Bệnh nhiễm ký sinh trùng Toxoplasmosis trong thai kỳ

Bệnh Toxoplasmosis là gì?

Bệnh Toxoplasmosis là một loại bệnh truyền nhiễm do một ký sinh trùng nhỏ được gọi là Toxoplasma gondii. Mặc dù nhiễm trùng thường gây bệnh nhẹ, không có triệu chứng ở những người có hệ thống miễn dịch khỏe mạnh, nhưng có nguy cơ cao khi mang thai vì ký sinh trùng có thể nhiễm vào nhau thai và thai nhi của bạn.

Các nhà nghiên cứu ước tính rằng, trong số hơn 4 triệu ca sinh ở Hoa Kỳ mỗi năm, có khoảng từ 400 đến 4.000 trẻ sơ sinh được sinh ra với chứng toxoplasmosis (được gọi là chứng toxoplasmosis bẩm sinh). Tình trạng nhiễm trùng này có thể nhẹ hoặc nghiêm trọng, gây thai chết lưu, phá hủy thần kinh lâu dài và gây ra những ảnh hưởng tàn phá khác. Tin vui là có rất nhiều điều bạn có thể làm để tránh bị nhiễm ngay từ đầu.

Nguy cơ bà bầu bị toxoplasmosis và lây nhiễm cho con là gì?

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Bệnh tật (CDC), chỉ có khoảng 15% phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ được miễn dịch với căn bệnh này. May mắn thay, số phụ nữ bị nhiễm trùng trong thời kỳ mang thai vẫn còn tương đối nhỏ, và không phải tất cả đều truyền bệnh cho con của họ.

Nguy cơ con bạn bị bệnh tăng lên trong giai đoạn thai nhi đang phát triển. Nếu bạn bị nhiễm toxoplasmosis trong 3 tháng đầu, nguy cơ bé cũng sẽ bị nhiễm bệnh khoảng 15%. Nếu bạn bị nhiễm bệnh trong tam cá nguyệt thứ hai, nguy cơ của con bạn là khoảng 30% và nguy cơ là 60% trong tam cá nguyệt thứ ba. Tuy tỷ lệ lây truyền cao hơn ở giai đoạn cuối của thai kỳ, nhưng nhiễm toxoplasmosis có thể sẽ nghiêm trọng hơn đối với thai nhi nếu bé bị nhiễm bệnh trong tam cá nguyệt thứ nhất.

Cũng có một nguy cơ nhỏ lây nhiễm cho con nếu bạn bị nhiễm trùng trong vòng một vài tháng trước khi mang thai. Nếu bạn biết rằng bạn mình đã bị nhiễm bệnh gần đây, một số chuyên gia gợi ý rằng bạn nên chờ 6 tháng trước thụ thai.

Bệnh toxoplasma lây truyền như thế nào?

Các chuyên gia ước tính rằng khoảng một nửa ca nhiễm trùng toxoplasmosis là do ăn thịt bị nhiễm bệnh sống hoặc nấu chưa chín, nhưng bạn cũng có thể bị ký sinh trùng bằng cách ăn các sản phẩm bị ô nhiễm, uống nước nhiễm bẩn hoặc xử lý đất bị nhiễm bẩn, dọn phân mèo và thịt rồi chạm vào miệng, mũi hoặc mắt của bạn.

Toxoplasmosis không thể lây truyền từ người này sang người khác, ngoại trừ việc truyền từ mẹ sang con trong thời kỳ mang thai hoặc từ truyền máu bị nhiễm hoặc ghép tạng.

Tôi có phải bỏ con mèo của mình đi không?

Không. Có lẽ bạn đã nghe nói rằng phân mèo là một nguồn toxoplasmosis chính, nhưng điều đó không có nghĩa là bạn cần bỏ con vật cưng đáng yêu của mình. Bạn sẽ muốn tiến hành thêm một số biện pháp phòng ngừa. Dưới đây là thông tin về cách con mèo có thể bị nhiễm bệnh và lây nhiễm như nào.

Mèo là một vật chủ tự nhiên của ký sinh trùng, và ký sinh trùng sinh sản ra trong ruột của chúng. Một con mèo có thể bị nhiễm toxoplasmosis khi ăn thịt sống hoặc thịt nấu chưa chín, hoặc bằng cách uống sữa không được khử trùng hoặc nước bị ô nhiễm.

