Nhiễm trùng tai ở trẻ sơ sinh có nghiêm trọng không?

Dấu hiệu nhận biết trẻ bị nhiễm trùng tai

Cách dễ nhất để biết con bạn có bị nhiễm trùng tai (hay bất cứ bệnh nào khác) là quan sát sự thay đổi tâm trạng của bé.

Nếu em bé của bạn bị rối loạn hoặc bắt đầu khóc nhiều hơn bình thường, hãy tìm hiểu xem có vấn đề gì không. Nếu bị sốt (dù nhẹ hay cao), bạn đã có thêm một đầu mối khác. Nhiễm trùng tai thường có biểu hiện như cảm lạnh hoặc xoang thông thường, vì vậy hãy nhớ điều đó.

Bạn cũng có thể nhận thấy các triệu chứng sau:

• Em bé kéo, nắm hoặc giật tai mình. Đây có thể là dấu hiệu cho bé đang đau đớn. (Tuy nhiên, trẻ sơ sinh có thể kéo tai mình vì nhiều lý do khác nhau, do đó, nếu con bạn có vẻ khỏe mạnh bình thường thì có lẽ bé không bị nhiễm trùng tai).
• Tiêu chảy hoặc nôn. Vi khuẩn gây nhiễm trùng tai cũng có thể ảnh hưởng đến đường tiêu hóa.
• Giảm cảm giác thèm ăn. Nhiễm trùng tai có thể gây tình trạng bụng khó chịu, tình trạng này cũng có thể khiến bé bị đau khi nuốt và nhai. Nếu bé bị nhiễm trùng tai, bé có thể chẳng buồn ngó ngàng gì đến ti mẹ nữa, sau khi đã ti một ít từ đầu.
• Chất lỏng màu vàng hoặc trắng rỉ ra từ tai. Điều này không xảy ra với hầu hết trẻ sơ sinh, nhưng đó là một dấu hiệu chắc chắn nhiễm trùng. Nó cũng báo hiệu rằng một lỗ nhỏ đã phát triển trong màng nhĩ bé. (Đừng lo lắng – điều này sẽ hết khi tình trạng nhiễm trùng được điều trị)
• Mùi khó chịu. Bạn có thể ngửi thấy mùi hôi từ tai bé.
• Khó ngủ. Nằm xuống có thể khiến tai bị nhiễm trùng đau hơn.

Nhiễm trùng tai ở trẻ sơ sinh phổ biến như nào?

Nhiễm trùng tai là bệnh được chẩn đoán phổ biến thứ hai ở trẻ em tại Mỹ (sau khi bị cảm lạnh). Một nghiên cứu lớn cho thấy 23% trẻ sơ sinh sẽ bị ít nhất một lần nhiễm trùng tai khi tròn 1 tuổi và hơn 1 nửa bị ít nhất một lần khi được 3 tuổi.

Nguyên nhân gây nhiễm trùng tai ở trẻ sơ sinh là gì?

Nhiễm trùng tai có thể do vi khuẩn hoặc virut gây ra. Nó xảy ra khi chất lỏng tích tụ trong khu vực phía sau màng nhĩ của bé và sau đó sẽ bị nhiễm bệnh.

Thông thường, bất kỳ chất lỏng nào đi vào khu vực này thoát nhanh qua các ống eustachian, kết nối tai giữa với mặt sau của mũi và phần trên cổ họng (vòm họng). Nhưng nếu một ống eustachian bị tắc nghẽn - thường xảy ra trong khi bị cảm lạnh, nhiễm trùng xoang, thậm chí là dị ứng - chất lỏng sẽ bị mắc kẹt ở tai giữa.

Vi trùng thích phát triển ở những nơi tối tăm, ẩm ướt và ấm áp, do đó, tai giữa chứa đầy chất lỏng là môi trường nuôi dưỡng hoàn hảo. Khi nhiễm trùng trở nên tồi tệ hơn, tình trạng viêm ở trong và phía sau màng nhĩ cũng có xu hướng trở nên tồi tệ hơn, khiến cho bé càng đau hơn. Em bé cũng có thể bị sốt khi cơ thể phản ứng chống lại sự nhiễm trùng.

Viêm tai giữa cấp tính (AOM) là thuật ngữ y khoa khi tai giữa bị viêm, tích tụ dịch, màng nhĩ đỏ và đôi khi cũng bị sốt.

Sử dụng núm vú giả có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng tai giữa ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Trong một nghiên cứu, tỷ lệ mắc bệnh nhiễm trùng tai thấp hơn 33% ở trẻ sơ sinh không sử dụng núm vú giả.

Trẻ sơ sinh dễ bị viêm tai hơn vì chúng có các ống eustachian nằm ngang (khoảng hơn 1cm). Khi trẻ trưởng thành, các ống của chúng có độ dài gấp ba và dần trở nên thẳng đứng hơn, vì vậy chất lỏng có thể thoát ra dễ dàng hơn.

