Sưng nề sau hút mỡ: nguyên nhân và cách xử lý

Sưng nề sau hút mỡ làm che mờ kết quả và làm khách hàng lo lắng hút mỡ đã không đạt hiệu quả. Ngay sau hút mỡ thân hình khách hàng thon gọn và đẹp, nhưng vài ngày sau đó lại thấy thân hình to lên giống như trước phẫu thuật - là do sưng nề. Hãy kiên nhẫn chờ đợi vài tháng tiếp theo của quá trình hồi phục và đọc bài viết này để hiểu rõ hơn về thời gian sưng nề.

Nguyên nhân của sưng nề

Ngay sau khi làm phẫu thuật bạn sẽ bị sưng. Có 2 nguyên nhân góp phần vào sưng nề

1. Phản ứng viêm tự nhiên của cơ thể khi bị tổn thương (do phẫu thuật)
2. Hệ bạch huyết bị gián đoạn (hệ bạch huyết có chức năng dẫn thoát dịch)

Sưng nề thường sẽ khỏi hoàn toàn sau 6 tháng và hiếm khi tiến triển thành bệnh lý mạn tính. Vì thế nếu muốn thấy kết quả cuối cùng sau hút mỡ, bác sĩ thường khuyên bệnh nhân chờ khoảng 6 thàng.

Trái với lầm tưởng của nhiều người, hút mỡ là một quá trình khá xâm lấn. Các kỹ thuật hút mỡ, dù là phương pháp hút mỡ truyền thống tumescent hay các kỹ thuật và máy móc hiện đại hơn như hút mỡ laser Smartlipo, hút mỡ sóng siêu âm Vaser,..., đều sẽ gây ra tổn thương ở vùng được hút mỡ - gây viêm. Cơ thể phản ứng với điều đó bằng cách bơm máu đến vùng tổn thương ( tạo nhiều dịch rỉ viêm) để hỗ trợ quá trình hồi phục, dẫn đến hiện tượng phù nề hay phình to ở vùng bị viêm. Quá trình này diễn ra ngay sau khi làm phẫu thuật, đạt mức sưng cao nhất trong 24-48 giờ, có thể kéo dài thêm 3-5 ngày tùy vào mức độ xâm lấn của ca hút mỡ, rồi giảm dần. 

Đi kèm với sưng còn có các triệu chứng khác của viêm như đỏ, đau, nóng và hạn chế cử động. Tuy nhiên những triệu chứng đó (ngoại trừ hạn chế cử động) thường được kiểm soát bởi những loại thuốc mà bạn được cho sử dụng trong và sau phẫu thuật, vậy nên thường thì bạn sẽ không cảm nhận được những điều này, giúp quá trình hồi phục nhẹ nhàng hơn.

Diễn ra đồng thời với quá trình sưng viêm, đó là sự gián đoạn của hệ bạch huyết. Mạch bạch huyết có chức năng dẫn lưu phần dịch sót lại ở kẽ tế bào từ quá trình vi tuần hoàn về với tĩnh mạch. Trong quá trình hút mỡ, mạng lưới mạch bạch huyết bị tổn thương, khiến chức năng dẫn lưu này tạm thời gián đoạn. Dịch kẽ không được dẫn lưu ứ đọng tại khoảng gian bào, gây sưng. Góp phần vào hiện tượng này còn là do lượng dịch được tiêm/truyền cho bạn trong quá trình phẫu thuật, mặc dù sau đó nó sẽ được hút ra ngoài cùng hút mỡ, nhưng nghiên cứu cho thấy lên đến ~70% lượng dịch này được cơ thể hấp thụ. Nó sẽ đi vào khoảng gian bào và nằm ở đó cho đến khi hệ bạch huyết hồi phục và dẫn lưu dịch. Sưng do gián đoạn hệ bạch huyết sau phẫu thuật là phù bạch huyết thứ phát ( khác với phù bạch huyết nguyên phát), nó thường sẽ biến mất sau vài tuần đến vài tháng (3-6 tháng) khi hệ bạch huyết hồi phục và quay trở lại hoạt động.