Các ký sinh trùng sau đó tạo thành "oocysts" trong ruột của mèo, và con mèo đào thải hàng triệu oocysts hàng ngày trong 3 tuần. (Oocysts không thể nhìn thấy bằng mắt thường, và trong nhiều trường hợp, bạn sẽ không biết rằng con mèo của bạn đang bị bệnh)

Các oocysts sẽ lây truyền trong 24 giờ sau khi chúng được bài tiết ra ngoài. Dưới điều kiện thích hợp, chúng có thể sống trong đất, cát, hoặc rác và vẫn lây nhiễm cho đến 18 tháng. Trong thời gian này, chúng lây lan, gây ô nhiễm nước, trái cây và rau quả, và lây nhiễm các loài máu nóng, kể cả con người, họ tiếp xúc với chúng và nuốt phải chúng.

Vì vậy, mặc dù có thể bị nhiễm các tế bào trứng toxoplasma từ tiếp xúc trực tiếp với phân mèo (ví dụ như phân mèo bị nhiễm), bạn cũng có thể tiếp xúc với các tế bào trứng ở nơi khác - trong khi làm vườn, ăn rau không rửa sạch hoặc uống nước bị ô nhiễm.

Vậy làm cách nào để tránh lây nhiễm nếu tôi có nuôi mèo?

Dưới đây là một số hướng dẫn nếu bạn sống chung với một con mèo:

• Để người khác đổ rác và yêu cầu họ làm hàng ngày. Điều này sẽ làm giảm nguy cơ nhiễm trùng bởi vì trứng oocysts không lây nhiễm trong 24 giờ đầu tiên sau khi chúng được bài tiết ra ngoài. Nếu bạn phải làm công việc, hãy đeo găng tay dùng một lần và rửa tay sạch sẽ sau đó. Một số chuyên gia cũng đề nghị đeo khẩu trang đề phòng bất cứ phân tử nào bay lên không khí khi rác được dọn.
• Giữ mèo không bị nhiễm bệnh trong khi bạn mang thai, hãy cho mèo ăn đồ của nó hoặc những đồ ăn được nấu chín - không bao giờ là thịt sống hoặc chưa nấu chín.
• Giữ mèo trong nhà, không nên để nó săn đuổi con mồi có thể bị nhiễm bệnh như chuột hoặc chim. (Hãy nhớ rằng, ngay cả một con mèo trong nhà cũng có có thể bắt một con chuột.)
• Để mèo tránh xa bàn ăn.
• Mặc dù mèo không có ký sinh trùng nào trong lông của nó, nhưng bạn vẫn nên rửa tay sau khi chơi với nó, đặc biệt là trước khi ăn hoặc đưa tay lên miệng.
• Không được mua mèo mới trong khi bạn có thai, và không chơi với mèo đi lạc.

Nguy cơ nhiễm toxoplasma khi ăn thịt sống?

Mặc dù mèo thải ra ký sinh trùng trong phân của chúng, nhưng những loài khác bị nhiễm ký sinh trùng sẽ lưu giữ trong mô của chúng mãi mãi, trong cái gọi là "mô nang". Thịt lợn, thịt cừu và thịt thú ăn thịt (như thịt hươu) là những thủ phạm chính, nhưng bất kỳ loại thịt nào cũng có thể bị nhiễm bệnh, vì vậy tất cả thịt phải được xử lý và nấu chín một cách thích hợp.

Nhiệt sẽ giết chết ký sinh trùng, nhưng nếu bạn ăn thịt sống hoặc nấu chưa chín (hoặc chạm vào nó và sau đó chạm vào miệng, mũi hoặc mắt), bạn có thể bị nhiễm bệnh.

