Những điều cần biết về bàng quang tăng hoạt

Bàng quang tăng hoạt là gì?

Bàng quang tăng hoạt là tình trạng mà bàng quang hoạt động quá mức, dẫn đến thường xuyên buồn tiểu gấp một cách đột ngột. Một khi đã buồn tiểu thì rất khó nhịn và dẫn đến giải phóng nước tiểu không kiểm soát. Tình trạng này được gọi là tiểu không tự chủ hay són tiểu cấp kỳ (urge incontinence). Bàng quang tăng hoạt xảy ra ở phụ nữ nhiều hơn là nam giới.

Đây là vấn đề rất khó kiểm soát và có ảnh hưởng lớn đến công việc và sinh hoạt thường ngày, dẫn đến suy giảm chất lượng cuộc sống cũng như là tác động tiêu cực đến tâm lý của người mắc phải.

Tuy nhiên, hiện nay đã có nhiều phương pháp điều trị các vấn đề do bàng quang tăng hoạt gây ra. Việc điều trị bàng quang tăng hoạt còn giúp giảm khả năng mắc chứng tiểu không tự chủ.

Triệu chứng bàng quang tăng hoạt

Việc thi thoảng gặp phải hiện tượng tiểu són không tự chủ không có nghĩa là bạn bị bàng quang tăng hoạt. Són tiểu có thể xảy ra vì những nguyên nhân khác, ví dụ như do cười quá to (són tiểu do áp lực). Hiện tượng rò rỉ nước tiểu cũng có thể xảy ra khi buồn tiểu nhưng cố nhịn trong một thời gian dài.

Vấn đề bàng quang tăng hoạt được xác định bởi tần suất và mức độ khẩn cấp của mỗi lần buồn tiểu. Các triệu chứng thường gặp gồm có:

• Buồn tiểu gấp: Cảm giác mót tiểu dữ dội và không thể trì hoãn được. Thông thường, chỉ một thời gian ngắn kể từ lúc buồn tiểu là nước tiểu đã tự rò rỉ ra nên người bệnh không kịp vào nhà vệ sinh.
• Tăng tần suất đi tiểu: Những người gặp phải vấn đề bàng quang tăng hoạt cần đi tiểu nhiều hơn bình thường.
• Tiểu không tự chủ: Khi buồn tiểu gấp, người bệnh có thể bị són tiểu nếu không đến kịp vào nhà vệ sinh.
• Tiểu đêm: Bàng quang tăng hoạt làm tăng số lần buồn tiểu, khiến người bệnh phải liên tục thức dậy và đi tiểu từ hai lần trở lên mỗi đêm.

Các triệu chứng của bàng quang tăng hoạt có thể thay đổi tùy theo từng người và từng thời điểm. Do đó, nếu không được bác sĩ thăm khám thì rất khó tự xác định được vấn đề.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Mặc dù bàng quang tăng hoạt không phải là một vấn đề nghiêm trọng đe dọa đến tính mạng nhưng vấn đề này gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người mắc phải. Mặc dù hiện nay chưa có cách chữa khỏi bàng quang tăng hoạt những đã có nhiều phương pháp điều trị để giảm bớt các triệu chứng. Do đó, cần đi khám ngay khi thấy có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào trong thói quen đi tiểu hàng ngày để có cách điều trị sớm.

Một số dấu hiệu của bàng quang tăng hoạt mà bạn nên đi khám bác sĩ gồm có:

• Mỗi đêm phải thức dậy đi vệ sinh nhiều lần
• Cần đi tiểu từ 8 lần trở lên mỗi ngày
• Thường xuyên cảm thấy đột ngột mót tiểu gấp và són tiểu trước khi kịp vào nhà vệ sinh
• Thường xuyên bị rò rỉ nước tiểu

Nhiều người dù gặp phải một số triệu chứng này nhưng lại nghĩ đó là những hiện tượng bình thường và một thời gian sẽ tự hết mà không nhận ra rằng đây là dấu hiệu của một vấn đề ở hệ tiết niệu, dẫn đến trì hoãn điều trị và tình trạng ngày càng nặng thêm. Do vậy, cần đi khám ngay khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào để bác sĩ tiến hành các phương pháp kiểm tra, xét nghiệm nhằm xác định nguyên nhân gây ra các triệu chứng.

