Vitamin B5 có những vai trò gì đối với cơ thể?

Vitamin B5 là gì?

Vitamin B5, hay axit pantothenic, là một trong những vitamin quan trọng nhất đối với sự sống của con người. Cơ thể cần vitamin này để tạo ra các tế bào máu và chuyển thức ăn thành năng lượng.

Vitamin B5 là một trong 8 loại vitamin B. Tất cả các vitamin nhóm B đều tham gia vào quá trình chuyển đổi protein, carbohydrate và chất béo thành năng lượng. Các vitamin nhóm B còn cần thiết cho:

• Sức khỏe làn da, mái tóc và mắt
• Hoạt động bình thường của hệ thần kinh và gan
• Hệ tiêu hóa khỏe mạnh
• Sự tổng hợp cholesterol
• Quá trình sản sinh hồng cầu – các tế bào có nhiệm vụ mang oxy đi khắp cơ thể
• Quá trình tạo ra các hormone giới tính và hormone stress cortisol trong tuyến thượng thận

Vai trò, lợi ích của vitamin B5

Tổng hợp coenzyme A

Vitamin B5 có chức năng tổng hợp coenzyme A.

Coenzyme A tham gia vào quá trình tổng hợp axit béo và có vai trò rất quan trọng đối với sự chuyển hóa thức ăn thành axit béo và cholesterol.

Cơ thể cũng cần coenzyme A để tạo ra sphingosine - một loại phân tử giống như chất béo giúp truyền tín hiệu hóa học bên trong các tế bào của cơ thể.

Ngoài ra, gan cần coenzyme A để chuyển hóa một số loại thuốc và chất độc.

Cần thiết cho hệ tiêu hóa

Vitamin B5 giúp duy trì hệ tiêu hóa khỏe mạnh và hỗ trợ cơ thể sử dụng các loại vitamin khác, đặc biệt là vitamin B2. Vitamin B2 giúp kiểm soát căng thẳng. Tuy nhiên, chưa có bằng chứng nào cho thấy bổ sung vitamin B5 giúp giảm căng thẳng.

Cải thiện tình trạng da

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng vitamin B5 có tác dụng như một chất giữ ẩm trên da và giúp thúc đẩy quá trình chữa lành vết thương.

Một nghiên cứu khác còn cho thấy uống bổ sung vitamin B5 giúp trị mụn trứng cá. Các nhà nghiên cứu nhận thấy tình trạng mụn giảm rõ rệt sau 12 tuần uống vitamin B5.

Giảm cholesterol và triglyceride

Một số nghiên cứu chứng minh rằng vitamin B5 giúp làm giảm nồng độ cholesterol và triglyceride (một dạng chất béo) trong máu. Tuy nhiên, chỉ nên uống bổ sung vitamin B5 để giảm cholesterol khi có chỉ định của bác sĩ.

Các nghiên cứu hiện đang thử nghiệm tác dụng giảm cholesterol của pantethine - một hóa chất được tạo ra từ vitamin B5. Trong một nghiên cứu, việc uống pantethine hàng ngày trong thời gian lên đến 16 tuần giúp làm giảm LDL cholesterol hay còn gọi là cholesterol “xấu”. Nghiên cứu này còn cho thấy pantethine giúp giảm nguy cơ mắc bệnh mạch vành.

Cải thiện triệu chứng viêm khớp dạng thấp

Một nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những người bị viêm khớp dạng thấp có lượng vitamin B5 thấp hơn và việc bổ sung loại vitamin B này giúp giảm các triệu chứng viêm khớp. Tuy nhiên, cần có thêm bằng chứng để xác nhận tác dụng này của vitamin B5.

Thực phẩm giàu vitamin B5

Cách tốt nhất để cung cấp đủ vitamin B5 cho cơ thể là thực hiện một chế độ ăn uống cân bằng và lành mạnh mỗi ngày.

