Điều trị và ngăn ngừa viêm da do tiểu/đại tiện không tự chủ

Tiểu/đại tiện không tự chủ xảy ra khi cơ thể bị giảm hoặc không còn khả năng kiểm soát việc tiểu tiện hoặc đại tiện. Nước tiểu hoặc phân tích tụ trên da trong thời gian dài sẽ làm hỏng hàng rào bảo vệ da tự nhiên và việc tiếp xúc với vi khuẩn trong nước tiểu hoặc phân có thể dẫn đến nhiễm trùng và viêm da với các triệu chứng như ngứa ngáy, mẩn đỏ, rát, sưng tấy, lở loét. Tình trạng này chủ yếu xảy ra ở khu vực xung quanh bộ phận sinh dục, đùi và bụng.

Nếu bạn bị tiểu hoặc đại tiện không tự chủ và có các dấu hiệu viêm da thì nên đi khám để được tư vấn biện pháp kiểm soát và điều trị tình trạng tiểu/đại tiện không tự chủ cũng như viêm da. Trong hầu hết các trường hợp, viêm da do tiểu/đại tiện không tự chủ chỉ là tạm thời và sẽ khỏi khi được điều trị đúng cách.

Dưới đây là các dấu hiệu nhận biết, nguyên nhân và cách điều trị viêm da do tiểu/đại tiện không tự chủ.

Dấu hiệu viêm da do tiểu/đại tiện không tự chủ

Da là cơ quan lớn nhất của cơ thể, có vai trò như một lớp ngăn cách giữa môi trường bên ngoài và bên trong cơ thể. Viêm da do tiểu/đại tiện không tự chủ phá hỏng lớp ngăn cách này, gây ra các triệu chứng khó chịu và biến chứng.

Các triệu chứng của viêm da do tiểu/đại tiện không tự chủ gồm có:

• Da có các mảng đỏ, sờ lên có cảm giác nóng
• Vùng da tổn thương nóng rát, nhạy cảm
• Ngứa ngáy, châm chích
• Sưng tấy

Viêm da do tiểu/đại tiện không tự chủ có thể xảy ra ở nhiều bộ phận trên cơ thể, gồm có:

• Đáy chậu
• Các nếp gấp da ở âm hộ (ở phụ nữ)
• Bẹn
• Mông
• Đùi trên
• Bụng dưới

Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng phụ thuộc vào một số yếu tố như:

• Tình trạng của da
• Tình trạng sức khỏe tổng thể và chế độ dinh dưỡng
• Tiếp xúc với chất gây kích ứng, dị ứng

Nếu bạn bị các dạng tiểu/đại tiện không tự chủ gây rò rỉ nước tiểu hoặc phân thì sẽ có nguy cơ bị viêm da cao hơn và có các triệu chứng nghiêm trọng hơn vì da thường xuyên phải tiếp xúc với nước tiểu hoặc phân.

Tại sao tiểu/đại tiện không tự chủ gây viêm da?

Da có thể sẽ bị nhiễm trùng và viêm khi phải tiếp xúc thường xuyên với nước tiểu hoặc phân. Những người bị đại tiện không tự chủ có nguy cơ viêm da cao hơn vì phân dễ gây nhiễm trùng da hơn so với nước tiểu.

Các nguyên nhân chính dẫn đến viêm da do tiểu/đại tiện không tự chủ:

• Sự gia tăng độ pH của da
• Amoniac trong nước tiểu và phân
• Da bị ăn mòn do vi khuẩn phá hủy protein trong các tế bào sừng (tế bào sản xuất keratin)

Ngoài ra, viêm da do tiểu/đại tiện không tự chủ còn có thể xảy ra do:

• Dưỡng ẩm da quá mức
• Cọ xát giữa hai bề mặt da hoặc cọ xát với miếng lót thấm hút, đồ lót hay miếng lót trải giường
• Không thường xuyên vệ sinh vùng kín
• Rửa vùng kín bằng xà phòng quá nhiều
• Bôi quá nhiều thuốc mỡ
• Chà xát quá mạnh bằng khăn

Chẩn đoán viêm da do tiểu/đại tiện không tự chủ

Nếu bạn bị tiểu hoặc đại tiện không tự chủ và có các triệu chứng viêm da thì nên đi khám. Thông thường, bác sĩ có thể dễ dàng chẩn đoán vấn đề sau khi biết tình trạng bệnh và đánh giá các triệu chứng.

Bác sĩ sẽ hỏi về tình trạng tiểu không tự chủ cũng như các yếu tố khác có thể góp phần gây vấn đề về da.

Có thể sẽ phải loại trừ các bệnh lý về da cũng có các triệu chứng tương tự, chẳng hạn như:

• Loét do tì đè
• Phát ban nhiệt, hoặc miliaria
• Viêm đỏ nếp kẽ do vi khuẩn
• Bệnh vảy nến
• Mụn giộp
• Một dạng viêm da khác

Sau khi xác nhận chẩn đoán, bác sĩ sẽ đưa ra giải pháp điều trị tình trạng viêm da cũng như cách kiểm soát chứng tiểu/đại tiện không tự chủ để ngăn vấn đề tái phát.