Nguyên nhân gây bàng quang tăng hoạt

Thận là cơ quan tạo ra nước tiểu và nước tiểu sẽ đi từ thận vào bàng quang qua niệu quản. Sau đó, khi bàng quang đầy, tín hiệu thần kinh được gửi đến não để tạo ra cảm giác buồn tiểu và não lại truyền đi tín hiệu thần kinh đến bàng quang để chỉ đạo cơ vòng niệu đạo giãn ra, cơ bàng quang co bóp đẩy nước tiểu thoát ra ngoài cơ thể.

Bàng quang tăng hoạt khiến cơ bàng quang co thắt một cách bất thường. Điều này tạo cảm giác buồn tiểu thường xuyên ngay cả khi bàng quang không đầy.

Các vấn đề và yếu tố gây ra triệu chứng của bàng quang tăng hoạt gồm có:

Cơ sàn chậu suy yếu: Mang thai và sinh con có thể khiến cơ sàn chậu của phụ nữ (các cơ và mô hỗ trợ các cơ quan ở khoang chậu) bị kéo giãn ra và suy yếu đi. Điều này có thể khiến bàng quang bị xệ ra khỏi vị trí bình thường (sa). Tất cả các yếu tố này đều có thể gây ra các triệu chứng bàng quang tăng hoạt.

Tổn thương thần kinh: Đôi khi các tín hiệu được gửi đến não và bàng quang để xả nước tiểu vào không đúng thời điểm. Tình trạng này có thể xảy ra do chấn thương hoặc bệnh tật, ví dụ như từng phẫu thuật vùng chậu hoặc lưng dưới, thoát vị đĩa đệm, xạ trị, bệnh Parkinson, đa xơ cứng hay đột quỵ.

Bệnh tiểu đường: Những người mắc bệnh tiểu đường có thể gặp các vấn đề về bàng quang như bàng quang tăng hoạt, giảm khả năng kiểm soát các cơ vòng niệu đạo, bí tiểu và nhiễm trùng đường tiết niệu.

Một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến các dây thần kinh và tín hiệu đến não. Điều này cũng có thể dẫn đến các triệu chứng bàng quang tăng hoạt. Bên cạnh đó, các loại thuốc làm tăng mức độ sản xuất nước tiểu như thuốc lợi tiểu cũng khiến cho bàng quang đầy nhanh chóng và dẫn đến buồn tiểu gấp, tiểu són.

Các bệnh nhiễm trùng, ví dụ như nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI), gây kích thích dây thần kinh chỉ đạo bàng quang và khiến bàng quang co bóp mà không cảnh báo trước.

Các yếu tố cản trở dòng chảy nước tiểu từ bàng quang như phì đại tuyến tiền liệt, khối u, sỏi bàng quang, táo bón hoặc các ca phẫu thuật trước đây để điều trị các dạng tiểu không tự chủ khác.

Thừa cân: Thừa cân làm tăng áp lực lên bàng quang và cũng có thể dẫn đến tình trạng buồn tiểu gấp.

Thiếu hụt estrogen sau mãn kinh: Sự thay đổi trong nồng độ loại nội tiết tố có thể ảnh hưởng đến bàng quang và gây buồn tiểu thường xuyên.

Tiêu thụ quá nhiều caffeine hoặc rượu: Caffeine cũng là một chất kích thích bàng quàng và gây ra các triệu chứng như buồn tiểu gấp hay đi tiểu thường xuyên.

Cơ bàng quang bị giãn, suy yếu hoặc dị tật trong cấu tạo bàng quang

Suy giảm chức năng nhận thức do lão hóa, khiến bàng quang khó tiếp nhận các tín hiệu mà não gửi đi.

Đi lại khó khăn cũng gây cảm giác buồn tiểu gấp hay tiểu không tự chủ do không thể vào toilet kịp thời

Bàng quang không thể xả nước tiểu hoàn toàn cũng là nguyên nhân khiến bàng quanh nhanh đầy và dẫn đến các triệu chứng bàng quang tăng hoạt.

Nguy cơ bị bàng quang tăng hoạt tăng dần theo tuổi tác. Tuy nhiên, vấn đề này không chỉ xảy ra ở người già nên nếu có gặp phải các triệu chứng thì bạn cũng không được chủ quan mà cần đi khám bác sĩ để được chẩn đoán chính xác.

