Nguyên nhân và các cách trị gàu hiệu quả

Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về gàu, gồm có nguyên nhân gây ra gàu, triệu chứng và các cách trị gàu. Đôi khi chỉ cần điều chỉnh một vài thói quen hàng ngày là bạn sẽ có thể chấm dứt vấn đề khó chịu này.

Nguyên nhân gây ra gàu

Gàu thực chất là những mảng tế bào chết ở da đầu bị bong ra. Thông thường, các tế bào da cũ sẽ bong ra khi kết thúc vòng đời và được thay thế bằng các tế bào da mới. Nhưng nếu có một yếu tố nào đó gây xáo trộn quá trình thay tế bào này thì các tế bào da đầu sẽ bong ra sớm hơn và nhiều hơn bình thường, dẫn đến tình trạng gàu.

Để trị gàu hiệu quả thì trước hết cần biết được nguyên nhân gây ra gàu. Dưới đây là các nguyên nhân chính gây ra gàu.

1. Nấm Malassezia

Malassezia spp. là một loại nấm sống ký sinh trên da của nhiều loài động vật, bao gồm cả da người. Nấm Malassezia thường vô hại.

Loại nấm Malassezia sống trên da đầu là Malassezia globosa. Thức ăn của loại nấm này là dầu (bã nhờn) trên da đầu. Khi cơ thể sản xuất nhiều dầu trên da đầu hơn bình thường (có thể do gội đầu quá nhiều hoặc quá ít, mất cân bằng nội tiết tố hoặc do bệnh tật), nấm Malassezia sẽ có nhiều thức ăn và bắt đầu sinh sôi, phát triển quá mức.

Và khi nấm Malassezia phát triển nhiều, chúng sẽ ăn dầu trên da đầu cho đến khi da đầu không còn dầu. Lúc này, cơ thể sẽ tạo ra axit oleic và gây kích ứng cho da đầu. Điều này gây ra các triệu chứng viêm da đầu.

Cuối cùng, khi bị kích ứng, da đầu sẽ bong nhanh và nhiều hơn bình thường. Đây chính là nguyên nhân gây ra gàu.

2. Dị ứng

Những sản phẩm chăm sóc tóc và da đầu được sử dụng thường xuyên như dầu gội, dầu xả hay thi thoảng mới sử dụng như thuốc nhuộm tóc, thuốc uốn tóc, gel tạo kiểu tóc đều chứa hóa chất có thể gây kích ứng da đầu. Ở một số người, những hóa chất còn gây dị ứng và khiến da đầu bị viêm. Phản ứng viêm sẽ dẫn đến bong tróc da đầu và gàu.

3. Viêm da đầu do bệnh

Một số bệnh lý có thể gây viêm da đầu và dẫn đến gàu, chẳng hạn như bệnh vẩy nến, bệnh Parkinson hay HIV/AIDS,…

4. Da đầu khô

Nguyên nhân phổ biến nhất gây ra gàu là do da đầu bị khô. Điều này có thể xảy ra do thời tiết khô hanh hay do sử dụng các sản phẩm có chứa hóa chất mạnh trên tóc và da đầu, chẳng hạn như dầu gội đầu có chứa cồn, thuốc nhuộm tóc, thuốc uốn tóc, thuốc tẩy tóc, xịt tạo kiểu tóc… Tất cả những yếu tố này đều sẽ làm giảm lượng dầu trên da đầu, khiến cho da đầu bị khô và bong tróc nhiều hơn bình thường.

Biểu hiện của gàu

Gàu được chia thành hai loại là gàu khô và gàu ướt. Mỗi loại có những biểu hiện riêng.

Gàu khô

Gàu khô có biểu hiện là những vảy nhỏ màu trắng bám trên tóc hoặc vai áo. Gàu khô thường là do da đầu tiết ra quá ít dầu, khiến cho da đầu bị thiếu ẩm.

