Lợi ích và tác hại của phương pháp nhịn ăn chỉ uống nước Water Fasting

Nhịn ăn có nghĩa là không tiêu thụ thực phẩm trong một khoảng thời gian nhất định. Điều này đã được thực hiện từ hàng ngàn năm trước vì nhiều lý do khác nhau như thiếu lương thực hay lý do tôn giáo. Ngày nay, nhịn ăn đã trở thành một xu hướng được nhiều người thực hiện nhằm giảm cân hoặc để thanh lọc cơ thể và tăng cường sức khỏe.

Có nhiều kiểu nhịn ăn khác nhau và một trong số đó là phương pháp nhịn ăn và chỉ uống nước Water Fasting.

Đây là phương pháp phải kiêng tất cả các loại đồ ăn, thức uống ngoại trừ nước lọc. Water Fasting đã trở nên phổ biến trong vài năm gần đây vì nhiều người nhận thấy phương pháp này giúp giảm cân nhanh chóng.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng Water Fasting có một số lợi ích cho sức khỏe, ví dụ như làm giảm nguy cơ mắc một số bệnh mãn tính và kích thích quá trình tự thực tế bào - một quá trình giúp cơ thể loại bỏ các phần cũ, bị hư hại trong tế bào.

Mặc dù vậy nhưng mới chỉ có rất ít nghiên cứu trên người về Water Fasting nên chưa thể khẳng định được các lợi ích. Hơn nữa, phương pháp này còn đi kèm với nhiều nguy cơ về sức khỏe.

Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ về Water Fasting, cơ chế cũng như là những lợi ích và rủi ro.

Water Fasting là gì?

Water Fasting là một kiểu nhịn ăn mà bạn không được nạp vào cơ thể bất cứ thứ gì ngoài nước lọc trong một khoảng thời gian nhất định, thường là 24 - 72 tiếng. Không nên nhịn ăn quá thời gian này mà không có sự giám sát y tế.

Dưới đây là một số lý do mà phương pháp Water Fasting được thực hiện:

• Lý do tôn giáo hoặc tâm linh
• Để giảm cân
• Để detox hay "thải độc” cơ thể

Vì những lợi ích cho sức khỏe mà phương pháp này mang lại

Chuẩn bị cho một thủ thuật y tế, ví dụ như nội soi

Một trong những lý do chính khiến nhiều người thử Water Fasting là để cải thiện sức khỏe.

Trên thực tế, một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng Water Fasting mang lại một số lợi ích cho sức khỏe, gồm có giảm nguy cơ mắc một số bệnh ung thư, bệnh tim mạch và tiểu đường.

Nhịn ăn còn giúp thúc đẩy tự thực tế bào - một quá trình mà cơ thể phá hủy và tái tạo các phần cũ, tổn hại và có khả năng gây nguy hiểm của tế bào.

Các phương pháp detox thải độc cơ thể như uống nước chanh được xây dựng dựa theo phương pháp nhịn ăn chỉ uống nước Water Fasting. Với phương pháp detox bằng nước chanh, bạn sẽ chỉ được phép uống nước chanh vài lần mỗi ngày trong thời gian lên đến 7 ngày.

Tuy nhiên, Water Fasting tiềm ẩn nhiều rủi ro và có thể gây nguy hiểm nếu thực hiện quá lâu.

Tóm tắt: Water Fasting là một kiểu nhịn ăn mà bạn không được phép tiêu thụ bất cứ thứ gì ngoài nước lọc. Phương pháp này được cho là có thể làm giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính và thúc đẩy quá trình tự thực tế bào nhưng cũng đi kèm với nhiều rủi ro.

Cách thực hiện

Cách thực hiện phương pháp Water Fasting vô cùng đơn giản. Bạn chỉ cần kiêng tất cả các loại đồ ăn, thức uống và uống duy nhất nước lọc.

Nếu chưa bao giờ thực hiện phương pháp này trước đây thì ban đầu không nên nhịn hoàn toàn mà hãy ăn ít lại hoặc giảm số bữa ăn trong ngày trong vòng 3 – 4 ngày đầu để cơ thể có thể làm quen dần với việc không được cung cấp thức ăn.

Tuy nhiên, một số người không nên nhịn ăn Water Fasting hoặc phải hỏi ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện, ví dụ như những người bị bệnh gút, tiểu đường (cả tuýp 1 và 2), rối loạn ăn uống, người lớn tuổi, phụ nữ mang thai, đang cho con bú và trẻ nhỏ. Quá trình nhịn ăn chỉ uống nước gồm có hai giai đoạn như sau:

Nhịn ăn (24 – 72 tiếng)

Trong thời gian nhịn ăn, bạn không được phép ăn hoặc uống bất cứ thứ gì ngoài nước lọc.

