Phác đồ điều trị viêm loét dạ dày Helicobacte Pylori tại bệnh viện - Bộ y tế 2015

1. CHỈ ĐỊNH SOI DẠ DÀY TÁ TRÀNG

Bệnh nhân có các triệu chứng gợi ý viêm loét dạ dày tá tràng:

•  Đau bụng tái diễn: đau bụng ≥ 3 lần trong vòng 3 tháng, ảnh hưởng đến sinh hoạt của trẻ.
•  Nôn, buồn nôn, chướng bụng, khó tiêu, nóng rát thượng vị.
•  Xuất huyết tiêu hóa.
•  Thiếu máu thiếu sắt chưa rõ nguyên nhân đã loại trừ các nguyên nhân khác.

2. TIÊU CHUẨN CHẨN ĐOÁN VIÊM LOÉT DẠ DÀY TÁ TRÀNG DO HELICOBACTER PYLORI

- Chẩn đoán loét dạ dày tá tràng dựa vào nội soi.

- Chẩn đoán viêm dạ dày dựa vào mô bệnh học (theo phân loại Sydney).

- Chẩn đoán nhiễm Helicobacter pylori: khi có ≥ 2 trong số các tiêu chuẩn sau:

•  Mô bệnh học có vi khuẩn Helicobacter pylori (+)
•  Test nhanh Urease(+).
•  Nuôi cấy mảnh sinh thiết dạ dày có vi khuẩn HP(+).
•  Nếu chỉ 1 trong 2 xét nghiệm mô bệnh học và test urease (+), tiến hành làm thêm test thở hoặc test phân(mọi lứa tuổi), nếu test thở hoặc test phân dương tính xác định có nhiễm Helicobacter pylori.

- Trường hợp ngoại lệ:

+ Nếu gia đình từ chối nội soi: chỉ định làm test thở hoặc test phân (mọi lứa tuổi).

•  Nếu test (-) tìm nguyên nhân khác.
•  Nếu test (+) thảo luận gia đình để soi dạ dày chẩn đoán nguyên nhân đau bụng.

+ Trẻ biểu hiện lâm sàng và có tổn thương loét trên nội soi và có nhiễm H. pylori được xác định bằng test nhanh urease, test thở hoặc test phân (+), bố mẹ điều trị ung thư dạ dày hoặc loét dạ dày tá tràng => điều trị theo phác đồ 1.

+ Trẻ có tổn thương trên nội soi và mô bệnh học có Hp (+): giải thích cho gia đình và đưa ra quyết định có điều trị diệt Hp hay không sau thảo luận với cha mẹ/người giám hộ trẻ.

3. PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ

- Điều trị phác đồ 1:

+ Trẻ <8 tuổi

•  Amoxicillin + Clarithromycin + PPI
•  Amoxicillin + Metronidazole + PPI

+ Trẻ >8 tuổi Amoxicillin + Clarithromycin + PPI

• - Amoxicillin + Metronidazole + PPI
• Tetracyclin ( hoặc) Doxycyclin+Metronidazol+ PPI (Trẻ đã thay hết răng)

Liều:

•  Amoxicillin : 50mg/kg/ngày
•  Clarithromycin : 20 mg/kg/ngày
•  PPI (omeprazole): 1 mg/kg/ngày
•  Metronidazol : 20 mg/kg/ngày
•  Tetracyclin : 50 mg/kg/ ngày
•  Doxycyclin : 5 mg/kg/ngày

- Đánh giá hiệu quả diệt H. Pylori:

+ Tiến hành sau khi:

•  Dừng kháng sinh ≥4 tuần
•  Dừng PPI ≥2 tuần.

+ Phương pháp: Test thở C13 hoặc Test phân

+ Kết quả:

•  Nếu test (-) sạch vi khuẩn
•  Nếu (+) còn vi khuẩn, phác đồ thất bại.

- Trường hợp điều trị thất bại:

• Nếu bệnh nhân không có biểu hiện lâm sàng: cần theo dõi và hẹn khám lại định kỳ.
• Nếu bệnh nhân có các biểu hiện lâm sàng: bệnh nhân được tiến hành nội soi dạ dày, urease test, mô bệnh học, nuôi cấy HP và làm kháng sinh đồ.

+ Nếu cấy H.pylori (+) và làm được kháng sinh đồ: điều trị theo kháng sinh đồ: kết hợp 2 loại kháng sinh nhạy cảm + PPI trong 2 tuần.

+ Nếu cấy H.pylori (-):

•  Thay kháng sinh khác loại kháng sinh đã dùng trong phác đồ 1
•  Tăng liều
•  Kéo dài thời gian điều trị
•  Phối hợp Bismuth

- Chữ viết tắt:

• PPI : Proton-pump-inhibitor (thuốc ức chế bơm proton)
• DDTT : Dạ dày tá tràng
• H.pylory, HP: Helicobacter pylori./.