Nguyên nhân có thể là do thời tiết khô hanh, thường xuyên ở trong phòng điều hòa hoặc sử dụng các sản phẩm gây khô da đầu. Khi da đầu không có đủ dầu, các tế bào da sẽ bị bong tróc dễ hơn và nhiều hơn bình thường, điều này dẫn đến tình trạng gàu khô.

Gàu ướt

Gầu ướt dày hơn gàu khô, có màu vàng và dính. Trái ngược với gàu khô, gàu ướt là do da đầu có quá nhiều dầu. Điều này tạo điều kiện cho nấm Malassezia sinh sôi, phát triển quá mức.

Khi có quá nhiều nấm trên da đầu, cơ thể sẽ tạo ra axit oleic gây viêm và kích ứng da đầu. Khi bị kích ứng, da đầu sẽ bong tróc và dẫn dến gàu ướt.

Các cách trị gàu

Nguyên nhân gây ra gàu phần lớn là do mất cân bằng lượng dầu trên da đầu. Quá ít hoặc quá nhiều dầu đều có thể sinh ra gàu.

Do đó, để trị gàu thì phải cân bằng lượng dầu trên da đầu.

1. Sử dụng dầu gội trị gàu cho gàu ướt

Chắc hẳn nhiều người khi phát hiện mình có gàu sẽ ngay lập tức lựa chọn giải pháp là dùng dầu gội trị gàu. Nhưng bạn có biết rằng không phải loại gàu nào cũng có thể khắc phục bằng dầu gội trị gàu. Nếu nguyên nhân gây ra gàu là do da đầu khô thì việc sử dụng dầu gội trị gàu sẽ không giải quyết được vấn đề mà thậm chí còn có thể khiến cho da đầu càng bong tróc nhiều hơn.

Nhưng nếu nguyên nhân gây gàu là do da đầu có quá nhiều dầu thì sử dụng dầu gội trị gàu là một cách đơn giản và hiệu quả để loại bỏ gàu.

Bạn nên chọn những loại dầu gội có chứa các thành phần có tác dụng trị gàu dưới đây:

• Ketoconazole, zinc pyrithione, piroctone olamine và selenium sulfide: Các hợp chất này giúp làm giảm số lượng nấm Malassezia trên da đầu.
• Nhựa than (coal tar): giúp làm chậm tốc độ thay da đầu.
• Tinh dầu tràm trà (tea tree oil): giúp giảm và kiểm soát dầu trên da đầu.

Bên cạnh đó cũng có một số thành phần mà bạn nên tránh khi lựa chọn dầu gội đầu. Ví dụ, nên tránh những sản phảm có chứa sodium lauryl sulfate (SLS) – một nhóm chất hoạt động bề mặt vì những hợp này sẽ loại bỏ dầu trên da đầu và khiến da đầu bị khô. Điều này sẽ khiến tình trạng gàu càng thêm nặng hơn.

Sử dụng dầu gội trị gàu theo đúng hướng dẫn ghi trên nhãn sản phẩm. Sử dụng không liên tục có thể khiến gàu quay trở lại nhưng lạm dụng sẽ khiến da đầu bị khô và sinh ra nhiều gàu hơn.

2. Không gãi đầu quá mạnh

Da đầu khô thường gây ngứa ngáy nhưng không nên gãi đầu quá mạnh. Gãi đầu sẽ gây tổn thương da đầu, khiến da đầu bong tróc nhiều hơn và ngoài ra còn có thể gây rụng tóc, thậm chí còn có thể gây viêm hoặc nhiễm trùng da đầu.

3. Gội đầu đúng cách

Một điều quan trọng để loại bỏ gàu là duy trì sự cân bằng dầu trên da đầu. Một cách đơn giản để đạt được điều này là gội đầu đúng cách. Gội đầu quá ít sẽ khiến da đầu tiết ra quá nhiều dầu và sinh ra gàu ướt. Mặt khác, gội đầu quá nhiều sẽ khiến da đầu bị thiếu độ ẩm, trở nên khô và cũng sinh ra gàu.