Chức năng bàng quang phụ thuộc nhiều vào tình trạng của đường tiết niệu. Các nguyên nhân gây bàng quang tăng hoạt thường là kết quả của các vấn đề ở đường tiết niệu.

Ai có nguy cơ bị bàng quang tăng hoạt?

Khi có tuổi, nguy cơ bị bàng quang tăng hoạt sẽ cao hơn so với khi còn trẻ. Tuổi tác cao còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý và rối loạn góp phần gây ra các vấn đề khác về chức năng bàng quang như phì đại tuyến tiền liệt và tiểu đường.

Nhiều người bị suy giảm nhận thức ví dụ như sau đột quỵ hoặc mắc bệnh Alzheimer cũng dễ bị bàng quang tăng hoạt.

Một số người gặp vấn đề đại tiện không kiểm soát cũng có thể bị bàng quang tăng hoạt.

Ngoài ra, các yếu tố khác làm tăng nguy cơ bàng quang tăng hoạt gồm có:

• Tổn thương thần kinh do tiền sử phẫu thuật
• Chấn thương phần trên cơ thể hoặc vùng chậu
• Bị một bệnh lý gọi là giãn não thất áp lực bình thường - một nguyên nhân của chứng sa sút trí tuệ
• Bị nhiễm trùng đường tiết niệu
• Tiền sử ung thư bàng quang hoặc ung thư tuyến tiền liệt
• Tiền sử sỏi bàng quang
• Tiền sử mắc các bệnh ảnh hưởng đến chức năng thần kinh, như đa xơ cứng, bệnh Parkinson hoặc đột quỵ
• Đã qua thời kỳ mãn kinh
• Chế độ ăn nhiều loại thực phẩm kích thích bàng quang

Chẩn đoán bàng quang tăng hoạt

Bác sĩ sẽ cần làm một số phương pháp kiểm tra, xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh khác nhau để chẩn đoán nguyên nhân gây ra các triệu chứng của bàng quang tăng hoạt.

Các phương pháp được sử dụng để chẩn đoán bàng quang tăng hoạt gồm có:

Xét nghiệm nước tiểu

Lấy mẫu nước tiểu và sau đó xét nghiệm để tìm các dấu hiệu bất thường, ví dụ như có lẫn máu hay vi khuẩn. Phương pháp xét nghiệm nước tiểu giúp phát hiện nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc các vấn đề khác ở đường tiết niệu.

Thăm khám lâm sàng

Bác sĩ dùng tay sờ nắn để cảm nhận những vùng căng, nhạy cảm ở quanh bụng và thận hoặc kiểm tra phì đại tuyến tiền liệt.

Siêu âm bàng quang

Sử dụng sóng siêu âm để kiểm tra những vấn đề trong bàng quang và đo lượng nước tiểu còn lại sau khi đi tiểu.

Nội soi bàng quang

Sử dụng ống nội soi có gắn đèn chiếu sáng và camera đưa vào bàng quang sau khi gây mê. Phương pháp nội soi bàng quang giúp bác sĩ xác định các triệu chứng có phải do vấn đề bất thường trong bàng quang, chẳng hạn như sỏi bàng quang hoặc khối u hay không. Trong quá trình nội soi, bác sĩ có thể lấy mẫu mô và làm xét nghiệm thêm. Phương pháp này đượcc gọi là sinh thiết.

Ngoài ra sẽ cần tiến hành thêm phương pháp đo niệu động học để loại trừ hoặc xác nhận chẩn đoán bàng quang tăng hoạt.

Đo niệu động học

Ngoài các phương pháp nêu trên, bạn sẽ cần làm thêm một số biện pháp kiểm tra, đo đạc để đánh giá chức năng của bàng quang. Các phương pháp này được gọi là niệu động học và gồm có:

Đo nước tiểu tồn dư hay lượng nước tiểu còn lại trong bàng quang sau khi đi tiểu: Phương pháp này rất quan trọng đối với những trường hợp mà bàng quang không thể xả hết nước tiểu khi đi tiểu hoặc bị tiểu són không tự chủ. Lượng nước tiểu còn lại sau khi tiểu có thể gây ra các triệu chứng giống với bàng quang tăng hoạt.

Để đo lượng nước tiểu còn sót lại sau khi tiểu thì sẽ cần siêu âm bàng quang hoặc đưa một ống thông mảnh qua niệu đạo vào bàng quang để dẫn lưu nước tiểu ra ngoài và đo.

