Viên uống bổ sung vitamin E có thực sự tốt như lời đồn?

Vitamin E là một vitamin tan trong chất béo và một chất chống oxy hóa mang lại nhiều lợi ích cho cơ thể, chẳng hạn như tăng cường hệ miễn dịch và giúp giữ cho các mạch máu khỏe mạnh. Có thể bổ sung vitamin E cho cơ thể từ các loại thực phẩm hoặc viên uống.

Có nhiều ý kiến cho rằng đặc tính chống oxy hóa của vitamin E có tác dụng bảo vệ cơ thể khỏi nhiều bệnh, ví dụ như bệnh Alzheimer, giảm thị lực do lão hóa và thậm chí là cả một số bệnh ung thư.

Vậy vitamin E có thật sự có những công dụng này hay không?

Chất chống oxy hóa và gốc tự do

Gốc tự do là các phân tử không ổn định, chỉ mang một electron trong cơ thể. Các phân tử không ổn định này lấy đi electron từ các tế bào và do đó khiến cho các tế bào bị tổn thương. Gốc tự do là nguyên nhân dẫn đến nhiều bệnh tật.

Cơ thể chúng ta tạo ra các gốc tự do trong quá trình chuyển hóa thức ăn thành năng lượng và lượng gốc tự do sẽ tăng dần theo thời gian. Gốc tự do cũng hình thành do sự tiếp xúc với những yếu tố bên ngoài như:

• Khói thuốc lá
• Ozone
• Chất ô nhiễm trong môi trường
• Bức xạ

Các chất chống oxy hóa như vitamin E có khả năng trung hòa các gốc tự do bằng cách cung cấp electron còn thiếu cho chúng. Chất chống oxy hóa có trong nhiều loại thực phẩm và cũng được cơ thể tạo ra từ các vitamin và khoáng chất có trong chế độ ăn hàng ngày.

Cần bao nhiêu vitamin E mỗi ngày?

Ở đa số mọi người, chế độ ăn hàng ngày cung cấp đủ lượng vitamin E mà cơ thể cần, trừ khi chế độ ăn có quá ít chất béo (vì vitamin E là một vitamin tan trong chất béo nên cơ thể cần chất béo để hấp thụ vitamin E). Tuy nhiên, những yếu tố như hút thuốc, ô nhiễm không khí và sự tiếp xúc với tia cực tím trong ánh nắng mặt trời có thể làm giảm nguồn dự trữ vitamin E của cơ thể.

Theo Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH), thanh thiếu niên và người trưởng thành cần khoảng 15 mg vitamin E mỗi ngày. Nhu cầu vitamin E không thay đổi trong thời gian mang thai nhưng phụ nữ đang cho con bú sẽ cần nhiều vitamin E hơn, khoảng 19 mg/ngày.

NIH đưa ra khuyến nghị về nhu cầu vitamin E ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ như sau:

• Trẻ sơ sinh: 4 - 5 mg/ngày
• Trẻ 1 - 3 tuổi: 6 mg/ngày
• Trẻ 4 - 8 tuổi: 7 mg/ngày
• Trẻ 9 - 13 tuổi: 11 mg/ngày

Không cần thiết phải dùng viên uống bổ sung để cung cấp lượng vitamin E này cho cơ thể. Vitamin E có tự nhiên trong rất nhiều loại thực phẩm, gồm có:

• Dầu thực vật như dầu cám gạo, dầu hướng dương và dầu hạt nho
• Các loại hạt và qủa hạch như hạt hướng dương, hạnh nhân
• Quả bơ
• Xoài
• Bí ngô
• Cá hồi
• Ớt chuông
• Đậu phộng

Những lầm tưởng về lợi ích của vitamin E

Kể từ khi được phát hiện cho đến nay, vitamin E và các chất chống oxy hóa khác đã được nghiên cứu về khả năng ngăn ngừa một số bệnh.

1. Bảo vệ tim mạch

Một số nghiên cứu cho thấy rằng những người có lượng vitamin E trong cơ thể ở mức cao sẽ có nguy cơ mắc bệnh tim mạch thấp hơn.

Tuy nhiên, một nghiên cứu đã theo dõi hơn 14.000 nam giới trong vòng 8 năm và không tìm thấy bất kỳ lợi ích nào của việc uống bổ sung vitamin E đối với sức khỏe tim mạch. Thậm chí, theo nghiên cứu này thì bổ sung quá nhiều vitamin E còn làm tăng nguy cơ đột quỵ. (1)

2. Ngăn ngừa ung thư

Một nghiên cứu khác đã theo dõi 35.000 nam giới trong 5 năm và kết quả cho thấy rằng việc uống bổ sung vitamin E không hề có tác dụng giảm nguy cơ mắc bất kỳ loại ung thư nào.

Trong một cuộc theo dõi diễn ra vào năm 2011, những người uống vitamin E hàng ngày có nguy cơ bị ung thư tuyến tiền liệt cao hơn 17% so với những người không uống. (2)

3. Làm lành vết thương và giảm sẹo

Vitamin E được cho là có tác dụng tăng tốc độ lành vết thương và giảm sẹo khi bôi lên da. Mặc dù đã có một vài nghiên cứu cho thấy điều này nhưng nghiên cứu quy mô lớn được thực hiện bởi các tổ chức y tế uy tín lại chỉ ra rằng vitamin E không giúp vết thương trên da mau lành hơn.

Một nghiên cứu cho thấy việc thoa vitamin E lên da không hề có công dụng ngừa sẹo và thậm chí còn có thể làm tăng sự hình thành sẹo. Khoảng một phần ba số người tham gia nghiên cứu này đã bị viêm da tiếp xúc. (3)

Tác hại khi bổ sung quá nhiều vitamin E

Đừng nên vì những lợi ích chưa được khoa học chứng minh mà uống bổ sung quá nhiều vitamin E. Theo một số chuyên gia, việc dùng liều lượng lớn vitamin E hay bất kỳ chất chống oxy hóa nào cũng đều không có tác dụng phòng ngừa hay điều trị bệnh, trừ khi đang bị thiếu hụt. (4)

Vào năm 2005, các nhà nghiên cứu thuộc Viện Y tế Johns Hopkins đã công bố một bản báo cáo, trong đó khẳng định rằng vitamin E liều cao có thể làm tăng đáng kể nguy cơ tử vong do nhiều nguyên nhân khác nhau. (5) Phát hiện này dựa trên bản đánh giá tổng hợp 19 thử nghiệm lâm sàng.

Có nên dùng viên uống bổ sung vitamin E không?

Nếu sử dụng trong phạm vi liều lượng khuyến nghị thì uống bổ sung vitamin E không gây hại cho cơ thể nhưng cũng không mang lại lợi ích nào đáng kể cho những người không bị thiếu hụt. Nhiều người thường cắt viên uống vitamin E và lấy dầu bên trong thoa lên da nhưng điều này hầu như không có tác dụng làm đẹp da, thậm chí còn có thể gây kích ứng, bít tắc lỗ chân lông và nổi mụn.