Tại sao stress gây tăng cân?

Ảnh hưởng của stress đến cơ thể

Stress gây ra rất nhiều tác hại cho cơ thể. Stress không chỉ ảnh hưởng đến tinh thần và cảm xúc mà còn ảnh hưởng đến cả sức khỏe thể chất và gây ra các triệu chứng như căng cơ, cảm giác khó chịu, đau đầu, chóng mặt, tim đập nhanh…

Đôi khi, bạn có thể cảm nhận được tác động của stress ngay lập tức. Nhưng cũng có những tác động xảy ra từ từ mà phải sau một thời gian mới nhận ra, ví dụ như tăng cân.

Khi bị stress, một trong những thay đổi diễn ra trong cơ thể là nồng độ cortisol gia tăng, điều này đưa cơ thể vào trạng thái “chiến đấu hoặc bỏ chạy” (fight or flee).

Cortisol là một loại hormone do tuyến thượng thận tiết ra khi có mối đe dọa. Khi mối đe dọa qua đi, nồng độ cortisol sẽ trở lại bình thường.

Tuy nhiên, nếu tình trạng stress kéo dài hoặc xảy ra thường xuyên, nồng độ cortisol trong cơ thể sẽ luôn ở mức cao. Đây là một điều có hại vì cortisol còn làm tăng cảm giác thèm ăn.

Đó là lý do tại sao nhiều người ăn nhiều hơn mỗi khi bị stress. Khi lượng calo nạp vào lớn hơn calo tiêu hao thì hậu quả tất yếu sẽ là tăng cân. Và lượng calo dư thừa khi nồng độ cortisol ở mức cao thường tích tụ dưới dạng mỡ ở vùng bụng.

Thêm nữa, một nghiên cứu vào năm 2015 cho thấy quá trình chuyển hóa chậm lại khi chúng ta bị stress.

Nghiên cứu này cho thấy những phụ nữ gặp phải một hoặc nhiều yếu tố gây stress trong vòng 24 giờ trước đó đã tiêu hao ít hơn 104 calo so với những phụ nữ không bị stress.

Để đánh giá, các nhà nghiên cứu đã hỏi những người tham gia về những yếu tố gây stress trước khi cho họ ăn một bữa ăn nhiều chất béo. Sau khi kết thúc bữa ăn, những người tham gia đeo mặt nạ đo lượng oxy và carbon dioxide hít vào và thở ra, từ đó đánh giá tốc độ trao đổi chất.

Ngoài quá trình trao đổi chất bị chậm lại, kết quả nghiên cứu còn cho thấy những phụ nữ bị stress có mức insulin cao hơn.

Các nhà nghiên cứu kết luận rằng việc đốt cháy ít hơn 104 calo có thể dẫn đến tăng thêm gần 5kg mỗi năm.

Tác hại của stress và tăng cân

Stress mức độ cao và kéo dài sẽ gây ra những tác hại lâu dài, nghiêm trọng hơn đến sức khỏe.

Stress mạn tính không được kiểm soát có thể dẫn đến nhiều vấn đề như:

• Bệnh tim mạch
• Vấn đề về tiêu hóa
• Mất ngủ
• Cao huyết áp
• Béo phì
• Suy giảm nhận thức
• Rối loạn lo âu
• Trầm cảm
• Tiểu đường
• Đột quỵ
• Các bệnh mạn tính khác

Thừa cân cũng gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe như:

• Cao huyết áp
• Bệnh tiểu đường
• Bệnh tim mạch
• Đột quỵ
• Giảm khả năng sinh sản
• Suy giảm chức năng phổi và hô hấp
• Bệnh xương khớp

Ngoài ra còn có bằng chứng cho thấy mối liên hệ giữa béo phì và một số bệnh ung thư như ung thư tuyến tụy, ung thư thực quản, ung thư đại trực tràng, ung thư vú và ung thư thận.

Tăng cân cũng ảnh hưởng đến cả sức khỏe tinh thần. Tăng cân sẽ khiến cho bạn lo lắng, phiền não và làm gia tăng căng thẳng.

Làm thế nào để biết tăng cân có phải do stress hay không?

Cách duy nhất để biết liệu nguyên nhân gây tăng cân có phải do stress hay không là đi khám.

Bác sĩ sẽ khai thác bệnh sử và loại trừ những nguyên nhân gây tăng cân khác, ví dụ như suy giáp.

Các cách giảm stress

Tất cả chúng ta đều bị stress vào một thời điểm nào đó trong đời. Một số người có thể gặp phải tình trạng này nhiều lần trong ngày, trong khi những người khác chỉ nhận ra khi stress bắt đầu ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày.

Khi bị stress, bạn có thể thực hiện các cách dưới đây để giúp tinh thần thư giãn và bình tĩnh:

• Tập thể dục trong 20 đến 30 phút
• Ra ngoài trời
• Ăn uống lành mạnh
• Nói chuyện với người thân, bạn bè
• Giảm bớt công việc
• Tập yoga khoảng 10 phút
• Thiền
• Nghe nhạc
• Đọc sách
• Xem phim
• Đi ngủ sớm hơn
• Dành thời gian cho sở thích
• Tránh các yếu tố gây stress
• Hít thở sâu 10 phút
• Tránh caffeine và rượu bia

Ngăn ngừa tăng cân do stress

Để tránh bị tăng cân do stress thì điều quan trọng trước tiên cần làm là kiểm soát stress.

Nếu đã thực hiện các biện pháp giảm stress kể trên mà tình trạng không cải thiện, bạn nên cân nhắc đi khám để được bác sĩ đánh giá tình trạng và đưa ra các biện pháp giúp giảm stress.

Nếu bị stress nặng, bạn có thể cần trị liệu tâm lý và nếu stress gây lo âu hoặc trầm cảm, bác sĩ sẽ kê thuốc điều trị.

Ngoài việc kiểm soát stress, một điều quan trọng nữa để tránh bị tăng cân là ăn uống lành mạnh và tập thể dục đều đặn.

Tóm tắt bài viết

Stress mạn tính có thể dẫn đến tăng cân. Tuy nhiên, có nhiều cách đơn giản và hiệu quả để giảm stress, giảm các tác động của stress và kiểm soát cân nặng, gồm có ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên, thiền, giảm bớt công việc và dành nhiều thời gian hơn cho bản thân.