tiên lượng sẽ càng tốt.

Tác dụng phụ của thuốc điều trị ung thư thận

Các tác dụng phụ thường gặp của liệu pháp miễn dịch và liệu pháp nhắm trúng đích gồm có:

• Tiêu chảy
• Ăn không ngon miệng
• Buồn nôn
• Tăng huyết áp
• Mệt mỏi, uể oải
• Phát ban
• Ho
• Đau đầu
• Lở miệng

Các tác dụng phụ nghiêm trọng hơn gồm có:

• Cục máu đông
• Thủng ruột
• Chảy máu
• Suy thận, gan hoặc tim
• Vết thương lâu lành

Tóm tắt bài viết

Mặc dù phẫu thuật là phương pháp điều trị chính ở giai đoạn đầu của bệnh ung thư thận nhưng khi ung thư di căn thì thường phải điều trị bằng liệu pháp miễn dịch và liệu pháp nhắm trúng đích.

Các phương pháp điều trị này cũng được dử dụng cho những trường hợp có nguy cơ cao ung thư tái phát sau phẫu thuật.