Các loại bệnh tim ở trẻ em và thanh thiếu niên

Những vấn đề tim mạch thường gặp ở trẻ em và thanh thiếu niên bao gồm:

• Dị tật tim bẩm sinh
• Nhiễm trùng ảnh hưởng đến tim
• Bệnh tim mắc phải trong thời thơ ấu do bệnh lý hoặc hội chứng di truyền

Nếu được điều trị thích hợp, nhiều trẻ em và thanh thiếu niên mắc bệnh tim vẫn có thể có cuộc sống năng động, khỏe mạnh.

Dưới đây là những loại bệnh tim phổ biến ở trẻ em và thanh thiếu niên cùng với các phương pháp điều trị.

Bệnh tim bẩm sinh

Bệnh tim bẩm sinh (CHD) là một loại bệnh tim có từ khi sinh ra, do các dị tật ở tim hình thành trong thai kỳ. Tại Hoa Kỳ, ước tính mỗi năm có khoảng 1% trẻ sơ sinh mắc bệnh này.

Các dạng dị tật tim bẩm sinh có thể ảnh hưởng đến trẻ em và thanh thiếu niên bao gồm:

• Bệnh van tim, chẳng hạn như hẹp van động mạch chủ, khiến dòng máu bị hạn chế.
• Hội chứng thiểu sản tim trái (hypoplastic left heart syndrome): bên trái của tim kém phát triển.
• Dị tật có lỗ ở tim, thường nằm giữa các buồng tim hoặc giữa các mạch máu chính, bao gồm:
  • Thông liên thất (ventricular septal defect - VSD)
  • Thông liên nhĩ (atrial septal defect - ASD)
  • Còn ống động mạch (patent ductus arteriosus - PDA)
• Tứ chứng Fallot, bao gồm bốn dị tật tim:
  • Thông liên thất
  • Đường dẫn máu từ tâm thất phải đến động mạch phổi bị hẹp
  • Thành tâm thất phải dày lên
  • Động mạch chủ bị lệch vị trí

Dị tật tim bẩm sinh có thể ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe và thường cần điều trị bằng:

• Phẫu thuật
• Thủ thuật can thiệp bằng ống thông
• Dùng thuốc
• Ghép tim (trong trường hợp nặng)

Một số người mắc bệnh tim bẩm sinh cần theo dõi và điều trị suốt đời.

Xơ vữa động mạch

Xơ vữa động mạch xảy ra khi các mảng bám chứa chất béo và cholesterol tích tụ bên trong động mạch, làm cho động mạch bị cứng và hẹp lại, từ đó tăng nguy cơ hình thành cục máu đông và nhồi máu cơ tim.

Mặc dù bệnh này thường mất nhiều năm để tiến triển gây nguy hiểm nhưng một số nghiên cứu cho thấy bệnh có thể đã bắt đầu từ thời thơ ấu.

Các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch ở trẻ em gồm:

• Thừa cân, béo phì
• Tiểu đường tuýp 1 và tuýp 2
• Huyết áp cao
• Yếu tố di truyền
• Hội chứng chuyển hóa

Các bác sĩ thường tiến hành sàng lọc cho tất cả trẻ em để kiểm tra mức cholesterol cao và huyết áp cao. Nếu trẻ có các yếu tố nguy cơ như béo phì, tiểu đường hoặc tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch, việc sàng lọc có thể được thực hiện sớm hơn so với bình thường.

Việc điều trị chủ yếu tập trung vào thay đổi lối sống như tăng cường vận động thể chất và cân bằng chế độ ăn uống

Rối loạn nhịp tim

Rối loạn nhịp tim là tình trạng tim đập không đều, có thể làm giảm hiệu quả bơm máu của tim.

Một số loại rối loạn nhịp tim phổ biến ở trẻ em gồm:

• Nhịp tim nhanh (tachycardia), trong đó nhịp nhanh trên thất (supraventricular tachycardia - SVT) là dạng phổ biến nhất ở trẻ em.
• Nhịp tim chậm (bradycardia)
• Hội chứng QT kéo dài (long Q-T syndrome - LQTS)
• Hội chứng Wolff-Parkinson-White (WPW syndrome)

Các triệu chứng của rối loạn nhịp tim có thể bao gồm:

• Yếu, mệt mỏi
• Chóng mặt
• Ngất xỉu
• Khó bú (ở trẻ sơ sinh)

Phương pháp điều trị sẽ phụ thuộc vào loại rối loạn nhịp tim và mức độ ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ.

Bệnh Kawasaki

Bệnh Kawasaki là một bệnh hiếm gặp, chủ yếu mắc phải ở trẻ dưới 5 tuổi. Bệnh gây viêm các mạch máu ở các vị trí:

• Động mạch tim
• Bàn tay
• Bàn chân
• Miệng
• Môi
• Họng

Ngoài ra, bệnh còn gây sốt và sưng hạch bạch huyết. Hiện tại, các nhà nghiên cứu vẫn chưa xác định rõ nguyên nhân gây ra bệnh này.

Việc điều trị bệnh Kawasaki phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng nhưng thường bao gồm các phương pháp:

• Globulin miễn dịch tiêm tĩnh mạch (IVIG)
• Aspirin (nếu bác sĩ khuyến nghị)
• Corticosteroid, có thể giúp giảm biến chứng về sau

Trẻ mắc bệnh Kawasaki cần được theo dõi suốt đời để kiểm tra sức khỏe tim mạch.