Hầu hết mọi người đều uống 2 - 3 lít nước mỗi ngày trong thời gian này.

Mỗi lần nhịn ăn thường kéo dài 24 - 72 tiếng. Không nên nhịn lâu hơn vì có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe.

Một hiện tượng thường gặp khi thực hiện phương pháp này là cảm giác cơ thể mệt mỏi, không có sức và chóng mặt. Vì thế, không nên vận hành máy móc hạng nặng và lái xe để tránh xảy ra tai nạn.

Sau nhịn ăn (1 – 3 ngày)

Sau khi nhịn ăn, nhiều người thường ăn một bữa lớn để thoả cơn thèm. Nhưng không nên làm như vậy.

Lý do là bởi việc đột ngột ăn quá nhiều sau khi nhịn ăn sẽ gây ra các hiện tượng khó chịu như đau bụng, đầy hơi, buồn nôn và mệt mỏi.

Thay vào đó, hãy ăn lại từ từ, bắt đầu bằng một ly sinh tố hoặc các bữa ăn nhỏ rồi tăng dần lên cho đến khi trở về mức ăn bình thường.

Giai đoạn sau nhịn ăn đặc biệt quan trọng khi nhịn ăn trong thời gian dài. Lý do là vì nếu vội vàng ăn quá nhiều thì có thể sẽ xảy ra hội chứng refeeding - tình trạng mà nồng độ chất lỏng và chất điện giải trong cơ thể có sự thay đổi nhanh chóng, có khả năng gây tử vong.

Giai đoạn này thường kéo dài một ngày nhưng ở những người nhịn ăn từ 3 ngày trở lên thì có thể phải mất đến 3 ngày mới có thể ăn bình thường trở lại.

Tóm tắt: Giai đoạn nhịn ăn trong phương pháp Water Fasting kéo dài 24 - 72 tiếng và tiếp theo là giai đoạn sau nhịn ăn. Nếu chưa quen với phương pháp Water Fasting thì nên dành ra 3 – 4 ngày để tập cho cơ thể làm quen với việc không được cung cấp thức ăn bằng cách giảm khẩu phần trong mỗi bữa ăn hoặc nhịn một bữa trong ngày.

Những lợi ích của phương pháp Water Fasting

Cả nghiên cứu trên người và động vật đều cho thấy nhiều lợi ích cho sức khỏe của phương pháp Water Fasting.

Dưới đây là một số lợi ích chính.

Thúc đẩy quá trình tự thực tế bào

Tự thực tế bào là một quá trình trong đó các phần cũ, hư hại của tế bào được phá hủy và tái tạo.

Một số nghiên cứu trên động vật cho thấy quá trình tự thực tế bào giúp bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh như ung thư, Alzheimer và bệnh tim mạch.

Ví dụ, quá trình tự thực ngăn không cho các tế bào bị tổn hại tích tụ lại và hình thành nên khối u, nhờ đó ngăn ngừa được nhiều bệnh ung thư.

Các nghiên cứu trên động vật đã phát hiện ra rằng Water Fasting giúp thúc đẩy quá trình tự thực và kéo dài tuổi thọ.

Tuy nhiên, mới có rất ít nghiên cứu trên người về tác động của Water Fasting đến quá trình tự thực và nguy cơ bệnh tật.

Hạ huyết áp

Nghiên cứu cho thấy rằng việc thực hiện phương pháp Water Fasting trong thời gian dài dưới sự giám sát y tế có thể giúp hạ huyết áp ở những người bị huyết áp cao.

Trong một nghiên cứu, 68 người bị huyết áp cao đã nhịn ăn và chỉ uống nước trong gần 14 ngày dưới sự giám sát y tế.

Vào cuối thời gian nhịn ăn, huyết áp của 82% số người tham gia đã hạ xuống mức khỏe mạnh (120/80 mmHg hoặc thấp hơn). Ngoài ra, mức giảm huyết áp tâm thu (chỉ số ở trên) trung bình là 20 mmHg và huyết áp tâm trương (chỉ số ở dưới) là 7 mmHg, đây là mức giảm đáng kể.

Trong một nghiên cứu khác, 174 người bị cao huyết áp đã nhịn ăn và chỉ uống nước trong trung bình 10 - 11 ngày.

Khi kết thúc quá trình nhịn ăn, 90% số người tham gia có huyết áp dưới 140/90 mmHg – nếu cao hơn mức này thì sẽ được xem là cao huyết áp. Ngoài ra, huyết áp tâm thu (chỉ số bên trên) giảm trung bình 37 mmHg.

Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu nào trên người về tác động của phương pháp nhịn ăn Water Fasting trong thời gian ngắn (24 - 72 tiếng) đến huyết áp.

Cải thiện độ nhạy insulin và leptin

Insulin và leptin là những hormone quan trọng ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất trong cơ thể. Insulin giúp các tế bào lấy đường vào từ máu để tạo năng lượng trong khi leptin giúp tạo cảm giác no và kiểm soát lượng thực phẩm chúng ta tiêu thụ.

Nghiên cứu cho thấy nhịn ăn và chỉ uống nước có thể giúp các tế bào trong cơ thể nhạy với leptin và insulin. Độ nhạy cao hơn làm cho các hormone này thực hiện chức năng tốt hơn.

Ví dụ, khi các tế bào nhạy hơn với insulin thì sẽ lấy đường vào từ máu hiệu quả hơn và điều này làm giảm lượng đường trong máu. Trong khi đó, tăng độ nhạy với leptin giúp cơ thể xử lý tín hiệu đói hiệu quả hơn và nhờ đó làm giảm nguy cơ béo phì.

Giảm nguy cơ mắc một số bệnh mãn tính

Có một số bằng chứng cho thấy phương pháp nhịn ăn Water Fasting có thể làm giảm nguy cơ mắc một số bệnh mãn tính như tiểu đường, ung thư và bệnh tim mạch.

Trong một nghiên cứu, 30 người trưởng thành khỏe mạnh đã thực hiện Water Fasting trong 24 tiếng. Sau khi nhịn ăn, nồng độ cholesterol và triglyceride trong máu đã giảm – đây là hai yếu tố nguy cơ bệnh tim mạch.

Một số nghiên cứu trên động vật cũng đã chỉ ra rằng Water Fasting có thể bảo vệ tim chống lại tác hại từ các gốc tự do.

Các gốc tự do là những phân tử không ổn định có thể làm hỏng các bộ phận của tế bào. Chúng chính là thủ phạm góp phần gây ra nhiều bệnh mãn tính.

Hơn nữa, nghiên cứu trên động vật đã phát hiện ra rằng phương pháp Water Fasting có thể ức chế các gen tạo điều kiện cho tế bào ung thư phát triển. Phương pháp này còn giúp nâng cao hiệu quả của quá trình hóa trị liệu.

Tuy nhiên, mới chỉ có một số ít nghiên cứu phân tích tác động của Water Fasting ở người. Do vậy, cần thêm nhiều nghiên cứu hơn nữa ở người trước khi đưa ra khuyến nghị cụ thể có nên nhịn ăn Water Fasting hay không.

Tóm tắt: Nghiên cứu cho thấy phương pháp Water Fasting có thể làm giảm nguy cơ mắc nhiều bệnh mãn tính và thúc đẩy quá trình tự thực tế bào. Tuy nhiên, hầu hết các nghiên cứu đều chỉ được thực hiện ở động vật hoặc là các nghiên cứu ngắn hạn. Cần thêm nhiều nghiên cứu dài hạn trên người để có thể đưa ra kết luận.

Tác hại của phương pháp Water Fasting

Mặc dù Water Fasting có thể mang lại một số lợi ích nhưng lại cũng đi kèm những tác hại đối với sức khỏe.

Dưới đây là một số vấn đề có thể xảy ra trong thời gian Water Fasting.

Giảm thành phàn cơ thể không mong muốn

Vì nước không chứa calo nên khi không ăn gì mà chỉ uống nước thì sẽ có thể giảm cân nhanh chóng.

Trên thực tế, nghiên cứu cho thấy rằng một người có thể giảm tới gần 1kg mỗi ngày khi Water Fasting trong 24 đến 72 tiếng.

Tuy nhiên, phần lớn khối lượng giảm được có thể là nước, carb và thậm chí là cơ chứ không phải mỡ.

Bị thiếu nước

Mặc dù nghe có vẻ lạ nhưng việc nhịn ăn và chỉ uống nước có thể khiến cơ thể bị thiếu nước. Nguyên nhân là bởi khoảng 20 – 30% lượng nước mà cơ thể được cung cấp hàng ngày đến từ thực phẩm.

Vì thế nên nếu không ăn gì mà lại không uống nhiều nước hơn thì cơ thể sẽ bị thiếu nước.

Các triệu chứng khi bị thiếu nước gồm có chóng mặt, buồn nôn, đau đầu, táo bón, huyết áp thấp và giảm hiệu suất làm việc, học tập. Để xảy ra vấn đề này thì cần phải uống nhiều nước hơn bình thường.