Hướng dẫn chuẩn bị thịt an toàn:

• Đông lạnh thịt vài ngày trước khi nấu. Điều này sẽ làm giảm - nhưng không loại bỏ - nguy cơ lây nhiễm.
• Ăn thịt nấu chín. Đây là cách duy nhất để chắc chắn bạn đã loại bỏ chứng bệnh toxoplasmosis. Sử dụng nhiệt kế thực phẩm để kiểm tra nhiệt độ bên trong của thịt. Phần lớn thịt phải được nấu với nhiệt độ 160 độ Fahrenheit (70 độ c), hoặc 180 độ F (80 độ C) ở đùi đối với các loại gia cầm. Tốt nhất là sử dụng nhiệt kế, nhưng nếu bạn không dùng nhiệt kế hãy nấu thịt cho đến khi nó không còn màu hồng ở giữa. Hãy chắc chắn không bày thịt bạn sẽ ăn nếu nó chưa được nấu chín.
• Tránh các loại thịt muối hoặc hun khói như salami Genoa, giăm bông, và thịt giăm bông prosciutto trừ khi bạn làm nóng chúng cho đến khi chúng hấp hơi. (Ví dụ: sẽ ngon nếu chúng được nấu trên Pizza). Nếu không được nấu, chúng rất nguy hiểm bởi vì chúng có thể đã được chế biến mà không đun nóng hoặc không tác động nhiệt. Ngoài ra, không nên ăn thịt khô như thịt bò khô, có thể đã không được làm đủ nóng trong quá trình sấy.

Tôi có thể làm gì khác để tránh nhiễm toxoplasma?

Dưới đây là một số hướng dẫn khác cần lưu ý:

• Không uống sữa chưa được khử trùng hoặc các sản phẩm làm từ sữa không được khử trùng (như một số phô mai và sữa chua) và tránh ăn trứng sống.
• Rửa hoặc lau trái cây và rau củ trước khi ăn.
• Lau chùi kệ bếp, chén đĩa, dụng cụ và bàn tay bằng nước nóng, xà bông sau khi làm các sản phẩm chưa rửa hoặc thịt, thịt gia cầm, hoặc hải sản chưa chín.
• Không được chạm vào miệng, mũi, mắt khi chuẩn bị thức ăn, và luôn rửa tay trước khi ăn. Cũng nên đảm bảo rằng vết cắt và vết loét mở không tiếp xúc với các nguồn tiếp xúc với ký sinh trùng tiềm ẩn. Đeo găng tay dùng một lần nếu bạn có bất kỳ vết cắt nào trên tay.
• Đuổi ruồi và gián không cho đến gần đồ ăn
• Tránh nước bị ô nhiễm. Sử dụng nước đóng chai khi đi cắm trại hoặc đi du lịch ở các nước đang phát triển.
• Mang găng tay trong khi làm vườn, và đừng chạm tay vào miệng, mũi hoặc mắt của bạn cho đến khi chúng được rửa sạch sau đó.
• Tránh các sân cát công cộng, và che chắn thùng cát chơi của con bạn khi không sử dụng. Nếu không thể lúc nào cũng làm được, hãy tránh xa nó. (Toxoplasmosis không có khả năng gây hại cho con bạn và bạn không thể bắt nó từ mèo, nhưng bạn cần tránh xa cát có thể chứa phân mèo nhiễm bệnh).

Làm thế nào để biết bị toxoplasmosis?

Nếu không xét nghiệm, có thể bạn sẽ không biết mình đã bị nhiễm bệnh. Phần lớn những người bị nhiễm có hệ thống miễn dịch khỏe mạnh không có bất kỳ triệu chứng nào cả. Nếu có triệu chứng, bạn có thể bị sưng các hạch bạch huyết và có các triệu chứng bình thường khác, như đau cơ, mệt mỏi, nhức đầu, sốt, và có thể đau họng hoặc phát ban.

Chỉ hiếm khi xảy ra các triệu chứng nghiêm trọng hơn ở những người khỏe mạnh. Đôi khi nhiễm toxoplasmosis được nghi ngờ khi xảy ra một số dị tật thai nhi được nhận thấy trong quá trình siêu âm thai, mặc dù hầu hết trẻ nhiễm bệnh đều có vẻ bình thường.

Tôi sẽ được kiểm tra khả năng miễn dịch hoặc nhiễm trùng toxoplasmosis?

Trường Chuyên khoa Sản phụ khoa Hoa Kỳ (ACOG) không đề nghị sàng lọc bệnh này ở những phụ nữ có thai, ngoại trừ những người có HIV dương tính hoặc nghi ngờ nhiễm trùng.

Hãy trao đổi về những ưu và nhược điểm của việc kiểm tra với bác sĩ của bạn, và cùng nhau đưa ra quyết định phù hợp cho mình. Và hãy chắc chắn gọi cho bác sĩ nếu bạn bị sưng hoặc có các lý do khác để nghi ngờ bạn đã bị nhiễm bệnh.