Điều trị viêm da do tiểu/đại tiện không tự chủ

Nhiều người bị chứng tiểu hoặc đại tiện không tự chủ có thói quen rửa vùng da xung quanh bộ phận sinh dục bằng xà phòng để làm sạch nước tiểu hoặc phân dính trên da. Tuy nhiên, không nên làm như vậy. Xà phòng gây khô da, phá hỏng hàng rào bảo vệ tự nhiên của da và điều này sẽ làm tăng nguy cơ viêm da do tiểu/đại tiện không tự chủ.

Điều quan trọng là phải kiểm soát được tình trạng tiểu hoặc đại tiện không tự chủ để ngăn vi khuẩn tích tụ trên da và gây viêm da. Tuy nhiên, khi chưa kiểm soát được tình trạng thì bạn có thể thử các cách sau đây để giảm và ngăn ngừa viêm da.

• Rửa bằng dung dịch vệ sinh nhẹ dịu giúp cân bằng độ pH, dưỡng ẩm và bảo vệ da
• Lau nhẹ nhàng bằng khăn mềm, không cọ mạnh
• Bổ sung độ ẩm cho da bằng hydrogel hoặc các sản phẩm có chứa petroleum
• Bảo vệ da vùng kín bằng các sản phẩm có chứa oxit kẽm (zinc oxide)
• Sử dụng miếng lót thấm hút nước tiểu để giữ cho da khô ráo.
• Mặc quần rộng rãi, thoáng mát, hạn chế mặc quần bó sát

Nếu bị nhiễm trùng thứ phát thì sẽ phải điều trị bằng thuốc kháng sinh đường uống hoặc thuốc kháng nấm bôi da.

Biến chứng của viêm da do tiểu/đại tiện không tự chủ

Những người bị viêm da do tiểu/đại tiện không tự chủ có nguy cơ bị loét do tì đè. Điều này chủ yếu xảy ra ở người cao tuổi và những người mắc bệnh làm giảm khả năng cử động.

Các triệu chứng của loét do tì đè cũng tương tự như viêm da do tiểu/đại tiện không tự chủ, gồm có da đỏ, sưng tấy, loét, đau đớn, nóng rát.

Nên đi khám khi có dấu hiệu loét do tì đè. Các vết loét nhẹ có thể tự khỏi sau một thời gian nhưng nếu có các vết loét nghiêm trọng thì sẽ phải điều trị. Các phương pháp điều trị nhằm mục đích chính là làm giảm các triệu chứng và đẩy nhanh quá trình hồi phục của da.

Viêm da do tiểu/đại tiện không tự chủ cũng có thể dẫn đến nhiễm trùng da thứ phát. Nguyên nhân thường là do nhiễm nấm Candida - một loại nấm tồn tại tự nhiên trong đường tiêu hóa hoặc Staphylococcus - một loại vi khuẩn tồn tại ở khu vực đáy chậu.

Các triệu chứng nhiễm trùng thứ phát gồm có:

• Ngứa ngáy
• Nóng rát
• Đau khi đi tiểu
• Da tấy đỏ
• Dịch tiết bất thường

Việc điều trị những bệnh nhiễm trùng này sẽ khác với viêm da do tiểu/đại tiện không tự chủ và phụ thuộc vào nguyên nhân gây nhiễm trùng. Nếu là do nhiễm nấm thì sẽ phải điều trị bằng thuốc kháng nấm còn nếu là do vi khuẩn thì cần điều trị bằng thuốc kháng sinh.

Kiểm soát viêm da do tiểu/đại tiện không tự chủ phải đi đôi với với kiểm soát chứng tiểu hoặc đại tiện không tự chủ. Tốt nhất bạn nên đi khám để được tư vấn phương pháp kiểm soát cả hai tình trạng này.

Viêm da do tiểu/đại tiện không tự chủ cần được điều trị càng sớm càng tốt. Nếu không được điều trị, viêm da có thể dẫn đến các vấn đề khác. Kiểm soát tốt chứng tiểu/đại tiện không tự chủ và thực hiện các biện pháp phòng ngừa thích hợp sẽ giúp làm giảm nguy cơ bị viêm da trong tương lai.

Phòng ngừa viêm da do tiểu/đại tiện không tự chủ

Cách duy nhất để giảm nguy cơ viêm da do tiểu/đại tiện không tự chủ là kiểm soát tốt tình trạng tiểu hoặc đại tiện không tự chủ. Đồng thời, bạn cần có biện pháp bảo vệ da, làm sạch da hàng ngày bằng các sản phẩm dịu nhẹ và thay miếng lót thấm hút thường xuyên.