Do đó, chỉ nên gội đầu vừa phải. Để không làm mất cân bằng lượng dầu trên da đầu, bạn nên gội đầu 3 - 4 lần/tuần hoặc gội cách ngày. Khi gội đầu nên dùng nước mát, không dùng nước nóng vì nước nóng sẽ làm mất đi lượng dầu giữ ẩm tự nhiên cho da đầu. Ngoài ra, không gãi hay vò tóc quá mạnh khi gội đầu để tránh gây tổn thương da đầu.

4. Lau khô tóc sau khi gội đầu

Sau mỗi lần gội đầu, bạn nên lau khô tóc và da đầu. Da đầu ẩm sẽ tạo điều kiện lý tưởng cho nấm sinh sôi, phát triển và dẫn đến nấm da đầu. Nên lau khô tóc và da đầu bằng khăn mềm hoặc cũng có thể dùng máy sấy nhưng nên chọn chế độ sấy mát. Sấy tóc ở nhiệt độ cao sẽ khiến da đầu và tóc bị khô.

5. Chọn thực phẩm lành mạnh

Điều chỉnh chế độ ăn uống cũng là một điều cần thiết để trị gàu. Nên ăn các loại thực phẩm có chứa chất dinh dưỡng có lợi cho da đầu và tóc. Da đầu khỏe mạnh sẽ giúp giảm gàu.

Ví dụ, nên ăn các loại thực phẩm giàu chất béo tốt như axit béo omega 3 và omega 6. Các axit béo này giúp ngăn ngừa tình trạng da đầu khô. Các vitamin nhóm B, đặc biệt là vitamin B7 (biotin) cũng rất tốt cho da đầu và tóc. Các khoáng chất như kẽm giúp tuyến bã nhờn hoạt động bình thường và tăng cường chức năng miễn dịch.

6. Hạn chế sử dụng hóa chất trên da đầu và tóc

Tránh sử dụng hóa chất trên tóc và da đầu như thuốc nhuộm tóc, thuốc uốn tóc hay các sản phẩm tạo kiểu tóc vì những sản phẩm này có chứa các thành phần có thể gây kích ứng da đầu và dẫn đến gàu.

7. Giữ sạch sẽ dụng cụ chăm sóc tóc.

Nhiều người thường không mấy để tâm đến việc vệ sinh các dụng cụ chăm sóc tóc như lược, băng đô hay các phụ kiện tóc. Việc vệ sinh các dụng cụ này thường xuyên sẽ giúp giảm thiểu sự phát triển của nấm mốc. Nấm mốc có thể bám vào tóc, da đầu và góp phần sinh ra gàu.

Khi nào cần đi khám?

Nếu bị gàu nghiêm trọng và đã thử đủ mọi cách mà tình trạng gàu vẫn không thuyên thì đó có thể là gàu mãn tính hoặc gàu là do một nguyên nhân khác gây ra chứ không phải do mất cân bằng dầu trên da đầu. Nếu tự trị gàu hơn 1 tháng mà tình trạng không cải thiện thì nên đi khám bác sĩ da liễu để xác định nguyên nhân gây ra gàu và có biện pháp điều trị thích hợp.

Kết luận

Gàu là các mảng tế bào chết trên da đầu. Điều này là bình thường và có thể xảy ra với bất kỳ ai. Tuy nhiên, gàu sẽ ảnh hưởng đến vẻ bề ngoài và gây mất tự tin. Ngoài ra, nếu để lâu không chữa trị, tình trạng gàu sẽ trở thành mãn tính và có thể dẫn đến các vấn đề lớn hơn. Do đó, nếu phát hiện gàu thì cần phải giải quyết ngay. Nếu đã thử tất cả các phương pháp trên mà tình trạng gàu vẫn không thuyên giảm thì nên đi khám bác sĩ.