Đo niệu dòng hay tốc độ dòng tiểu: Để đo thể tích và tốc độ của dòng nước tiểu, bạn sẽ cần đi tiểu vào bình đựng ở thiết bị đo niệu dòng. Thiết bị này sẽ chuyển thông tin thu được thành biểu đồ thể hiện những thay đổi về tốc độ dòng tiểu.

Đo áp lực bàng quang: Sử dụng bàng quang kế để đo áp lực trong bàng quang và trong vùng xung quanh khi bàng quang được làm đầy. Trong quá trình thực hiện, bác sĩ sử dụng một ống thông để đưa nước ấm từ từ làm đầy bàng quang. Tiếp theo, một ống thông khác có gắn cảm biến đo áp suất được đưa vào trong trực tràng (ở nam giới) hoặc trong âm đạo (ở phụ nữ).

Phương pháp này giúp xác định các cơ có bị co thắt không tự nguyện hoặc có bị bàng quang cứng (không thể lưu trữ nước tiểu) hay không.

Từ kết quả của các phương pháp này, bác sĩ sẽ xác định được nguyên nhân và đề ra phương án điều trị thích hợp.

Điều trị bàng quang tăng hoạt

Có nhiều phương pháp điều trị khác nhau để kiểm soát các triệu chứng của bàng quang tăng hoạt.

Liệu pháp hành vi

Liệu pháp hành vi là lựa chọn điều trị bước đầu cho những trường hợp bàng quang tăng hoạt. Đây là những phương pháp hiệu quả mà hoàn toàn không xâm lấn, không cần dùng thuốc và không có tác dụng phụ. Các liệu pháp hành vi gồm có:

Bài tập cơ sàn chậu: Hay bài tập Kegel để làm săn chắc các cơ sàn chậu và cơ vòng niệu đạo. Việc củng cố, làm săn chắc các cơ này giúp ngăn chặn các triệu chứng của bàng quang tăng hoạt như tiểu không tự chủ.

Bạn có thể đến gặp chuyên gia vật lý trị liệu để được hướng dẫn thực hiện bài tập Kegel một cách chính xác hoặc tự tập tại nhà bằng cách siết chặt cơ sàn chậu (giống như khi bạn nhịn tiểu) và giữ trong 5 - 10 giây rồi thả lỏng 5 – 10 giây. Mỗi ngày thực hiện 3 lần (sáng, chiều, tối) và mỗi lần lặp lại động tác siết chặt – thả lỏng khoảng 10 lần. Cần kiên trì thực hiện vì có thể phải mất từ 6 đến 8 tuần mới bắt đầu thấy được sự khác biệt ở các triệu chứng.

Đi vệ sinh theo giờ: Nên hẹn giờ đi vệ sinh cho mình, ví dụ, cứ sau 2 - 4 tiếng đi một lần dù buồn hay không để đi tiểu vào cùng một thời điểm mỗi ngày thay vì chờ đến khi cảm thấy buổn tiểu.

Rèn luyện bàng quang: Mỗi khi thấy buồn tiểu thì nên cố nhịn trong một thời gian thay vì đi tiểu ngay. Ban đầu có thể chỉ nhịn khoảng 10 phút và dần dần tăng lên cho đến khi có thể đi tiểu sau từ 3 đến 4 tiếng. Nên kết hợp tập cơ sàn chậu để có thể nhịn tiểu trong thời gian dài.

Đặt ống thông tiểu không liên tục

Sử dụng ống thông tiểu vào một số thời điểm nhất định trong ngày để làm trống bàng quang hoàn toàn. Điều này giúp hỗ trợ ngăn tiểu són.

Dùng băng thấm tiểu

Người bị chứng bàng quang tăng hoạt và thường xuyên bị són tiểu nên dùng băng thấm tiểu để ngăn nước tiểu thấm ra quần mỗi khi rò rỉ nước tiểu. Băng thấm có nhiều kích cỡ và mức độ thấm hút khác nhau.

Thay đổi lối sống

Nếu bạn thừa cân thì cần giảm cân để làm giảm các triệu chứng. Giảm cân còn có tác dụng cải thiện vấn đề tiểu không tự chủ do áp lực.

