Viêm khớp dạng thấp ở khuỷu tay: Triệu chứng và điều trị

Hệ miễn dịch có chức năng bảo vệ cơ thể khỏi những “kẻ xâm lược” từ bên ngoài nhưng đôi khi, hệ miễn dịch lại có trục trặc và tấn công chính các tế bào của cơ thể. Bệnh viêm khớp dạng thấp xảy ra do hệ miễn dịch tấn công lớp niêm mạc của khớp và điều này gây viêm ở khớp.

Có hai loại bệnh viêm khớp dạng thấp là viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính và viêm khớp dạng thấp huyết thanh âm tính. Khoảng 60% đến 80% tổng số ca viêm khớp dạng thấp là dạng huyết thanh dương tính, có nghĩa là xét nghiệm kháng thể kháng CCP (anti-CCP) trong máu cho kết quả dương tính. Đây là một loại tự kháng thể do hệ miễn dịch tạo ra.

Những người bị viêm khớp dạng thấp huyết thanh âm tính không có những kháng thể này trong máu. Một số người mắc bệnh viêm khớp dạng thấp còn có một loại tự kháng thể khác tên là yếu tố dạng thấp (rheumatoid factor) trong máu.

Một khi ảnh hưởng đến khuỷu tay, bệnh viêm khớp dạng thấp thường ảnh hưởng đến cả hai khuỷu tay. Bệnh viêm khớp dạng thấp có tính đối xứng, có nghĩa là xảy ra ở các khớp giống nhau ở cả hai bên cơ thể. Đây là điểm khác biệt lớn giữa viêm khớp dạng thấp và các loại viêm khớp khác.

Viêm khớp dạng thấp ảnh hưởng đến khuỷu tay như thế nào?

Bệnh viêm khớp dạng thấp sẽ dần dần phá hỏng các mô ở khuỷu tay. Bệnh lý này chủ yếu gây viêm ở niêm mạc khớp khuỷu tay và dẫn đến sưng đau. Đôi khi, tình trạng viêm ở niêm mạc khớp nghiêm trọng đến mức gây nổi cục hoặc biến dạng khuỷu tay.

Cơn đau ở khuỷu tay có thể bắt đầu xảy ra ngay ở giai đoạn đầu của bệnh viêm khớp dạng thấp. Theo thời gian, bệnh viêm khớp dạng thấp có thể tiến triển và ảnh hưởng đến các khớp khác trên cơ thể, gồm có khớp hông, đầu gối và bàn tay.

Tình trạng viêm không được kiểm soát ở khuỷu tay sẽ dần dần phá hủy sụn, xương và bao hoạt dịch, dẫn đến viêm bao hoạt dịch (túi nhỏ chứa dịch lỏng bên trong khớp). Tình trạng sưng nghiêm trọng ở khuỷu tay còn có thể chèn ép lên dây thần kinh ở khu vực này.

Viêm khớp dạng thấp sẽ làm giảm khả năng cử động khuỷu tay, khiến cho người bệnh khó duỗi gập cánh tay và các chuyển động cánh tay khác. Viêm khớp dạng thấp còn khiến cho khớp khuỷu tay bị cứng và mất ổn định. Điều này càng gây khó khăn cho việc thực hiện các công việc hàng ngày.

Triệu chứng viêm khớp dạng thấp ở khuỷu tay

Triệu chứng chính của bệnh viêm khớp dạng thấp là sưng đau khớp.

Cơn đau do viêm khớp dạng thấp chủ yếu xảy ra ở mặt ngoài của khớp. Khi bệnh trở nặng, cơn đau sẽ càng trở nên dữ dội và có thể gây gián đoạn giấc ngủ.

Cứng khớp cũng là một triệu chứng phổ biến của bệnh viêm khớp dạng thấp. Nguy cơ cứng khớp sẽ cao hơn nếu viêm khớp xảy ra sau khi khuỷu tay bị chấn thương.

Nốt dạng thấp

Ngoài triệu chứng sưng đau và cứng khớp, người mắc bệnh viêm khớp dạng thấp còn có thể bị các nốt dạng thấp. Đó là những cục cứng hình thành dưới da và không liên kết với mô mềm hay xương. Những cục cứng này thường hình thành ở những vị trí thường xuyên phải chịu áp lực trên cơ thể như bàn tay, bàn chân và khuỷu tay.

Nốt dạng thấp hình thành do các mạch máu nhỏ bị viêm. Theo thời gian, các tế bào viêm sẽ tích tụ xung quanh khu vực đó. Bệnh viêm khớp dạng thấp càng tiến triển thì sẽ có càng nhiều cục cứng hình thành, chủ yếu ở mặt ngoài của khuỷu tay, khu vực thường xuyên phải tiếp xúc với các bề mặt khác.