Có thể tóm tắt như sau:

•  Sưng nề sẽ xuất hiện ngay sau khi bạn làm phẫu thuật
•  Sưng to nhất trong 1-5 ngày sau hút mỡ (tùy vào từng ca bệnh cụ thể)
• Cộng thêm việc hệ bạch huyết bị gián đoạn, dịch sẽ tiếp tục ứ đọng nội mô, có thể có biểu hiện tăng nhẹ sưng nề trong 10-14 ngày sau khi sưng nề chạm đỉnh trong vài ngày đầu. 

Trong thực tế sau giai đoạn sưng to nhất thì sưng nề sẽ giảm không đều đặn, tức là có ngày sẽ sưng to, có ngày lại gần như biến mất. Sáu tháng là mốc thời gian cần chờ để sưng nề hết hẳn. Nếu sau giai đoạn này mà sưng nề vẫn kéo dài thì cần đến gặp bác sĩ để được xác định nguyên nhân và đưa ra biện pháp thích hợp.

• Đọc thêm: Các biến chứng có thể gặp phải sau hút mỡ

Biểu hiện sưng nề

Tất nhiên, vùng bị sưng sẽ phình to ra, trông da căng bóng. 

Thường thì ở giai đoạn đầu, vùng sưng nề mềm, đau nhẹ hoặc không đau. 

Sau 2-3 tuần, cơ thể đã hấp thụ lại dịch được tiêm vào, dịch kẽ, mỡ hòa tan, nên vùng sưng nề chuyển sang trạng thái cứng rắn hơn, rồi lại mềm dần ra và trở về trạng thái bình thường sau 3-6 tháng. Hiếm khi xảy ra, nhưng nếu kéo dài dai dẳng thì nó có thể tạo ra nhiều mô sẹo, mô xơ và thường dẫn đến biến dạng đường nét trên bề mặt.

Vị trí sưng nề

Sưng nề thường xuất hiện tại vị trí làm phẫu thuật, nhưng cũng có thể xuất hiện ở các vị trí khác ngoài khu vực làm phẫu thuật (thường là vị trí thấp hơn vùng hút mỡ do trọng lực làm ứ dịch xuống thấp). 

Các mạch bạch huyết từ khắp nơi trên cơ thể sẽ đổ về các hạch bạch huyết gần đó, hút mỡ ở những khu vực này “chặn” hạch bạch huyết, giống như chặn cửa ngõ thoát dịch vậy, khiến cho lượng bạch huyết bên dưới bị ứ đọng gây sưng nề ở những vùng không làm phẫu thuật. Các hạch bạch huyết chủ yếu tập trung ở vùng cổ, xương đòn, nách, vùng bẹn và quanh rốn. Hút mỡ ở những vùng đó sẽ dễ gây sưng nề ở chân (toàn bộ hoặc một phần), cánh tay. Ngoài ra, dịch ứ đọng cũng dễ chịu tác động của trọng lực, vậy nên nó có thể bị kéo xuống và tích tụ ở những bộ phận nằm ở vị trí thấp như bàn tay, bàn chân, cẳng chân, vùng bụng dưới, vùng mu.

Sưng nề thường sưng đều hai bên hoặc có chênh lệch nhỏ, nếu thấy sưng không đối xứng ở hai bên mà chênh lệch lớn (nhất là ở chân, vì dễ là huyết khối tĩnh mạch sâu nguy hiểm) thì nên báo cho bác sĩ biết để khám và đảm bảo mọi thứ vẫn bình thường; hoặc nếu có vấn đề thì can thiệp kịp thời.

Phân biệt sưng nề với các biến chứng phổ biến gây phình lồi tại chỗ

Có rất nhiều biến chứng có thể xảy ra sau phẫu thuật mà có biểu hiện như sưng nề. Tụ dịch, tụ máu hoặc mỡ thừa sót lại sau hút cũng sẽ làm khu vực đó dày lên.

Tụ dịch

Về mặt vị trí, sưng nề có thể xuất hiện ở những chỗ không làm phẫu thuật, như cánh tay, cẳng chân... Còn tụ dịch là dịch tích tụ ở khoang trống dưới da để lại sau hút mỡ, nên nó sẽ nằm ở vị trí làm phẫu thuật. 

