Thuốc tránh thai có thể gây thuyên tắc phổi không?

Khả năng xảy ra

Một yếu tố quan trọng cần cân nhắc khi lựa chọn phương pháp tránh thai là các rủi ro ảnh hưởng đến sức khỏe. Một số thuốc tránh thai kết hợp có chứa hormone drospirenone có thể làm tăng nguy cơ thuyên tắc phổi.

Drospirenone thường được kết hợp với ethinyl estradiol và levomefolate để tạo ra các loại thuốc tránh thai như Beyaz và Safyral.

Ngoài ra, drospirenone còn được kết hợp với ethinyl estradiol trong các thuốc tránh thai như:

• Gianvi
• Loryna
• Ocella
• Syeda
• Yasmin
• Yaz
• Zarah

Hiện có nhiều phương pháp tránh thai khác nhau, mỗi phương pháp đều có ưu và nhược điểm riêng, không có lựa chọn nào là phù hợp cho tất cả mọi người. Bác sĩ có thể giúp bạn tìm ra phương pháp phù hợp nhất với nhu cầu và lối sống của mình.

Thuyên tắc phổi là gì?

Thuyên tắc phổi là tình trạng tắc nghẽn một trong các động mạch phổi, thường do huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT). Huyết khối tĩnh mạch sâu xảy ra khi một cục máu đông hình thành trong tĩnh mạch sâu (thường ở chân) và di chuyển đến phổi.

Khi điều này xảy ra, thuyên tắc phổi có thể gây ra các vấn đề:

• Cản trở dòng máu đến phổi
• Giảm nồng độ oxy trong máu
• Ảnh hưởng đến các cơ quan khác

Nếu không được điều trị kịp thời, thuyên tắc phổi có thể đe dọa đến tính mạng. Khoảng 1/3 số người bị thuyên tắc phổi nhưng không được chẩn đoán hoặc điều trị kịp thời có thể tử vong. Tuy nhiên, nếu phát hiện sớm, nguy cơ tử vong sẽ giảm đi đáng kể.

Nguy cơ thuyên tắc phổi do thuốc tránh thai cao đến mức nào?

Không phải tất cả các loại thuốc tránh thai đều làm tăng nguy cơ thuyên tắc phổi. Chỉ những loại thuốc tránh thai kết hợp có chứa hormone drospirenone mới được chứng minh là có thể gây nguy cơ này.

Thuyên tắc phổi do thuốc tránh thai là một tác dụng phụ hiếm gặp nhưng nguy cơ có thể cao hơn ở từng người tuỳ thuộc vào các yếu tố khác.

Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã đưa ra cảnh báo rằng thuốc tránh thai có thể làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông. Tuy nhiên, nguy cơ hình thành huyết khối trong thời kỳ mang thai và sau sinh còn cao hơn so với khi dùng thuốc tránh thai.

Theo nghiên cứu của FDA:

• Trong 10.000 phụ nữ dùng thuốc tránh thai, có 3 - 9 người bị huyết khối.
• Trong 10.000 phụ nữ không mang thai và không dùng thuốc tránh thai, có 1 - 5 người bị huyết khối.
• Trong 10.000 phụ nữ mang thai, có 5 - 20 người bị huyết khối.
• Trong 10.000 phụ nữ trong 12 tuần đầu sau sinh, có 40 - 65 người bị huyết khối.

Tuy nhiên, không phải tất cả các trường hợp huyết khối đều dẫn đến thuyên tắc phổi. Do đó, số phụ nữ bị thuyên tắc phổi do thuốc tránh thai có thể thấp hơn số liệu của FDA.

Các yếu tố nguy cơ khác gây thuyên tắc phổi

Ngoài thuốc tránh thai chứa drospirenone, còn nhiều yếu tố khác có thể làm tăng nguy cơ thuyên tắc phổi, bao gồm:

• Tiền sử gia đình có người bị thuyên tắc phổi hoặc huyết khối tĩnh mạch
• Ung thư, đặc biệt là ung thư phổi, buồng trứng hoặc tuyến tụy
• Tiền sử đau tim hoặc đột quỵ
• Gãy xương chân hoặc hông
• Rối loạn đông máu di truyền, như đột biến Yếu tố V Leiden, đột biến gen prothrombin, hoặc nồng độ homocysteine cao
• Hút thuốc lá
• Sử dụng hormone estrogen hoặc testosterone
• Mang thai
• Lối sống ít vận động
• Tiền sử bị huyết khối
• Trải qua cuộc phẫu thuật lớn
• Bất động trong thời gian dài (ví dụ: nằm liệt giường, ngồi lâu khi đi máy bay)
• Béo phì
• Trên 35 tuổi và hút thuốc lá
• Trên 60 tuổi

Nếu bạn có bất kỳ yếu tố nguy cơ nào kể trên, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng thuốc tránh thai kết hợp chứa drospirenone. Phụ nữ trên 35 tuổi có thể được khuyên dùng biện pháp tránh thai không chứa hormone.

Khi nào cần tìm kiếm sự trợ giúp y tế khẩn cấp?