Khi nào nên gọi bác sĩ nếu bé bị nhiễm trùng tai?

Hãy xem xét dấu hiệu đầu tiên của tình trạng nhiễm trùng tai. Bác sĩ sẽ cần nhìn vào tai bé bằng một dụng cụ được gọi là otoscope. Màng nhĩ có màu đỏ, sưng phồng lên và chảy nước có thể là dấu hiệu đã bị nhiễm trùng.

Bác sĩ cũng có thể yêu cầu kiểm tra để xem màng nhĩ có di chuyển khi phản ứng với một thiết bị được gọi là đèn soi khí nén (pneumatic otoscop) hay không. Đèn này sẽ thổi một luồng không khí vào tai. Nếu nó không di chuyển thì chứng tỏ chất lỏng đang bị tích tụ ở tai giữa và có thể bị viêm.

Cách điều trị nhiễm trùng tai ở trẻ?

Hầu hết các trường hợp nhiễm trùng tai đều tự khỏi, nhưng những trường hợp nặng sẽ cần được điều trị bằng kháng sinh. Trong nhiều năm, thuốc kháng sinh thường là lựa chọn đầu tiên trong phòng ngừa nhiễm trùng tai, nhưng bây giờ các bác sĩ sẽ kê toa một cách thận trọng hơn. Việc sử dụng kháng sinh thường xuyên rất đáng ngại vì nó có thể khiến trẻ em dễ mắc phải tình trạng kháng kháng sinh.

Nếu con bạn từ 6 tháng tuổi trở lên, bác sĩ có thể khuyên cho trẻ dùng acetaminophen hoặc ibuprofen để giảm đau do nhiễm trùng. (Không bao giờ cho bé aspirin vì thuốc này sẽ khiến bé dễ bị hội chứng Reye, chứng rối loạn hiếm gặp nhưng có thể gây tử vong).

Đừng ngần ngại gọi bác sĩ của bạn nếu bệnh tình của con dường như trở nên tồi tệ hơn hoặc không cải thiện đáng kể sau vài ngày. Nếu tình trạng không tốt lên sau 48 đến 72 giờ, bác sĩ có thể muốn bắt đầu cho bé dùng kháng sinh và bạn sẽ phải đưa bé trở lại để được thăm khám. Nếu con đã dùng kháng sinh nhưng không cải thiện sau vài ngày, bác sĩ có thể muốn chuyển thuốc hoặc kiểm tra lại.

Nếu bác sĩ kê toa thuốc kháng sinh, hãy cho con uống đủ liều. Ngoài ra bạn có thể phải cho con thăm khám bác sĩ vài tuần sau đó để bác sĩ xem thuốc hoạt động tốt như nào.

Biện pháp ngăn ngừa nhiễm trùng tai trong tương lai

Nhiễm trùng tai không lây, nhưng các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp thường dẫn đến chứng bệnh này. Cách tốt nhất để giảm sự lây lan vi trùng là rửa tay thường xuyên - và luôn luôn rửa sau khi sử dụng nhà vệ sinh, thay tã và trước khi ăn hoặc chuẩn bị thức ăn.

Bạn cũng có thể:

• Tiêm chủng đầy đủ cho con. Tiêm chủng giúp ngăn ngừa các bệnh nhất định có thể dẫn đến nhiễm trùng tai. Chẳng hạn, vắc-xin phế cầu giúp làm giảm đáng kể số trường hợp nhiễm trùng tai ở trẻ em. Nghiên cứu cho thấy rằng kể từ khi vaccine phòng bệnh phế cầu khuẩn được đưa vào lịch tiêm chủng, số trẻ 3 tuổi – mà được dự đoán là sẽ ít nhất 1 lần bị nhiễm trùng tai, đã giảm xuống 20%.

Nếu con bị nhiễm trùng tai nhiều lần, đặc biệt là sau khi bị cúm, hãy nói chuyện với bác sĩ về việc liệu con bạn có nên chủng ngừa cúm hàng năm hay không. (Chỉ có trẻ em từ 6 tháng tuổi mới có thể tiêm phòng cúm.)

• Cho con bú sữa mẹ ít nhất sáu tháng. Một nghiên cứu từ các Trung tâm kiểm soát dịch bệnh Hoa Kỳ và Cục Quản lý Thực phẩm, Dược phẩm, xuất bản trên tạp chí Pediatrics, cho thấy, trẻ bú mẹ trong 6 tháng đầu đời ít bị nhiễm trùng tai hơn. Nguy cơ nhiễm trùng tai cao hơn 70% ở trẻ bú sữa bột.

Một số bác sĩ, bao gồm các chuyên gia về tai mũi họng Robert Ruben, tin rằng các bà mẹ đã truyền những kháng thể miễn dịch nhất định cho con của họ thông qua sữa mẹ. Tuy nhiên, những kháng thể này dường như sẽ giảm sau sáu tháng.