Về mặt biểu hiện bên ngoài, ổ tụ dịch nhỏ có thể hơi khó phát hiện và khó phân biệt với sưng nề, nhưng nếu thế thì cũng không cần lo vì cơ thể sẽ tự hấp thụ loại tụ dịch này dễ dàng; còn với ổ tụ dịch to, lượng dịch tích tụ bên dưới da sẽ làm cho vùng da bên trên ổ tụ dịch (giai đoạn đầu trước khi hình thành nang bao bọc) có biểu hiện như đệm nước, vỗ nhẹ sẽ thấy da lùng nhùng như gợn sóng. Trái với đó, khi bị sưng nề da sẽ căng và không di chuyển dễ dàng. Sưng nề sau hút mỡ cũng thường là kiểu sưng nề không lún, tức là lấy ngón tay ấn vào sẽ không thấy để lại vết lún. Tuy nhiên sưng nề cũng có thể là loại sưng nề lún, sau khi ấn da sẽ lún vào một lúc khá lâu (vài chục giây đến vài phút) sau khi đã ngừng tạo áp lực. Vậy nên bạn có thể nhìn vào phản ứng của da để phân biệt sưng nề và tụ dịch.

Mỡ thừa sót lại

Vốn sưng nề sẽ kéo dài 3-6 tháng nên khó có thể đánh giá chính xác ngay trong giai đoạn này. Hơn nữa nếu thực sự có là mỡ thừa thì bạn vẫn phải đợi ít nhất 6 tháng, đến 1 năm sau, thì bác sĩ mới đồng ý làm hút mỡ lần hai cho bạn, nên nếu có nghi ngờ thì bạn cũng chẳng thể làm gì tốt hơn ngoài thả lỏng và chờ đợi cho hết khoảng thời gian này, sau đó đến gặp bác sĩ và xin tư vấn.

 Tuy nhiên có thể chỉ ra sự khác biệt giữa sưng nề và mỡ dư đó là mỡ thì mềm và túm- nắm được, còn sưng nề thì không. Bạn thường sẽ thấy căng ở vùng sưng nề và không dễ dàng bóp nắn nó như mỡ. Vào giai đoạn sau, sưng nề sẽ mềm ra và lúc này cũng khó đánh giá nó là mỡ hay sưng nề, vậy nên vẫn phải dựa vào kinh nghiệm của bác sĩ khi khám trực tiếp và có thể là chụp chiếu để xác định chắc chắn.

Tụ máu

Tụ máu có thể có biểu hiện như bầm tím trên da và khi đó dễ dàng phân biệt nó với sưng nề. Tuy nhiên, tụ máu cũng có thể nằm sâu dưới da và không có biểu hiện cụ thể. Nếu nó lồi lên thì thường sẽ lồi theo dạng cục, thay vì sưng đều toàn bộ như sưng nề. 

Nhưng quả thật, để xác định chắc chắn nhất thì các biện pháp chẩn đoán hình ảnh (ví dụ như siêu âm...) sẽ cho thấy rõ nhất bạn bị tụ máu, tụ dịch hay sưng nề.

Tóm lại, từ những thông tin trên, nếu bạn thấy nghi ngờ, xin hãy liên hệ với bác sĩ để được xử lý một cách chuyên nghiệp nhất với những công cụ chuyên dụng.

Cách giảm sưng nề

Như đã nói từ đầu, sưng nề là vô cùng phổ biến và gần như được dự trù trước. Vậy nên để hạn chế sưng nề đến mức tối đa, tránh để nó tác động lên kết quả sau hút mỡ (và cũng là để hỗ trợ hồi phục), bác sĩ sẽ cho bệnh nhân sử dụng đồ bó/băng ép/gen nịt ngay sau khi làm phẫu thuật, cung cấp cho bệnh nhân một danh sách những lời khuyên/quy tắc cần tuân thủ sau phẫu thuật và kê những loại thuốc giúp hạn chế tối đa khó chịu sau phẫu thuật. 