Vitamin B5 có trong cả các loại thực phẩm có nguồn gốc từ động vật và thực vật, gồm có:

• Thịt: Thịt lợn, thịt bò, thịt gà, vịt và đặc biệt là các loại nội tạng như gan, cật
• Cá, tôm và động vật có vỏ như ngao, sò
• Ngũ cốc: Ngũ cốc nguyên hạt có chứa hàm lượng lớn vitamin B5 nhưng quá trình xay xát có thể làm mất đi tới 75% hàm lượng vitamin B5.
• Sữa và các sản phẩm từ sữa như sữa chua
• Lòng đỏ trứng
• Các loại đậu như đậu nành, đậu Hà Lan
• Các loại rau củ quả như nấm, quả bơ, bông cải xanh, khoai lang, ngô, súp lơ, cải xoăn và cà chua.
• Các loại quả hạch và hạt như đậu phộng, hạt hướng dương

Ngoài ra, vitamin B5 còn có trong men bia, mầm lúa mì, sữa ong chúa và bột yến mạch. Vitamin B5 có mặt trong rất nhiều loại thực phẩm nhưng hàm lượng bị giảm đi trong quá trình chế biến, chẳng hạn như đóng hộp, đông lạnh và xay xát. Để có được lượng vitamin B5 tối đa thì nên chọn thực phẩm tươi thay vì thực phẩm chế biến sẵn. Và giống như tất cả các vitamin tan trong nước khác, một phần vitamin B5 trong thực phẩm cũng bị mất đi trong quá trình nấu nướng.

Một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng vi khuẩn trong niêm mạc ruột già có thể tạo ra vitamin B5 nhưng điều này vẫn chưa được chứng minh.

Cần bao nhiêu vitamin B5 mỗi ngày?

Giống như hầu hết các chất dinh dưỡng khác, lượng vitamin B5 mà mỗi người cần tiêu thụ mỗi ngày tùy thuộc vào độ tuổi.

Các dấu hiệu thiếu vitamin B5

Hiện nay, tình trạng thiếu vitamin B5 rất ít khi xảy ra. Nói chung, chỉ những người bị suy dinh dưỡng mới bị thiếu loại vitamin này. Những người bị thiếu vitamin B5 thường cũng bị thiếu các vitamin khác. Một số dấu hiệu cho thấy cơ thể đang bị thiếu vitamin B5 gồm có:

• Đau đầu
• Mệt mỏi
• Cáu gắt
• Giảm phối hợp cơ
• Các vấn đề về dạ dày - ruột
• Rối loạn giấc ngủ
• Buồn nôn
• Nôn mửa
• Tê
• Chuột rút cơ
• Hạ đường huyết
• Cảm giác nóng ở chân
• Nhiễm trùng đường hô hấp trên

Các triệu chứng này thường biến mất khi cơ thể được bổ sung đủ vitamin B5.

Các tác dụng của viên uống vitamin B5

Viên uống vitamin B5 và các dẫn xuất của vitamin B5 có thể hỗ trợ điều trị một số bệnh như:

• Mụn trứng cá
• Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD)
• Nghiện rượu
• Dị ứng
• Hen suyễn
• Hói đầu
• Hội chứng Grierson-Gopalan
• Hội chứng ống cổ tay
• Bệnh celiac
• Hội chứng mệt mỏi mãn tính
• Viêm đại tràng
• Viêm kết mạc
• Động kinh
• Viêm bàng quang
• Gàu
• Trầm cảm
• Bệnh thần kinh do đái tháo đường
• Chóng mặt
• Phì đại tuyến tiền liệt
• Đau đầu
• Suy tim
• Mất ngủ
• Chuột rút chân
• Huyết áp thấp
• Đường huyết thấp
• Bệnh đa xơ cứng
• Loạn dưỡng cơ
• Đau dây thần kinh
• Béo phì
• Viêm xương khớp
• Bệnh Parkinson
• Hội chứng tiền kinh nguyệt
• Rối loạn hô hấp
• Viêm khớp dạng thấp
• Ngộ độc salicylate
• Viêm lưỡi
• Vết thương trên da
• Nhiễm trùng nấm men

Tuy nhiên, cần có thêm nhiều nghiên cứu khoa học để xác nhận hiệu quả của việc bổ sung vitamin B5 trong điều trị những vấn đề này.