Nếu có vẻ như bị nhiễm bệnh, bạn sẽ được xét nghiệm máu để đo mức độ của hai kháng thể. Tùy thuộc vào kết quả, bạn có thể cần phải được kiểm tra lại trong 2 đến 3 tuần và cung cấp mẫu máu đến phòng thí nghiệm tham chiếu toxoplasmosis. Điều này được thực hiện vừa để xác nhận kết quả ban đầu vừa để giúp xác định khoảng thời gian bạn có thể đã bị nhiễm bệnh.

Điều gì sẽ xảy ra nếu bà bầu bị nhiễm toxoplasmosis?

Nếu kết quả xét nghiệm cho thấy bạn bị nhiễm Toxoplasmosis trong khi đang mang thai, bác sĩ có thể bắt đầu điều trị cho bạn một loại kháng sinh làm giảm nguy cơ lây nhiễm sang em bé.

Và vì không phải tất cả các bệnh nhiễm trùng ở mẹ đều được truyền đến em bé, bạn có thể sẽ được chọc ối để xác định xem con có bị nhiễm hay không. (Phòng thí nghiệm sẽ thử nghiệm DNA đặc biệt trên nước ối của bạn để kiểm tra sự hiện diện của ký sinh trùng.) Bạn cũng sẽ được thực hiện một loạt siêu âm trong suốt thời gian mang thai của mình để tìm những bất thường ở bé đang phát triển trong bụng.

Điều gì có thể xảy ra nếu thai nhi bị Toxoplasmosis và sẽ được điều trị như thế nào?

Tình trạng nhiễm bệnh của bé có thể dao động từ nhẹ đến nặng và nhiễm trùng có thể dẫn tới sẩy thai, thai chết lưu, hoặc tử vong ngay sau khi sinh.

Nếu nước ối của bạn cho thấy con đã bị nhiễm bệnh hoặc siêu âm cho thấy vấn đề, có thể bạn sẽ được giới thiệu đến một chuyên gia chăm sóc và bạn cũng có thể muốn nói chuyện với cố vấn di truyền về những nguy cơ đối với em bé của bạn. Tùy theo tuổi thai của em bé, bạn sẽ có lựa chọn để kết thúc thai kỳ.

Nếu bạn tiếp tục mang thai, bạn sẽ được tiêm thuốc kháng sinh khác để bắt đầu vào khoảng cuối của tam cá nguyệt thứ hai để giảm nguy cơ con bị mắc các vấn đề khác.

Bệnh toxoplasma bẩm sinh có thể ảnh hưởng đến não của bé, gây ra các vấn đề như chậm phát triển về tinh thần hoặc vận động, bại não và chứng động kinh. Nó cũng có thể ảnh hưởng đến các cơ quan khác, thường là mắt, dẫn đến thị lực kém và đôi khi mù.

Có phải bé sẽ có dấu hiệu nhiễm toxoplasmosis ngay khi chào đời?

Một số em bé sẽ có dấu hiệu mắc toxoplasmosis khi sinh ra, có thể bao gồm gan to và vàng da, lá lách to, số lượng tiểu cầu thấp, phát ban, nhiễm trùng tim hoặc phổi, và các hạch bạch huyết lớn. Tuy nhiên, phần lớn trẻ sơ sinh bị toxoplasmosis bẩm sinh, đặc biệt là những bé bị nhiễm bệnh trong những tháng thai kỳ về sau đều có vẻ bình thường khi sinh nhưng có thể phát triển các vấn đề nghiêm trọng sau vài tháng, và thậm chí nhiều năm sau đó.

Nếu con bạn kiểm tra dương tính với toxoplasmosis lúc sinh, bé sẽ được điều trị kháng sinh khoảng một năm, ngay cả khi không có triệu chứng. Ngoài ra bé cũng sẽ được kiểm tra đặc biệt tính giác và mắt, cũng như chụp một đoạn sonogram hoặc CAT của đầu và các xét nghiệm khác nếu cần. Các nghiên cứu cho thấy, mặc dù điều trị sau khi sinh không thể đảo ngược được tất cả những thiệt hại xảy ra trước khi sinh, nhưng sẽ giúp làm giảm đáng kể nguy cơ trẻ em phát triển các vấn đề mới trong thời kỳ sơ sinh và sau đó.