Hãy nhớ, tuân thủ lời dặn và quy định của bác sĩ là cách tốt nhất để đảm bảo quá trình hồi phục của bạn diễn ra suôn sẻ. Chúng tôi có thể tổng hợp lại một số lời khuyên thường gặp khi đối phó với sưng nề để bạn tham khảo, tuy nhiên hãy trao đổi kỹ với chính bác sĩ của bạn và làm đúng theo lời họ khuyên.

Các quy tắc bệnh nhân thường cần tuân thủ là:

• Mặc đồ nịt/quấn băng ép thường xuyên trong giai đoạn đầu sau phẫu thuật, chỉ bỏ khi tắm và giặt. Thường là 24/7 trong 2-3 tuần đầu, sau đó là 12h/7 trong 3 tuần tiếp theo.
• Uống nhiều nước, đi vệ sinh nhiều.
• Hạn chế ăn muối, vì nó sẽ làm tích nước trong mô.
• Ăn lành mạnh. Không được ăn kiêng vì cơ thể cần năng lượng để hồi phục. Đặc biệt chú trọng ăn nhiều protein, cũng giúp hạn chế tích nước trong mô.
• Chườm lạnh có thể giúp kiểm soát sưng nề trong 1-2 ngày đầu. Tránh chườm nóng hoặc ấm. Ý kiến của các bác sĩ về điều này vô cùng khác nhau, có khá nhiều bác sĩ cấm bệnh nhân dùng các biện pháp chườm nhiệt vì lo ngại tổn thương mô (do da vẫn còn tê dại nên không cảm nhận được để kiểm soát nhiệt), nhưng có những người cho phép, miễn là bệnh nhân thấy thoải mái, mặc dù họ cũng chú ý là tác dụng không cao, chỉ là biện pháp để bệnh nhân yên tâm hơn. Nếu muốn chườm thì nên chườm qua đồ nịt thay vì chườm trực tiếp lên da.
• Mát-xa mạch bạch huyết. Hãy trao đổi với bác sĩ để được hướng dẫn hoặc tìm chuyên gia. Về căn bản, mát-xa bạch huyết thúc đẩy dẫn lưu bạch huyết bằng cách dùng lực vật lý đẩy dịch tụ về phía hệ bạch huyết nguyên vẹn xung quanh vùng bị tổn thương, để các mạch bạch huyết khỏe mạnh làm nhiệm vụ dẫn lưu thay. Thường là mát-xa từ dưới lên trên (cổ chân lên đùi, bụng dưới về rốn...) hướng ngược về phía tim; và hướng sang hai bên. 
• Kê cao vùng bị sưng. Do ảnh hưởng của trọng lực, sưng nề sẽ tệ hơn ở những vùng dưới nếu bạn đứng, ngồi quá lâu. Kê cao chân/bộ phận nằm ở vị trí thấp bị sưng trong lúc ngủ nghỉ sẽ giúp bạn lợi dụng trọng lực kéo dịch về phía tim.
• Bác sĩ cũng có thể sẽ cho bạn đeo tất áp lực và đồ bó. Nếu bị sưng ở mu và không có đồ nịt chuyên dụng thì bạn có thể chọn loại quần lót bó spandex để mặc bên dưới đồ nịt, như thế có thể ép vùng này để hạn chế sưng nề.
• Sưng nề có nhiều nguyên do, tùy vào nguyên nhân mà thuốc lợi tiểu có thể có tác dụng hoặc không. Vậy nên có thể hỏi bác sĩ về việc sử dụng để bác sĩ tùy tình hình mà kê đơn, tránh sử dụng bừa bãi.

Sưng nề là chuyện khó tránh khỏi sau hút mỡ, sưng nhiều hay ít còn tùy thuộc vào thể trạng và từng ca bệnh. Bệnh nhân không nên quá lo lắng khi bị sưng nề, mà hãy đối diện với nó với một thái độ thoải mái, lạc quan. Tuân thủ lời khuyên của bác sĩ, theo dõi và liên lạc ngay với bác sĩ khi có nghi ngờ hoặc thắc mắc để được giải đáp kịp thời hoặc khám và can thiệp khi cần thiết.