Chế độ ăn uống

Những gì chúng ra ăn hàng ngày có ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của hệ tiết niệu. Một số loại thực phẩm và đồ uống có thể gây áp lực, kích thích bàng quang và dẫn đến bàng quang tăng hoạt.

Tuy nhiên, các loại thực phẩm gây ra vấn đề ở mỗi người là không giống nhau. Do đó, cần theo dõi chế độ ăn hàng ngày của mình để tìm ra các loại thực phẩm gây ra tình trạng buồn tiểu gấp.

Một số loại đồ ăn, thức uống có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe hệ tiết niệu gồm có:

• Đồ uống có ga: Các loại đồ uống như nước ngọt có thể gây kích thích các cơ trong bàng quang và làm nặng thêm các triệu chứng của bàng quang tăng hoạt.
• Lượng chất lỏng; Uống đủ nước là điều rất cần thiết đối với cơ thể nhưng uống quá nhiều có thể làm tăng tần suất cần đi tiểu.
• Uống nước trước khi ngủ: Tránh uống nước và bất kỳ loại chất lỏng nào trong vòng 2 đến 3 giờ trước khi ngủ để tránh phải thức dậy thường xuyên để đi tiểu vào ban đêm.
• Đồ ăn chứa gluten: Những người bị dị ứng hoặc nhạy cảm với gluten (một loại protein có trong các loại thực phẩm làm từ lúa mì như bánh mì, mì ống và bánh quy) có thể gặp phải các triệu chứng của bàng quang tăng hoạt.
• Caffeine: Chất kích thích này có thể làm tăng triệu chứng bàng quang tăng hoạt. Caffeine có trong nước ngọt có ga, cà phê, chocolate, kem và một số loại thuốc không kê đơn.
• Thực phẩm gây kích ứng: Ở một số người, các loại thực phẩm như trái cây họ cam quýt, quả chua, thực phẩm cay, chất tạo ngọt nhân tạo, đồ uống có cồn, hương liệu nhân tạo hoặc chất bảo quản… là những tác nhân làm tăng các triệu chứng của bàng quang tăng hoạt.

Dùng thuốc

Các loại thuốc có tác dụng làm thư giãn cơ bàng quang có thể cải thiện các triệu chứng của bàng quang tăng hoạt và làm giảm các cơn tiểu són không tự chủ. Những loại thuốc này gồm có:

• Tolterodine (Detrol, Detrol LA)
• Oxybutynin (Ditropan XL)
• Miếng dán Oxybutynin (Oxytrol)
• Gel oxybutynin (Gelnique, Gelnique 3%)
• Trospium (Sanctura)
• Solifenacin (Vesicare)
• Darifenacin (Enablex)
• Mirabegron (Myrbetriq)
• Fesoterodine (Toviaz)

Tác dụng phụ phổ biến của hầu hết các loại thuốc này là khô mắt và khô miệng nhưng không nên uống nước để làm dịu cơn khát vì uống nước sẽ làm nặng thêm các triệu chứng của bàng quang tăng hoạt. Một tác dụng phụ khác là táo bón cũng có thể làm nặng thêm các vấn đề do bàng quang hoạt động quá mức. Dạng phóng thích kéo dài của các loại thuốc này, ví dụ như miếng dán hoặc gel bôi ngoài da thường đi kèm ít tác dụng phụ hơn là dạng thuốc uống.

Có thể ngậm kẹo không đường hoặc nhai kẹo cao su khi gặp tình trạng khô miệng và sử dụng thuốc nhỏ mắt để giữ ẩm cho đôi mắt. Ngoài ra có thể dùng các sản phẩm xịt ngăn khô miệng để giữ ẩm cho khoang miệng. Để tránh táo bón thì nên bổ sung nhiều loại thực phẩm giàu chất xơ hoặc dùng thuốc nhuận tràng.

Tiêm Botox

Tiêm một lượng nhỏ Botox có thể tạm thời làm tê liệt hoặc suy yếu cơ bàng quang để ngăn các cơ này co thắt quá nhiều và từ đó làm giảm các triệu chứng của bàng quang tăng hoạt. Hiệu quả sau khi tiêm thường chỉ kéo dài từ 6 đến 8 tháng, vì vậy nên sẽ cần tiêm lại định kỳ để duy trì hiệu quả.