Lưu ý về việc sử dụng aspirin ở trẻ em

Mặc dù aspirin có thể được bác sĩ kê đơn để điều trị một số bệnh ở trẻ em nhưng không nên tự ý dùng aspirin để hạ sốt tại nhà. Ở trẻ mắc bệnh do virus, aspirin có thể gây hội chứng Reye, một rối loạn hiếm gặp gây tổn thương não và gan.

Tiếng thổi tim

Tiếng thổi tim là âm thanh được tạo nên do dòng máu chảy qua các buồng tim, van tim hoặc mạch máu gần tim. Hầu hết các trường hợp có tiếng thổi tim đều vô hại nhưng đôi khi đây có thể là dấu hiệu của bệnh tim mạch tiềm ẩn.

Nguyên nhân có thể gây tiếng thổi tim bao gồm:

• Dị tật tim bẩm sinh
• Sốt
• Thiếu máu

Nếu phát hiện tiếng thổi tim bất thường ở trẻ, bác sĩ sẽ chỉ định thêm các xét nghiệm khác để kiểm tra tim. Những trường hợp tiếng thổi tim lành tính thường sẽ tự biến mất, nhưng nếu tiếng thổi tim xảy ra do bệnh lý tim mạch, trẻ có thể cần điều trị thêm.

Viêm màng ngoài tim (Pericarditis)

Bệnh xảy ra khi màng ngoài tim (màng bao quanh tim) bị viêm hoặc nhiễm trùng. Khi đó, lượng dịch giữa hai lớp màng có thể tăng lên, gây cản trở hoạt động bơm máu của tim.

Một số nguyên nhân gây viêm màng ngoài tim gồm:

• Phẫu thuật sửa chữa dị tật tim bẩm sinh
• Nhiễm trùng do vi khuẩn, virus hoặc nấm
• Bệnh tự miễn, như bệnh lupus

Việc điều trị viêm màng ngoài tim sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh, độ tuổi và tình trạng sức khỏe tổng thể của trẻ.

Bệnh thấp tim (Rheumatic Heart Disease - RHD)

Bệnh thấp tim là biến chứng của nhiễm khuẩn liên cầu nhóm A, loại vi khuẩn gây viêm họng do liên cầu khuẩn và sốt tinh hồng nhiệt. Bệnh thường khởi phát khoảng 2–3 tuần sau nhiễm trùng và có thể làm tổn thương vĩnh viễn van tim và cơ tim do viêm cơ tim.

Bệnh này thường gặp ở trẻ từ 5 đến 15 tuổi nhưng các triệu chứng thường không xuất hiện cho đến khi trưởng thành. Bệnh thấp tim và sốt thấp khớp phổ biến hơn ở các nước đang phát triển.

Cách phòng bệnh hiệu quả nhất là điều trị viêm họng do liên cầu khuẩn bằng kháng sinh kịp thời.

Nhiễm trùng tim

Các loại nhiễm trùng do virus, vi khuẩn hoặc nấm có thể gây viêm cơ tim, ảnh hưởng đến khả năng bơm máu của tim.

Nhiễm trùng tim hiếm gặp và thường không có nhiều triệu chứng rõ ràng. Khi xuất hiện, các triệu chứng có thể giống cảm cúm, bao gồm:

• Mệt mỏi
• Khó thở
• Khó chịu ở ngực

Bệnh chủ yếu được điều trị bằng cách dùng thuốc và kiểm soát triệu chứng viêm cơ tim.

Câu hỏi thường gặp

Những bệnh tim thường gặp nhất ở trẻ em là gì?

Tại Hoa Kỳ, các bệnh tim phổ biến ở trẻ em bao gồm dị tật tim bẩm sinh và bệnh tim mắc phải do các nguyên nhân khác, chẳng hạn như bệnh Kawasaki.

Làm thế nào để biết trẻ có vấn đề về tim?

Trẻ em hoặc thanh thiếu niên có các dấu hiệu sau sẽ có thể đang mắc bệnh tim:

• Chậm tăng cân
• Khó thở khi vận động
• Đánh trống ngực
• Ngất xỉu trong khi hoạt động

Nguyên nhân phổ biến nhất gây bệnh tim ở trẻ em và thanh thiếu niên là gì?

Nguyên nhân phổ biến nhất gây bệnh tim ở trẻ em và thanh thiếu niên là do có dị tật tim bẩm sinh, tức là các bất thường về tim xuất hiện ngay từ khi sinh ra.

Các bệnh tim mắc phải ở trẻ em gồm những loại nào?

Trẻ em và thanh thiếu niên có thể mắc bệnh tim do các vấn đề sức khỏe như:

• Bệnh Kawasaki
• Sốt thấp khớp
• Nhiễm trùng tim do vi khuẩn, virus hoặc nấm
• Tổn thương tim do chấn thương

Kết luận

Nhiều loại bệnh tim có thể mắc phải ở trẻ em và thanh thiếu niên. Tuy nhiên, nếu được điều trị thích hợp, trẻ vẫn có thể sống khỏe mạnh và năng động.

Một số bệnh tim xuất hiện ngay từ khi sinh ra, trong khi số khác có thể mắc phải do nhiễm trùng hoặc vấn đề sức khỏe khác. Trong một số trường hợp, việc điều trị kịp thời có thể chữa khỏi bệnh, nhưng cũng có những trường hợp trẻ cần theo dõi và chăm sóc suốt đời.