Hạ huyết áp tư thế đứng

Hạ huyết áp tư thế đứng là một vấn đề thường gặp ở những người thực hiện phương pháp Water Fasting và nhiều phương pháp nhịn ăn khác.

Đây là hiện tượng mà huyết áp bị giảm khi đột ngột đứng lên và gây cảm giác chóng mặt, choáng váng và thậm chí còn có thể ngất xỉu.

Nếu thường bị hạ huyết áp tư thế đứng khi nhịn ăn thì không được lái xe hoặc vận hành máy móc nặng. Chóng mặt và ngất xỉu có thể dẫn đến tai nạn.

Nếu gặp các triệu chứng này trong khi Water Fasting thì chứng tỏ phương pháp nhịn ăn này không phù hợp với bạn.

Làm trầm trọng thêm một số vấn đề sức khỏe

Mặc dù thời gian nhịn ăn trong phương pháp Water Fasting cũng không quá dài nhưng vẫn có thể làm trầm trọng thêm một số vấn đề về sức khỏe.

Những người mắc các bệnh lý dưới đây không nên thực hiện Water Fasting hoặc phải hỏi ý kiến bác sĩ trước:

• Bệnh gút: Việc nhịn ăn và chỉ uống nước có thể làm tăng sự sản xuất axit uric và nồng độ axit uric cao sẽ gây ra các cơn gút cấp.
• Bệnh tiểu đường: Nhịn ăn có thể làm tăng nguy cơ xảy ra các tác dụng phụ ở những người mắc bệnh tiểu đường tuýp 1 và tuýp 2.
• Rối loạn ăn uống: Có một số bằng chứng cho thấy nhịn ăn có thể dẫn đến các dạng rối loạn ăn uống như chứng cuồng ăn, đặc biệt là ở thanh thiếu niên.

Tóm tắt: Mặc dù Water Fasting có thể mang lại một số lợi ích cho sức khỏe nhưng lại đi kèm với nhiều vấn đề. Ví dụ, phương pháp này có thể gây mất cơ, thiếu nước, tụt huyết áp và nhiều vấn đề sức khỏe khác.

Các cách nhịn ăn an toàn hơn

Giống như các phương pháp nhịn ăn khác, Water Fasting cũng là cách hiệu quả để giảm cân.

Tuy nhiên, kiểu nhịn ăn này lại đi kèm với rất nhiều tác hại cho sức khỏe.

Nếu muốn giảm cân và có được những lợi ích khác của việc nhịn ăn một cách an toàn thì nên chọn những phương pháp khác lành mạnh hơn, ví dụ như nhịn ăn gián đoạn 16/8 (nhịn 16 tiếng và ăn bình thường trong 8 tiếng mỗi ngày), nhịn ăn cách ngày (xen kẽ một ngày nhịn ăn và một ngày ăn bình thường) hay chế độ ăn kiêng 5:2 (ăn bình thường trong 5 ngày và chỉ ăn 500 – 600 calo trong hai ngày không liền nhau).

Những phương pháp nhịn ăn này cũng mang lại những lợi ích tương tự như Water Fasting nhưng lại bớt khắc nghiệt hơn nên có thể thực hiện được trong thời gian dài và cũng an toàn hơn. Vì vẫn có những khoảng thời gian được ăn uống bình thường nên sẽ giảm được nguy cơ bị thiếu hụt chất dinh dưỡng.

Tóm tắt: Water Fasting có thể giúp giảm cân nhưng lại có hại cho sức khỏe. Ngoài ra còn có nhiều phương pháp nhịn ăn khác cũng mang lại những lợi ích tương tự và giúp giảm cân an toàn hơn.

Tóm tắt bài viết

Water Fasting là một phương pháp nhịn ăn đòi hỏi không được ăn uống bất cứ thứ gì ngoài nước và có thể mang lại một số lợi ích cho sức khỏe.

Tuy nhiên, hầu hết các lợi ích cho sức khỏe của Water Fasting đều mới chỉ được quan sát thấy trong các nghiên cứu trên động vật và cần nghiên cứu thêm để xác nhận những tác động của phương pháp này lên cơ thể con người.

Water Fasting có thể gây ra nhiều vấn đề, đặc biệt là khi nhịn ăn quá 3 ngày hoặc đang mắc các bệnh lý mãn tính như bệnh gút hoặc tiểu đường.

Nếu muốn giảm cân hoặc có được những lợi ích cho sức khỏe của việc nhịn ăn thì nên thử các phương pháp an toàn hơn như nhịn ăn gián đoạn 16/8 hoặc nhịn ăn cách ngày. Những phương pháp nhịn ăn này vẫn được phép ăn uống các loại thực phẩm nên sẽ dễ thực hiện lâu dài hơn.