Tác dụng phụ và tương tác thuốc

Nếu uống bổ sung vitamin B5 trong phạm vi liều lượng khuyến nghị hoặc cao hơn một chút thì sẽ nguy cơ xảy ra tác dụng phụ là rất thấp nhưng vẫn nên tham khảo ý kiến ​​bác sĩ trước.

Liều quá cao, ví dụ như từ 10 - 20 gram một ngày, có thể gây tiêu chảy và tăng nguy cơ chảy máu. Việc uống vitamin B5 có thể làm mất cân bằng các vitamin nhóm B trong cơ thể. Vì lý do này nên tốt nhất là dùng viên uống vitamin B tổng hợp thay vì các sản phẩm chỉ bổ sung vitamin B5.

Sữa ong chúa có chứa vitamin B5 nên không dùng sữa ong chúa cùng với viên uống vitamin B5.

Vitamin B5 có thể tương tác với một số loại thuốc, ví dụ như gây cản trở sự hấp thụ và hiệu quả của thuốc kháng sinh tetracycline.

Mặt khác, vitamin B5 có thể làm tăng tác dụng của thuốc ức chế cholinesterase - một nhóm thuốc được dùng cho người bị bệnh Alzheimer. Các loại thuốc trong nhóm này gồm có donepezil, memantine hydrochloride, galantamin và rivastigmine. Uống vitamin B5 cùng với những loại thuốc này có thể dẫn đến tác dụng phụ.

Những người đang sử dụng thuốc làm loãng máu, chẳng hạn như warfarin hoặc aspirin nên cẩn thận khi uống bổ sung vitamin B5 vì vitamin B5 có thể làm tăng nguy cơ chảy máu.

Phụ nữ không nên bổ sung quá 6 mg vitamin B5 một ngày khi mang thai và 7 mg khi cho con bú vì vitamin B5 liều cao không an toàn cho thai nhi và trẻ sơ sinh.

Tốt nhất là luôn hỏi ý kiến bác sĩ trước khi uống bổ sung vitamin B5, đặc biệt là những người đang có vấn đề sức khỏe hoặc đang trong thời gian dùng thuốc.

Vitamin B5 trong chăm sóc da và tóc

Vitamin B5 là thành phần có trong một số sản phẩm dành cho tóc và da. Dexpanthenol - một chất hóa học được tạo ra từ vitamin B5 - được sử dụng trong các loại kem và sữa dưỡng ẩm.

Trong các sản phẩm dành cho tóc, vitamin B5 có tác dụng làm tăng độ bồng bềnh và bóng mượt cho mái tóc. Loại vitamin này còn giúp cải thiện tình trạng tóc hư tổn do thường xuyên tạo kiểu hoặc tiếp xúc với hóa chất. Một nghiên cứu đã cho thấy panthenol (một dạng vitamin B5) có tác dụng giảm rụng tóc. Tuy nhiên, hợp chất này không làm cho tóc mọc trở lại.

Vitamin B5 còn giúp giảm ngứa và thúc đẩy quá trình lành da khi bị viêm da cơ địa, côn trùng cắn, dị ứng với chất độc của một số loài cây, hăm tã và các vấn đề về da khác.

Dexpanthenol được sử dụng để ngăn ngừa và điều trị các tác dụng phụ trên da do xạ trị.

Tóm tắt bài viết

Vitamin B5 là một loại vitamin quan trọng giúp cơ thể tạo ra các tế bào máu, chuyển hóa thức ăn thành năng lượng và có nhiều lợi ích cho sức khỏe. Vitamin nhóm B này có trong rất nhiều loại thực phẩm khác nhau nên miễn là ăn uống cân bằng, lành mạnh và kết hợp các nhóm thực phẩm đa dạng thì sẽ không bao giờ bị thiếu hụt vitamin B5 và phải sử dụng viên uống bổ sung.