Các nốt dạng thấp có kích thước đa dạng và thường có hình tròn. Nốt dạng thấp thường hình thành ở giai đoạn bệnh tái phát. Một số loại bệnh viêm khớp dạng thấp có nguy cơ hình thành nốt dạng thấp cao hơn. Nốt dạng thấp là một dấu hiệu cho thấy bệnh đã tiến triển nặng. Nốt dạng thấp sẽ càng gây khó khăn cho việc duỗi gập cánh tay.

Có tới 20% người bị viêm khớp dạng thấp có nốt dạng thấp. Nguyên nhân chính xác gây ra những cục cứng này vẫn chưa được xác định rõ nhưng một số yếu tố làm tăng nguy cơ hình thành nốt dạng thấp là hút thuốc lá, mắc bệnh viêm khớp dạng thấp nghiêm trọng hoặc bị viêm khớp dạng thấp kèm theo các bệnh lý viêm khác.

Phân biệt đau do viêm khớp dạng thấp và đau do chấn thương

Đau do viêm khớp dạng thấp thường xảy ra ở cả hai khuỷu tay. Người bệnh có thể bị đau âm ỉ hoặc đau nhói.

Ở giai đoạn đầu của bệnh, cơn đau xảy ra theo đợt hoặc chỉ xảy ra khi người bệnh thực hiện một số cử động nhất định như gập cánh tay.

Khi bệnh tiến triển, cơn đau ở khuỷu tay sẽ kéo dài hơn, xảy ra thường xuyên hơn và chỉ cử động nhẹ cũng có thể gây đau.

Đau do viêm khớp dạng thấp ở khuỷu tay khác với đau do chấn thương. Khi bị chấn thương, cảm giác đau thường chỉ diễn ra trong thời gian ngắn và sẽ đỡ dần. Trong khi đó, triệu chứng đau do viêm khớp dạng thấp sẽ không tự biến mất mà ngày càng trở nên nặng hơn nếu không được điều trị.

Triệu chứng đau ở khuỷu tay do viêm khớp dạng thấp có thể tăng nặng vào một số thời điểm nhất định trong ngày, chẳng hạn như vào buổi sáng sau khi thức dậy.

Nếu dây thần kinh bị chèn ép, người bệnh sẽ có cảm giác như kim châm ở khuỷu tay. Tình trạng này cũng có thể gây tê toàn bộ hoặc một phần ở khuỷu tay và cẳng tay.

Chẩn đoán viêm khớp dạng thấp ở khuỷu tay

Một điểm khác biệt lớn giữa viêm khớp dạng thấp và các loại viêm khớp khác là viêm khớp dạng thấp có tính đối xứng, có nghĩa là các triệu chứng xảy ra ở hai bên cơ thể. Nếu người bệnh bị đau ở cả hai khuỷu tay thì rất có thể đó là do viêm khớp dạng thấp.

Trước tiên, bác sĩ sẽ kiểm tra xem khuỷu tay có bị sưng và đau hay không, sau đó yêu cầu người bệnh cử động khuỷu tay theo các hướng khác nhau để đánh giá phạm vi chuyển động của khớp.

Không có bất cứ xét nghiệm đơn lẻ nào có thể chẩn đoán bệnh viêm khớp dạng thấp. Tuy nhiên, xét nghiệm máu kiểm tra tự kháng thể có thể giúp xác nhận hoặc loại trừ căn bệnh này. Các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh như chụp cộng hưởng từ (MRI), siêu âm và chụp X-quang sẽ giúp phát hiện tình trạng tổn thương khớp ở khuỷu tay và đánh giá mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Điều trị viêm khớp dạng thấp ở khuỷu tay

Việc điều trị bệnh viêm khớp dạng thấp phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh. Phương pháp điều trị bước đầu thường là dùng thuốc kết hợp với trị liệu nhưng cũng có những ca bệnh cần phải phẫu thuật.

