Giảm triệu chứng mãn kinh bằng cây xô thơm

Cây xô thơm (tên tiếng Anh là sage, tên khoa học là Salvia) là một loài thực vật thuộc họ Hoa môi (cùng họ với bạc hà). Có hơn 900 loại xô thơm khác nhau, một số loại được sử dụng làm gia vị nấu ăn và thuốc chữa bệnh.

Cây xô thơm có hàm lượng chất chống oxy hóa và đặc tính chống viêm cao. Từ lâu, cây xô thơm đã được dùng làm thuốc điều trị nhiều chứng bệnh như tiểu đường và cholesterol cao.

Cây xô thơm còn được sử dụng để điều trị một số triệu chứng mãn kinh, gồm có đổ mồ hôi ban đêm, bốc hỏa và tâm trạng thay đổi thất thường.

Có tới 80% phụ nữ trải qua thời kỳ mãn kinh gặp phải những triệu chứng này. Sự thay đổi nội tiết tố vào thời kỳ mãn kinh còn gây mệt mỏi, giảm mật độ xương và tăng cân.

Rất nhiều người chọn sử dụng các loại thảo dược để điều trị triệu chứng mãn kinh thay vì dùng thuốc Tây y. Nhưng liệu rằng cây xô thơm có hiệu quả làm giảm các triệu chứng mãn kinh hay không và cách sử dụng ra sao?

Hiệu quả của cây xô thơm đối với các triệu chứng mãn kinh

Cây xô thơm hiện chưa được nghiên cứu nhiều và các lợi ích đối với sức khỏe vẫn chưa được chứng minh. Tuy nhiên, loài cây này từ lâu đã được sử dụng để điều trị các triệu chứng mãn kinh.

Một nghiên cứu được đăng trên tạp chí Advances in Therapy cho thấy cây xô thơm tươi có thể làm giảm mức độ nghiêm trọng và tần suất bốc hỏa ở phụ nữ mãn kinh. (1) Nghiên cứu này được thực hiện trên 71 phụ nữ mãn kinh ở Thụy Sĩ. Những phụ nữ uống viên xô thơm tươi một lần mỗi ngày trong 8 tuần.

Một nghiên cứu lâm sàng trước đó cho thấy dùng cây xô thơm cùng với cỏ linh lăng (alfalfa) hàng ngày giúp giảm tình trạng bốc hỏa và đổ mồ hôi ban đêm. Nghiên cứu này được thực hiện trên 30 phụ nữ mãn kinh ở Ý. (2)

Các cách sử dụng cây xô thơm

Bạn có thể dùng lá xô thơm tươi hoặc khô để pha trà hoặc dùng viên uống cây xô thơm.

Một lựa chọn khác là tinh dầu xô thơm. Bạn có thể dùng máy khuếch tán tinh dầu hoặc nhỏ tinh dầu vào khăn rồi hít.

Không uống tinh dầu xô thơm vì các chất trong tinh dầu có thể gây độc khi vào bên trong cơ thể. Liều ngộ độc là 12 giọt trở lên.

Các nghiên cứu về lợi ích của cây xô thơm đối với các triệu chứng mãn kinh đều sử dụng viên nang xô thơm. Chưa rõ các chế phẩm khác từ cây xô thơm có mang lại lợi ích tương tự hay không và liều dùng tối ưu là bao nhiêu.

Rủi ro khi sử dụng cây xô thơm

Có rất nhiều loại xô thơm khác nhau và không phải loại nào cũng có lợi.

Một số loại xô thơm có chứa một hợp chất hóa học tên là thujone. Khi dùng lượng quá lớn hoặc trong thời gian dài, thujone có thể tác động tiêu cực đến hệ thần kinh và gây ra các triệu chứng như:

• Nôn mửa
• Chóng mặt
• Bồn chồn, lo lắng
• Co giật
• Tổn thương thận
• Rối loạn nhịp tim

Nếu bạn dùng viên uống cây xô thơm thì hãy lựa chọn những sản phẩm có ghi “thujone-free” (không chứa thujone) trên nhãn.

Ngoài ra còn một số rủi ro khác mà bạn cần cân nhắc khi sử dụng cây xô thơm:

• Cây xô thơm Tây Ban Nha (Salvia lavandulifolia) và các loại xô thơm khác có thể bắt chước hoạt động của hormone estrogen và do đó không an toàn đối với những phụ nữ mắc các bệnh ung thư nhạy cảm với hormone, ví dụ như ung thư vú.
• Cây xô thơm có thể làm giảm lượng đường trong máu và ảnh hưởng đến thuốc điều trị tiểu đường.
• Cây xô thơm có thể gây buồn ngủ, uể oải, không tỉnh táo.

Nếu bạn đang dùng thuốc điều trị huyết áp cao hoặc huyết áp thấp, thuốc điều trị ung thư hoặc tiểu đường thì cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng bất kỳ chế phẩm nào làm từ cây xô thơm, bao gồm cả trà.

Điều trị triệu chứng mãn kinh bằng liệu pháp hormone thay thế và thuốc

Một cách để điều trị các triệu chứng mãn kinh là liệu pháp hormone thay thế (HRT). HRT giúp cải thiện nồng độ hormone trong cơ thể và nhờ đó làm giảm các triệu chứng. Mức độ an toàn của HRT phụ thuộc vào tuổi tác và khoảng thời gian kể từ khi mãn kinh.

Theo nghiên cứu, HRT an toàn và hiệu quả nhất đối với những phụ nữ bị mãn kinh sớm. (3)

Các loại thuốc khác cũng có thể giúp kiểm soát các triệu chứng mãn kinh gồm có:

• gabapentin
• thuốc chống trầm cảm
• estrogen tại chỗ
• clonidine

Các cách khác để làm giảm triệu chứng mãn kinh

Yoga

Một số tư thế và kỹ thuật hít thở sâu trong yoga có thể giúp làm giảm các triệu chứng khó chịu trong thời kỳ mãn kinh, gồm có bốc hỏa và đổ mồ hôi về đêm.

Tập yoga còn làm giảm lo âu và giúp suy nghĩ tích cực hơn.

Bấm huyệt

Giống như châm cứu, bấm huyệt cũng tác động đến các điểm cụ thể (gọi là huyệt đạo) trên cơ thể. Nhưng khác với châm cứu, liệu pháp bấm huyệt sử dụng bàn tay và ngón tay chứ không sử dụng kim.

Tác động lực lên một số vị trí nhất định trên cơ thể có thể giúp cân bằng nồng độ nội tiết tố và làm giảm một số triệu chứng mãn kinh.

Một nghiên cứu cho thấy bấm huyệt có hiệu quả hơn so với giả dược trong việc làm giảm các cơn bốc hỏa, đổ mồ hôi ban đêm và lo âu.

Tóm tắt bài viết

Một số bằng chứng cho thấy cây xô thơm có thể giúp cải thiện các triệu chứng mãn kinh, chẳng hạn như đổ mồ hôi ban đêm và bốc hỏa. Bạn có thể uống trà cây xô thơm, dùng viên uống cây xô thơm hoặc tinh dầu xô thơm.

Các nghiên cứu đến nay mới chỉ chứng minh hiệu quả của viên uống cây xô thơm đối với các triệu chứng mãn kinh. Cần nghiên cứu thêm để tìm hiểu về hiệu quả của các chế phẩm làm từ cây xô thơm khác và liều dùng tối ưu.

Cây xô thơm có thể tương tác với các loại thuốc như thuốc điều trị cao huyết áp, ung thư và tiểu đường. Nếu bạn đang dùng bất kỳ loại thuốc nào thì cần phải hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng cây xô thơm.