Mắt lác và suy giảm thị lực khác nhau như thế nào?

Phải làm gì khi mắt bé bị lác hoặc nhìn không có chủ đích?

Nếu đôi mắt của bé bị lệch hoặc không đồng trục, vấn đề có thể là tật lác mắt hoặc suy giảm thị lực (mắt lười). Hãy trao đổi với bác sĩ của bé, ông ấy có thể sẽ giới thiệu bạn đến một bác sĩ nhãn khoa.

May mắn thay, tình trạng này có thể được điều trị thành công nếu phát hiện sớm. Lưu ý rằng đôi mắt của một đứa trẻ sơ sinh thường nhìn không chủ đích và lệch cho đến khoảng 4 tháng tuổi. Bé chỉ đang cố làm cho 2 mắt hoạt động cùng nhau. Tuy nhiên, nếu đôi mắt của bé dường như lệch hầu hết mọi lúc, hoặc nếu tình trạng không trở nên khá hơn, hãy nói chuyện với bác sĩ.

Bệnh mắt lác là gì?

Mắt lác là sự thiếu phối hợp giữa hai mắt. Nếu đôi mắt của bé có vẻ hướng về những hướng khác nhau hoặc không tập trung vào cùng một đối tượng, thì lác mắt có thể là thủ phạm.

Tật lác mắt là một vấn đề về cách não kiểm soát đôi mắt, chứ không phải với các cơ mắt. (Đó là lý do tại sao các chuyên gia thường không khuyên bạn nên tập thể dục mắt khi bị tật lác mắt). Nếu bé bị lác mắt và không điều trị, não của bé có thể bắt đầu bỏ qua hình ảnh đầu vào từ một trong hai mắt của mình, cuối cùng khiến thị lực của mắt bị bỏ mặc và trở nên xấu đi. Tình trạng này được gọi là “mắt lười”.

Dấu hiệu nhận biết trẻ bị tật mắt lác

Nếu con của bạn bị lác mắt, đôi mắt của bé có vẻ như bị “lệch” hoặc có vẻ như trôi dạt vào trong, ra bên ngoài hoặc lên trên. Khi mắt lệch vào bên trong, nó được gọi là lác trong, và khi chúng lệch ra bên ngoài, nó gọi là lác ngoài.

Tật mắt lác có thể là liên tục (có nghĩa là đôi mắt luôn luôn lệch hoặc không đồng trục) hoặc gián đoạn (có nghĩa là đôi khi nó mới xảy ra). Trong một số trường hợp, đôi mắt của đứa trẻ có vẻ “lệch” (đặc biệt là khi nhìn sang bên phải hoặc bên trái) khi trong thực tế chúng đã được căn chỉnh. Đây được gọi là mắt lác giả (pseudostrabismus).

Ví dụ phổ biến nhất của lác mắt giả là pseudoesotropia, trong đó đôi mắt của một đứa trẻ dường như lệch vào bên trong, trên thực tế nó là một ảo ảnh quang học gây ra bởi nếp gấp mí mắt hoặc một sống mũi rộng. Bác sĩ của bé có thể thực hiện một kiểm tra đơn giản để phân biệt lác mắt giả với lác mắt thật.

Điều trị tật mắt lác như thế nào?

Mắt lác là kết quả của chứng viễn thị, thường có thể được khắc phục bằng kính, đặc biệt là nếu phát hiện sớm. Tật mắt lác vẫn tồn tại ngay cả khi trẻ đeo kính có thể cần phải điều chỉnh bằng phẫu thuật.

Mặc dù sự thiếu phối hợp giữa hai mắt nằm ở não, nhưng không thể phẫu thuật trên não để thay đổi sự liên kết của mắt. Thay vào đó, các bác sĩ phẫu thuật cơ mắt. Phẫu thuật bù đắp - thay vì khắc phục - vấn đề. “Nếu chiếc xe của bạn đã được điều khiển bởi một máy tính và máy tính nói rằng xe phải kéo sang phải, bạn có thể chỉnh lại bánh xe ở bên trái để bù lại”, bác sĩ nhãn khoa James Ruben, một thành viên của bộ phận về nhãn khoa tại AAP giải thích.

Nguyên nhân gây tật lác mắt là gì?

Đôi khi tật lác mắt xuất hiện từ khi bé được sinh ra. Tình trạng này dường như di truyền trong gia đình. Tật lác mắt cũng có thể xuất hiện ở trẻ không có tiền sử gia đình mắc bệnh - và trong trường hợp này, đôi khi nó cho thấy một vấn đề về thị lực đáng kể. (Những rối loạn như bại não và hội chứng Down khiến tật mắt lác xảy ra nhiều hơn). Trẻ sơ sinh sanh sớm hoặc nhẹ cân khi sinh có nguy cơ cao hơn. Trẻ em bị viễn thị cũng có nguy cơ cao hơn.