Triệu chứng của thuyên tắc phổi có thể khác nhau, tùy thuộc vào:

• Kích thước cục máu đông
• Mức độ ảnh hưởng đến phổi
• Các bệnh lý đi kèm, như bệnh tim hoặc phổi

Bạn cần đến bệnh viện ngay nếu gặp bất kỳ triệu chứng nào sau đây khi đang sử dụng thuốc tránh thai kết hợp:

• Đau hoặc sưng chân (thường ở bắp chân)
• Khó thở
• Khó nói
• Đau ngực
• Tim đập nhanh

Việc phát hiện và điều trị sớm có vai trò quan trọng trong việc cứu sống người bệnh. Nếu cảm thấy có điều gì bất thường, bạn nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức.

Triệu chứng cần theo dõi

Bạn cũng nên đi khám bác sĩ nếu gặp các triệu chứng sau:

• Ngất xỉu, chóng mặt hoặc choáng váng
• Xuất hiện triệu chứng đau đầu mới hoặc ngày càng nặng hơn
• Các vấn đề về mắt như nhìn mờ hoặc nhìn đôi
• Ho ra đờm có máu
• Sốt
• Da đổi màu hoặc lạnh ẩm (tím tái)
• Vàng da
• Đau bụng

Không phải tất cả các triệu chứng này đều xảy ra do thuyên tắc phổi nhưng có thể là tác dụng phụ của thuốc tránh thai kết hợp. Bạn có thể đang gặp phải một bệnh lý khác hoặc phản ứng với nội tiết tố trong thuốc tránh thai.

Cách giảm nguy cơ thuyên tắc phổi

Phòng ngừa huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT) là cách quan trọng giúp giảm nguy cơ thuyên tắc phổi. Dưới đây là một số biện pháp giúp phòng ngừa DVT:

• Phòng ngừa DVT
• Bỏ thuốc lá
• Duy trì cân nặng hợp lý
• Kiểm soát huyết áp
• Cử động mắt cá chân và bắp chân khi ngồi lâu hoặc nằm lâu, chẳng hạn khi đi du lịch hoặc phải nằm nghỉ trên giường

Nếu phẫu thuật, hãy tuân thủ đầy đủ hướng dẫn chăm sóc hậu phẫu của bác sĩ, bao gồm:

• Dùng thuốc chống đông máu hoặc thuốc khác theo chỉ định
• Mang tất nén
• Kê cao chân
• Tăng cường vận động
• Cân nhắc lựa chọn thuốc tránh thai không chứa drospirenone
• Nếu trên 35 tuổi, cần cân nhắc sử dụng phương pháp tránh thai không có hormone

Các phương pháp tránh thai khác

Nếu bạn muốn sử dụng biện pháp tránh thai không làm tăng nguy cơ thuyên tắc phổi, có thể tham khảo các lựa chọn sau:

Phương pháp không cần kê đơn

• Bao cao su nam
  • Giá: miễn phí đến 1 USD
  • Hiệu quả: 82%
• Bao cao su nữ
  • Giá: 2 - 4 USD
  • Hiệu quả: 81%
• Bọt biển tránh thai (miếng xốp tránh thai)
  • Giá: 4 - 6 USD
  • Hiệu quả: 88% (76% đối với phụ nữ đã sinh con)

Phương pháp cần kê đơn

• Vòng âm đạo
  • Giá: miễn phí đến 80 USD
  • Hiệu quả: 91%
• Thuốc tránh thai chỉ chứa progestin (minipill)
  • Giá: miễn phí đến 50 USD
  • Hiệu quả: 91%
• Màng ngăn tránh thai (diaphragm)
  • Giá: miễn phí đến 90 USD
  • Hiệu quả: 88%
• Mũ cổ tử cung (cervical cap)
  • Giá: miễn phí đến 75 USD
  • Hiệu quả: 77 - 83%
• Que cấy tránh thai
  • Giá: miễn phí đến 800 USD
  • Hiệu quả: 99% trở lên
• Thuốc tiêm tránh thai
  • Giá: miễn phí đến 20 USD
  • Hiệu quả: 94%
• Miếng dán tránh thai
  • Giá: miễn phí đến 50 USD
  • Hiệu quả: 91%
• Vòng tránh thai nội tiết (IUD)
  • Giá: miễn phí đến 800 USD
  • Hiệu quả: 99% trở lên
• Vòng tránh thai chứa đồng (IUD không chứa hormone)
  • Giá: miễn phí đến 800 USD
  • Hiệu quả: 99% trở lên

Các lựa chọn khác

• Phương pháp tránh thai tự nhiên
  • Giá: 7 - 50 USD (mua nhiệt kế đo thân nhiệt cơ bản)
  • Hiệu quả: 75%
• Triệt sản
  • Giá: miễn phí đến 6.000 USD
  • Hiệu quả: 99% trở lên

Chi phí của một số phương pháp có thể thay đổi tùy theo bảo hiểm y tế và chính sách chi trả.

Kết luận

Trước khi chọn một phương pháp tránh thai, bạn nên trao đổi với bác sĩ để tìm hiểu về lợi ích và rủi ro của từng lựa chọn.

Nếu quyết định dùng thuốc tránh thai kết hợp chứa drospirenone, hãy hỏi bác sĩ về nguy cơ gây thuyên tắc phổi và có thể điều chỉnh lối sống để giảm nguy cơ này.

Ngoài ra, bạn nên tìm hiểu các triệu chứng của thuyên tắc phổi để kịp thời phát hiện và xử trí nếu có dấu hiệu nghi ngờ.