Thuốc

Các loại thuốc được dùng để điều trị viêm khớp dạng thấp gồm có:

• Thuốc giảm đau: Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) có thể giúp giảm viêm và sưng. Những loại thuốc này có tác dụng giảm đau trong thời gian ngắn. Một số ví dụ gồm có naproxen và ibuprofen. NSAID có cả dạng uống và dạng bôi.
• Corticoid (steroid): Nhóm thuốc này có thể dùng qua đường uống hoặc tiêm, có tác dụng giảm viêm và đau hiệu quả. Steroid đường uống được bán theo đơn của bác sĩ. Steroid thường chỉ được dùng trong thời gian ngắn ở liều thấp nhất có thể vì các loại thuốc này đi kèm nhiều tác dụng phụ. Có thể kết hợp thêm liệu pháp siêu âm xung để giúp steroid thâm nhập sâu hơn vào mô xung quanh khớp.
• Thuốc chống thấp khớp tác dụng chậm (DMARD): Các loại thuốc này giúp giảm ngăn chặn tình trạng viêm khớp, nhờ đó giúp giảm các triệu chứng viêm khớp dạng thấp và ngăn ngừa hỏng khớp.
• Thuốc sinh học: Những loại thuốc này ngăn cản hoạt động của các phần gây viêm trong hệ miễn dịch.

Bác sĩ có thể sử dụng phương pháp điện di ion để đưa thuốc qua da vào bên trong khớp.

Các phương pháp điều trị không cần phẫu thuật khác

Ngoài thuốc còn có các phương pháp điều trị không cần phẫu thuật khác giúp làm giảm triệu chứng sưng đau và cứng khớp do viêm khớp dạng thấp:

• Chườm lạnh hoặc nóng
• Đeo đai nẹp khuỷu tay
• Tránh các hoạt động làm nặng thêm các triệu chứng
• Vật lý trị liệu
• Mát-xa
• Nghỉ ngơi và không cử động khớp khuỷu tay quá nhiều

Bài tập giúp giảm đau khuỷu tay

Mặc dù viêm khớp dạng thấp gây giảm khả năng cử động của khớp khuỷu tay nhưng một số bài tập có thể giúp làm giảm các triệu chứng viêm khớp dạng thấp và cải thiện phạm vi chuyển động của khớp. Một số ví dụ gồm có gập khuỷu tay, xoay và nâng vật có trọng lượng vừa phải. Nếu khuỷu tay không quá đau th người bệnh có thể sử dụng tạ.

Phẫu thuật

Tình trạng viêm kéo dài có thể làm hỏng và biến dạng khớp khuỷu tay vĩnh viễn. Trong những trường hợp này, người bệnh sẽ phải phẫu thuật. Các loại phẫu thuật để điều trị viêm khớp dạng thấp ở khuỷu tay gồm có:

• Loại bỏ mô bị viêm ở khớp
• Cắt bỏ gai xương
• Cắt một phần xương để giảm áp lực lên khớp
• Thay khớp toàn bộ

Khi nào cần đi khám?

Bệnh viêm khớp dạng thấp có thể phá hủy khớp khuỷu tay nếu như không được điều trị. Hãy đi khám khi bị đau khuỷu tay không rõ nguyên nhân và tình trạng kéo dài không đỡ, đặc biệt khi cả hai khuỷu tay đều bị đau. Nếu đã được chẩn đoán mắc bệnh viêm khớp dạng thấp và tình trạng đau ở khuỷu tay không cải thiện dù đã dùng thuốc điều trị thì cũng nên đi khám. Đó có thể là dấu hiệu cho thấy bệnh đã tiến triển nặng hoặc các phương pháp điều trị hiện tại không hiệu quả.

Bệnh viêm khớp dạng thấp có chữa khỏi được không?

Không có bất kỳ phương pháp nào có thể chữa khỏi hoàn toàn bệnh viêm khớp dạng thấp nhưng các phương pháp điều trị kể trên có thể giúp giảm viêm, cứng và sưng đau khớp, đồng thời cải thiện hoặc duy trì khả năng cử động khuỷu tay cũng như cánh tay. Mục tiêu chính của việc điều trị viêm khớp dạng thấp là làm chậm sự tiến triển của bệnh và kéo dài giai đoạn thuyên giảm.

Tóm tắt bài viết

Bệnh viêm khớp dạng thấp có thể xảy ra ở bất kỳ khớp nào trên cơ thể, bao gồm cả khuỷu tay. Các triệu chứng chính của bệnh viêm khớp dạng thấp là sưng, đau và cứng khớp. Không có cách chữa trị khỏi hoàn toàn bệnh viêm khớp dạng thấp nhưng các phương pháp điều trị như dùng thuốc, trị liệu có thể giúp làm giảm tình trạng viêm và giảm các triệu chứng, làm chậm sự tiến triển của bệnh và duy trì phạm vi chuyển động khớp. Nếu không điều trị, bệnh viêm khớp dạng thấp có thể gây hỏng khớp và biến dạng khớp. Lúc này, người bệnh sẽ phải phẫu thuật.