• Để bé tránh xa khói thuốc. Các nhà nghiên cứu đã kết luận rằng những đứa trẻ có cha mẹ hút thuốc thường dễ bị nhiễm trùng tai và có vấn đề về thính giác hơn.

Trẻ em sống với người hút thuốc có nguy cơ viêm tai và gặp các vấn đề về thính giác giữa cao hơn 37% và nguy cơ sẽ cao hơn 62% nếu mẹ là người hút thuốc. Trẻ có mẹ hút thuốc cũng sẽ có nguy cơ phải phẫu thuật vì các vấn đề về tai giữa nhiều hơn 86% so với những trẻ không có ai trong gia đình bé hút thuốc.

Ngay cả một ngày cuối tuần ở trong nhà với người hút thuốc cũng có thể gây hại cho bé và tăng nguy cơ bị nhiễm trùng tai. Khói thuốc lá dường như sẽ làm giảm hệ thống miễn dịch, khiến bé khó chống lại tình trạng nhiễm trùng hơn. Đừng để người khác hút thuốc trong nhà của bạn, và giữ bé tránh xa khói thuốc.

Đặt ống thông nhĩ trong trường hợp bé bị tái phát viêm tai giữa nhiều lần?

Những trẻ sơ sinh bị tái phát viêm tai nhiều lần – có thể bị viêm tai kéo dài hàng tháng mặc dù đã được điều trị bằng kháng sinh – có thể là những người rất phù hợp với việc đặt ống thông nhĩ. Tại Mỹ mỗi năm có khoảng 670000 quy trình này được thực hiện.

Đặt ống thông nhĩ được thực hiện dưới dạng gây tê toàn thân. Một bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng sẽ rạch một vết mổ nhỏ trong màng nhĩ của trẻ và chèn một ống nhỏ vào khe. Ống này sẽ thoát ra áp lực và hoạt động như một lỗ thông hơi, cho phép không khí và chất lỏng đi ra, do đó, vi khuẩn không thể sinh sôi nảy nở. Ruben giải thích: "Đây là một ống eupachian nhân tạo, cho phép tai" thở "cho đến khi ống eustachian thực sự trở lại chức năng bình thường của nó.

Bác sĩ có thể sẽ đề nghị thực hiện giải pháp này, vì trẻ sơ sinh nếu tích tụ chất lỏng dai dẳng trong tai (viêm tai giữa, tràn dịch) sẽ dễ dẫn đến tái phát liên tục các bệnh nhiễm trùng tai và mất thính giác.

Ngoài ra, mặc dù nghiên cứu không thuyết phục nhưng một số chuyên gia gợi ý rằng, việc mất thính giác do chất lỏng tích tụ liên tục trong tai có thể dẫn đến chậm phát phiển ngôn ngữ.

Ruben trích dẫn nghiên cứu rằng, những trẻ gặp vấn đề về tai liên tục, sau này trong cuộc đời sẽ gặp phải những khó khăn về thính giác, đặc biệt là khi nghe bài giảng ở một môi trường ồn ào như lớp học. Ngoài ra, một số trẻ - đặc biệt là trẻ chậm phát triển về ngôn ngữ và những trẻ chậm nói sẽ dễ gặp phải các vấn đề về hành vi. Theo Ruben, khoảng thời gian mà đứa trẻ bị mất thính giác cũng như mức độ suy yếu thính giác là những yếu tố rất quan trọng.

Do đó, AFF khuyến cáo đặt ống thông nhĩ cho trẻ nếu:

• Trẻ bị mất thính giác ở một mức độ nhất định
• Hư hỏng cấu trúc trong tai giữa
• Viêm tai giữa dai dẳng hoặc tích tụ chất lỏng kéo dài liên tục

Hãy nói chuyện với bác sĩ và cân nhắc những ưu và khuyết điểm của việc đặt ống thông nhĩ cho con.

Nhiễm trùng tai ở trẻ sơ sinh có nghiêm trọng không?

Có thể. Nhiễm trùng nặng hoặc không được điều trị có thể làm vỡ màng nhĩ của trẻ. Tình trạng vỡ màng nhĩ thường hiếm khi xảy ra nhưng quan trong là phải cho con thăm khám và được bác sĩ theo dõi để đảm bảo tai bé đã hết nhiễm trùng và màng nhĩ đang trong quá trình chữa lành tốt.

Nhiễm trùng tai lặp đi lặp lại đôi khi dẫn đến mất thính giác và để lại sẹo. Và đôi khi trong trường hợp rất hiếm gặp, viêm tai không được điều trị sẽ dẫn đến tình trạng viêm xương chũn (nhiễm trùng sọ sau tai) hoặc viêm màng não.