Đột quỵ có những triệu chứng nào?

Đột quỵ, hay còn gọi là tai biến mạch máu não, là một tình trạng nguy hiểm cần điều trị khẩn cấp. Đột quỵ xảy ra khi sự lưu thông máu đến một vùng não bị gián đoạn. Khi một vùng não không nhận được đủ máu giàu oxy, các tế bào thần kinh sẽ bắt đầu chết và não bị tổn thương vĩnh viễn.

Điều trị kịp thời sẽ giúp cải thiện tiên lượng cho người bị đột quỵ.

Có hai loại đột quỵ là đột quỵ do thiếu máu cục bộ và đột quỵ do xuất huyết (đột quỵ xuất huyết não). Đột quỵ do thiếu máu cục bộ xảy ra khi một mạch máu đến não bị tắc nghẽn, thường là do cục máu đông. Đột quỵ xuất huyết não xảy ra khi một mạch máu trong não bị suy yếu và vỡ, khiến cho máu chảy vào vùng mô não xung quanh.

Đột quỵ có thể gây ra các biến chứng tạm thời hoặc vĩnh viễn, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của cơn đột quỵ, khu vực não bị ảnh hưởng và thời gian sự lưu thông máu bị gián đoạn.

Cần làm gì khi có dấu hiệu đột quỵ?

Phải gọi cấp cứu ngay lập tức khi nhận thấy các dấu hiệu nghi ngờ là đột quỵ. Không được chờ xem các triệu chứng có biến mất hay không.

Điều trị trong vòng 2 giờ kể từ fkhi xuất hiện các triệu chứng đầu tiên của cơn đột quỵ sẽ giúp cải thiện đáng kể tiên lượng và giảm nguy cơ tổn thương não vĩnh viễn.

Các triệu chứng đột quỵ thường gặp

Các triệu chứng của cơn đột quỵ thường xuất hiện nhanh chóng, đột ngột và không có dấu hiệu cảnh báo trước.

Dưới đây là những triệu chứng thường gặp của cơn đột quỵ. Không phải ai cũng có tất cả những triệu chứng này khi bị đột quỵ.

Yếu cơ

Đột nhiên bị yếu cơ hoặc tê ở một cánh tay, chân hoặc một bên mặt là triệu chứng phổ biến của đột quỵ.

Người bệnh có thể bị liệt nửa mặt, xệ mặt, sụp mí ở một mắt hay cười méo miệng. Trong nhiều trường hợp, những triệu chứng này được phát hiện bởi người khác chứ không phải bản thân người bị đột quỵ nhưng người bệnh có thể nhận thấy những triệu chứng này khi soi gương hoặc có cảm giác khác lạ ở một bên mặt.

Tình trạng yếu cơ do đột quỵ còn có thể xảy ra ở cánh tay và chân với biểu hiện là không thể giơ cao cả hai tay hoặc một tay một rơi xuống khi giơ lên và không thể nhấc cao một chân, đi lại không vững vàng.

Trong trường hợp nghiêm trọng, đột quỵ còn có thể gây liệt nửa người (không thể cử động một bên cơ thể).

Lú lẫn và mất ngôn ngữ

Đột quỵ có thể gây ra tình trạng lú lẫn và mất phương hướng đột ngột. Khi cơn đột quỵ xảy đến, người bệnh sẽ đột nhiên không biết mình đang ở đâu hoặc đang làm gì. Đột quỵ còn có thể ảnh hưởng đến kỹ năng ngôn ngữ, khiến cho người bệnh phát âm khó khăn, không tìm được từ ngữ để diễn đạt ý muốn nói, nói năng không rõ ràng rành mạch và khó hiểu lời nói của người khác.

Thay đổi về thị lực

Mất thị lực, mờ mắt hoặc khó nhìn ở một hoặc cả hai mắt có thể là triệu chứng của đột quỵ.

Những thay đổi về thị lực mà mỗi người gặp phải khi bị đột quỵ là khác nhau.

Ví dụ, một số người nhận thấy các vật thể trước mắt bị mờ hoặc nhòe trong khi một số người gặp tình trạng trước mắt có mảng tối và cũng có những người bị mất thị lực hoàn toàn.

Một số loại đột quỵ gây ra chứng mù thoáng qua, tình trạng mất thị lực tạm thời và không đau ở một mắt. Tình trạng này giống như có tấm rèm che trước mắt.

Mất thăng bằng và mất điều hoà

Yếu cơ ở một bên cơ thể có thể dẫn đến tình trạng mất thăng bằng và mất khả năng phối hợp động tác hay còn gọi là mất điều hoà.

Người bệnh cảm thấy chóng mặt, giống như thể căn phòng đang chuyển động và có thể bị ngã khi cố gắng đứng lên đi lại.

Người bệnh cũng sẽ khó đi theo đường thẳng hoặc đi lên, xuống cầu thang.

Nếu đang ngồi, người bệnh sẽ khó đứng dậy hoặc bị ngã khi cố đứng dậy.

Đau đầu

Cơn đột quỵ có thể gây đau đầu đột ngột và dữ dội. Cơn đau có thể tập trung ở một vùng trên đầu hoặc cũng có thể lan rộng khắp đầu. Triệu chứng này phổ biến hơn ở những người bị đột quỵ xuất huyết não.

Cơn đau đầu và sự thay đổi thị lực do đột quỵ khá giống với triệu chứng đau nửa đầu. Do đó, những người bị chứng đau nửa đầu sẽ khó phát hiện cơn đột quỵ hơn.