Suy giảm thị lực là gì?

Suy giảm thị lực (còn gọi là mắt lười) phát triển khi não tắt hoặc ngăn cản thị lực một bên mắt. Điều này có thể xảy ra nếu đôi mắt của con bạn bị lệch hoặc nếu bạn không nhìn rõ được bằng một mắt vì cận thị, viễn thị, loạn thị hoặc điều gì đó cản trở thị lực của mắt đó, như đục thủy tinh thể hoặc sụp mí mắt.

Khoảng 3 – 6% trẻ em dưới 6 tuổi bị suy giảm thị lực. Việc điều trị thành công nhất trước 5 hoặc 6 tuổi, mặc dù các nghiên cứu gần đây cho thấy thậm chí trẻ lớn hơn có thể phục hồi thị lực. (Mặc dù vậy, việc hồi phục không được bảo đảm ở một đứa trẻ lớn hơn). Nếu không được điều trị, suy giảm thị lực có thể dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn.

Dấu hiệu nhận biết trẻ bị suy giảm thị lực?

Xác định vấn đề không phải là dễ dàng vì trẻ em có thể ổn với việc nhìn bằng một mắt. Con mắt ít được sử dụng có thể trông hoàn toàn bình thường, mặc dù con của bạn không sử dụng nó để nhìn.

Bác sĩ nên thường xuyên kiểm tra tình trạng thị lực (cũng như tật mắt lác) bằng cách kiểm tra từng mắt một cách độc lập và cùng nhau. Tuy nhiên, như bác sĩ nhãn khoa Ruben nói, “Các bà mẹ thường là những người sàng lọc tốt nhất vì họ gần gũi với con họ và thường nhận thấy một điều gì đó không ổn sớm hơn bất cứ bác sĩ nào”. Tốt nhất là thỉnh thoảng kiểm tra thị lực của bé tại nhà.

Cách kiểm tra tình trạng suy giảm thị lực tại nhà?

Đây là một cách đơn giản để biết mắt bé có bị suy giảm thị lực hay không: Che mắt một mắt của bé (sẽ tốt hơn nếu chồng bạn hỗ trợ bạn). Cầm một vật (như một con gấu bông hoặc một bức tranh hoặc một bức thư cho một đứa trẻ lớn hơn) ở phía trước của bé.

Nhìn xem bé có nhìn theo đối tượng khi bạn di chuyển nó từ bên này sang bên kia và lên xuống. (Bạn có thể yêu cầu một đứa trẻ lớn hơn nói cho bạn biết lá thư này là gì, hoặc hỏi bé một điều gì đó về hình ảnh hoặc đồ vật.) Sau đó che mắt bên kia và xem liệu bé có theo dõi vật thể đó hay không.

Sẽ rất khó để kiểm tra một đứa bé, vì chúng có thể không còn hứng thú hoặc bị phân tâm trước khi cuộc kiểm tra không chính thức của bạn kết thúc. Nhưng nếu một mắt có vẻ yếu hơn, hãy thử kiểm tra lại lần nữa - có thể bắt đầu bằng mắt khác. Nếu một mắt của con bạn dường như có thể nhìn tốt hơn mắt còn lại, hãy sắp xếp một cuộc hẹn với bác sĩ để kiểm tra thị lực hoặc một bác sĩ nhãn khoa, người có thể chẩn đoán và điều trị vấn đề.

Điều trị chứng suy giảm thị lực như thế nào?

Bước đầu tiên là giải quyết bất kỳ vấn đề cơ bản nào – ví dụ, bằng cách điều chỉnh chứng loạn thị hoặc cận thị bằng kính hoặc loại bỏ đục thủy tinh thể bằng phẫu thuật.

Một khi vấn đề này đã được khắc phục, mục tiêu là khuyến khích não của con bạn liên kết với con mắt yếu hơn, cuối cùng nâng cao khả năng nhìn. Nếu bé bị suy giảm thị lực vì cần kính, kính sẽ hoạt động giống như một ống kính máy ảnh và giúp đưa các vật thể tập trung vào phía sau mắt. Đeo kính giúp cung cấp cho não bộ một hình ảnh rõ ràng hơn, có thể cải thiện kết nối mắt-não.

Nhưng nếu đôi mắt của bé tập trung đúng cách một cách tự nhiên, kính sẽ không giúp ích gì cho tình trạng suy giảm thị lực. Thay vào đó, bác sĩ có thể đề nghị che mắt mạnh hơn bằng một miếng vá hoặc dùng thuốc nhỏ mắt mỗi ngày một lần để làm mờ hình ảnh trong mắt đó. Một trong cách này sẽ buộc não sử dụng mắt yếu hơn. Quá trình này có thể kéo dài hàng tuần, hàng tháng hoặc thậm chí nhiều năm.