Siêu âm tim 3D trong đánh giá và can thiệp các bệnh van tim

Siêu âm tim sử dụng sóng siêu âm để dựng lại hình ảnh các buồng tim, thành tim van tim, phần của van tim và các mạch máu lớn. Những kỹ thuật trên siêu âm 2D nhằm đưa ra các thông số kinh điển có giá trị nhất trong việc phục vụ chẩn đoán và điều trị cho các bệnh lý tim mạch mà không cần xâm lấn, chỉ khảo sát qua thành ngực hoặc xâm lấn tối thiểu như siêu âm qua thực quản.

Với những tiến bộ trong công nghệ máy tính và đầu dò trong hai thập kỷ qua đã cho phép phát triển siêu âm tim ba chiều (3D) (3DE), cung cấp thông tin lâm sàng bổ sung đáng kể cho siêu âm tim hai chiều (2D) truyền thống.

Qua nhiều nghiên cứu gần đây, siêu âm tim 3D đã được chứng minh là hữu ích để làm rõ các giải phẫu tim phức tạp và huyết động học của hệ tuần hoàn trong tim. Siêu âm tim 3D thời gian thực (real time) được giới thiệu mới đây có thể khắc phục các vấn đề kỹ thuật và chất lượng, đồng thời hướng đến cho các nhà lâm sàng học việc sử dụng rộng rãi siêu âm tim 3D trong các cơ sở lâm sàng thường quy. Siêu âm tim 3D có thể cung cấp nhận dạng trực quan các cấu trúc tim từ bất kỳ hướng không gian nào và có thể cung cấp thông tin đầy đủ về thể tích và chức năng một cách tuyệt đối của buồng tim và xu hướng phương pháp này sẽ là một trong những mục tiêu cuối cùng của hình ảnh tim.

Siêu âm tim 3D tăng khả năng khảo sát thành tim: độ dày/mỏng, khả năng vận động của thành tim từ đó cung cấp thông tin về hình ảnh sơ lược trong bệnh lý thiếu máu bộ cơ tim. Siêu âm tim có thể được sử dụng để đánh giá chức năng tâm thu của thất trái (LV) cũng như chức năng tâm trương thất trái. Từ đó, có thể giúp chẩn đoán, lượng giá chức năng hay đánh giá hiệu quả điều trị trong nhiều bệnh lý như chứng phì đại thất trái, bệnh cơ tim phì đại hoặc bệnh cơ tim hạn chế, suy tim nặng, viêm màng ngoài tim co thắt... Tương tự, việc khảo sát thể tích thất phải (RV) bằng siêu âm 2D yêu cầu mô hình hình học, điều này đặc biệt khó khăn do hình dạng lưỡi liềm của tâm thất phải. Và rõ ràng siêu âm 3D vượt trội hơn 2D, cho hình ảnh dễ khảo sát hơn, chính xác hơn hay cũng có thể là đơn giản hơn về mặt kỹ thuật.

Siêu âm tim 3D cũng được sử dụng để đánh giá cấu trúc và chức năng của van tim hay tổ chức xung quanh van tim; phát hiện các mảng sùi bám ở van, huyết khối buồng tim, huyết khối gây kẹt các van tim nhân tạo cũ trên bệnh nhân. Ví dụ như với các bệnh lý van hai lá, cụ thể với bệnh lý hở van hai lá, các kỹ thuật hỗ trợ điều trị có khá nhiều song trong số đó có một phương pháp rất hiệu quả và hạn chế một cuộc mổ lớn cho người bệnh đó là sửa van hai lá qua da bằng thiết bị MitraClip (PMVR).

Siêu âm tim 3D cũng giúp đánh giá kích thước, chức năng, hay áp lực của các mạch máu lớn: động mạch chủ, động mạch phổi, tĩnh mạch chủ...

Các thông tin cần thiết cho công việc này trước đây được thực hiện chủ yếu bằng siêu âm 2D qua thành ngực hoặc qua thực quản nhưng hiện nay với siêu âm tim 3D mang lại những lợi thế đáng kể khi đánh giá van hai lá và lập kế hoạch sửa chữa van tim. Gần đây, các đặc tính và ưu điểm của siêu âm 3D đã giúp ích rất nhiều để hỗ trợ sửa van hai lá qua da bằng thiết bị MitraClip. Nó đã được chứng minh là khắc phục được những hạn chế đáng kể với siêu âm 2D, vốn chỉ có thể cung cấp một đánh giá hạn chế về các thay đổi giải phẫu và hình thái trong và sau sửa van hai lá qua da. Nhìn chung, có hai ưu điểm chính của hình ảnh 3D so với siêu âm tim 2D thông thường như sau:

• Định lượng thể tích buồng tim tuyệt đối, bao gồm thể tích tâm thất trái (LV), tâm thất phải (RV) và tâm nhĩ trái (LA) và chức năng của chúng.
• Hình ảnh cấu trúc 3D và hình ảnh chuyển động của tim, đặc biệt là cấu trúc van tim.