Đau đầu do đột quỵ có thể kèm theo chóng mặt, buồn nôn và nôn mửa.

Các triệu chứng đột quỵ kéo dài bao lâu?

Các triệu chứng của cơn đột quỵ thường kéo dài cho đến khi được điều trị. Nếu não bị tổn thương vĩnh viễn, người bệnh sẽ còn gặp phải các triệu chứng sau khi cơn đột quỵ qua đi. Đột quỵ không được điều trị có thể dẫn đến tử vong.

Đột quỵ nhẹ hay cơn thiếu máu não thoáng qua có thể tự hết trong vòng 24 giờ. Cơn thiếu máu não thoáng qua xảy ra khi sự lưu thông máu trong não tạm thời bị gián đoạn và cũng gây ra các triệu chứng tương tự như đột quỵ. Các triệu chứng sẽ tự biến mất khi sự lưu thông máu được khôi phục.

Tuy nhiên, cơn thiếu máu não thoáng qua cũng là một tình trạng nguy hiểm và cần được điều trị. Hãy gọi cấp cứu ngay khi nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào. Đừng chờ cho các dấu hiệu qua đi. Chỉ có bác sĩ mới có thể xác định đó là cơn thiếu máu não thoáng qua hay đột quỵ. Cơn thiếu máu não thoáng qua sẽ làm tăng nguy cơ đột quỵ trong tương lai. Cần xác định và giải quyết nguyên nhân gây gián đoạn lưu thông máu trong não để giảm nguy cơ đột quỵ.

Nhận biết dấu hiệu đột quỵ bằng quy tắc FAST

Người bị đột quỵ có thể chỉ gặp phải một triệu chứng hoặc gặp nhiều triệu chứng cùng lúc. Mặc dù nhận thấy những thay đổi bất thường trên cơ thể nhưng nhiều người không biết rằng đó là dấu hiệu của cơn đột quỵ, dẫn đến điều trị chậm trễ. Điều này một phần là do các triệu chứng đột quỵ cũng giống với triệu chứng của nhiều vấn đề về sức khỏe khác..

Các triệu chứng của cơn thiếu máu não thoáng qua chỉ là tạm thời và thường tự hết trong vòng vài giờ. Tuy nhiên, đột quỵ cũng gây ra các triệu chứng tương tự và nếu chỉ dựa trên các triệu chứng thì sẽ không thể biết được đó là cơn thiếu máu não thoáng qua hay đột quỵ. Chỉ khi đến bệnh viện và thực hiện các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh như chụp CT hay MRI thì mới xác định được tình trạng đang xảy ra là gì. Do đó, cần gọi cấp cứu ngay khi nhận thấy cơ thể có thay đổi bất thường. Nếu đó là cơn đột quỵ, việc chờ xem tình trạng có thuyên giảm hay không sẽ dẫn đến bỏ lỡ thời gian vàng cấp cứu và người bệnh sẽ có nguy cơ tử vong hoặc gặp những biến chứng nghiêm trọng.

Hành động nhanh chóng sẽ tăng cơ hội sống sót và phục hồi hoàn toàn sau đột quỵ. Điều này còn giúp làm giảm mức độ nghiêm trọng của các biến chứng phát sinh.

Có một cách để nhận biết các dấu hiệu của cơn đột quỵ, đó là áp dụng quy tắc FAST:

• F – face (khuôn mặt): Yêu cầu người đó mỉm cười và quan sát xem một bên mặt có bị xệ xuống hay cười méo miệng hay không.
• A – arm (cánh tay): Yêu cầu người đó giơ cả hai tay lên. Một cánh tay không thể nâng lên qua đầu hoặc bị rơi xuống là một trong những dấu hiệu phổ biến nhất của đột quỵ.
• S – speech (lời nói): Yêu cầu người đó nói một cụm từ hoặc câu đơn giản và lắng nghe xem người đó nói có rõ ràng hay cách phát âm có gì bất thường hay không. Hoặc cũng có thể hỏi người đó xem có hiểu lời nói của những người xung quanh hay không.
• T - time (thời gian): Nếu thấy bất kỳ dấu hiệu nào trong số này, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức. Đối với người bị đột quỵ, mỗi phút giây đều rất quý giá. Càng được cứu chữa sớm thì sẽ càng có kết quả tốt.

Tiên lượng của người bị đột quỵ

Nhận biết được các dấu hiệu, triệu chứng của cơn đột quỵ từ sớm có thể giúp cải thiện tiên lượng cho người bệnh.

Điều trị đột quỵ kịp thời sẽ giúp giảm nguy cơ tử vong và nguy cơ gặp các biến chứng nghiêm trọng như:

• Liệt mặt
• Liệt nửa người
• Yếu cơ vĩnh viễn
• Khó nuốt
• Tiểu không tự chủ
• Mất ngôn ngữ
• Suy giảm trí nhớ và sa sút trí tuệ
• Suy giảm nhận thức
• Co giật
• Mất thị lực và thính lực
• Dị cảm
• Thay đổi về hành vi hoặc tâm trạng

Tóm tắt bài viết

Các dấu hiệu, triệu chứng của đột quỵ gồm có khó nói, nói không rõ ràng, yếu cơ một bên cơ thể, lú lẫn, mất thăng bằng và mất điều hòa, đau đầu dữ dội và thay đổi thị lực. Hãy gọi cấp cứu ngay khi bản thân hoặc một ai đó có những dấu hiệu này. Điều trị kịp thời có thể giảm nguy cơ tử vong và ngăn ngừa tổn thương não vĩnh viễn.