Kích thích thần kinh

Phương pháp này sử dụng xung điện nhẹ để thay đổi tín hiệu thần kinh đến bàng quang. Trong quá trình kích thích thần kinh, một sợi dây điện nhỏ được đưa vào vùng lưng dưới hoặc dùng một cây kim nhỏ đưa qua da ở phần bên dưới của cẳng chân.

Phương pháp này giúp làm giảm tần suất và mức độ khẩn cấp của các cơn buồn tiểu do bàng quang tăng hoạt.

Phẫu thuật

Phẫu thuật là giải pháp cuối cùng dành cho những trường hợp bị bàng quang tăng hoạt nghiêm trọng và không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác. Mục đích phẫu thuật là để cải thiện khả năng lưu trữ nước tiểu của bàng quang và giảm áp lực trong bàng quang. Các phương pháp can thiệp phẫu thuật gồm có:

Kích thích dây thần kinh cùng: Bàng quang tăng hoạt thường là do vấn đề về xung thần kinh. Cụ thể, thay vì báo cho não bộ tạo cảm giác buồn tiểu khi bàng quang đầy, các xung thần kinh lại gây cảm giác mót tiểu ngay cả khi bàng quang chưa hề đầy. Điều này khiến cho bạn phải đi tiểu liên tục và buồn tiểu khi vừa mới đi xong.

Trong quy trình phẫu thuật này, bác sĩ sẽ đặt một điện cực nhỏ dưới da của vùng mông hoặc bụng dưới. Điện cực này sẽ truyền đi các xung điện giúp điều chỉnh các tín hiệu thần kinh có nhiệm vụ báo cho cơ thể biết khi nào cần đi tiểu.

Phẫu thuật mở rộng bàng quang: Phương pháp này sử dụng một phần của ruột để thay thế một phần bàng quang nhằm tăng dung tích bàng quang. Phương pháp phẫu thuật này chỉ được sử dụng trong những trường hợp tiểu không tự chủ nghiêm trọng và tất cả các biện pháp điều trị khác đều không hiệu quả. Sau khi phẫu thuật, bạn sẽ cần sử dụng ống thông không liên tục trong suốt phần đời còn lại để tháo nước tiểu từ bàng quang.

Cắt bỏ bàng quang: Phương pháp phẫu thuật này cũng thường là giải pháp cuối cùng để điều trị các vấn đề do bàng quang tăng hoạt. Trong ca mổ, bác sĩ sẽ cắt bỏ bàng quang và tạo một bàng quang thay thế (neobladder) hoặc tạo lỗ mở thông từ đường tiết niệu ra da và gắn túi ngoài da để đựng nước tiểu. Phương pháp phẫu thuật này cho hiệu quả cao nhất nhưng cũng tiềm ẩn một số rủi ro và các biến chứng như mất máu, nhiễm trùng, rò rỉ nước tiểu, mất cảm giác khi quan hệ.

Dẫn nước tiểu ra thành bụng: Trong quy trình phẫu thuật này, bác sĩ tạo một lỗ mở ra trên thành bụng để dẫn nước tiểu thẳng từ niệu quản (ống dẫn nước tiểu từ thận đến bàng quang) qua lỗ đó và bỏ quang bàng quang. Sau đó gắn túi bên ngoài lỗ mở để chứa nước tiểu.

Biện pháp điều trị tự nhiên

Bàng quang tăng hoạt có thể được điều trị bằng các biện pháp điều trị như:

Thảo dược và viên uống bổ sung

Có thể sử dụng một số loại viên uống bổ sung và thảo dược kết hợp cùng các phương pháp truyền thống để điều trị bàng quang tăng hoạt.

Các loại thảo dược như Gosha-jinki-gan (phương thuốc kết hợp 10 loại thảo mộc Trung Hoa), Hachimi-jio-gan (kết hợp 8 loại thảo mộc khác nhau), cỏ đuôi ngựa, râu ngô… là những phương thuốc tự nhiên có lợi cho hệ tiết niệu và giúp giảm tình trạng tiểu són, tiểu gấp.

Các loại viên uống bổ sung, chẳng hạn như magiê hydroxit và L-arginine, đã được nghiên cứu kỹ lưỡng và cho thấy công dụng làm giảm các triệu chứng bàng quang tăng hoạt.

Tuy nhiên, trước khi dùng bất kỳ loại thực phẩm chức năng hay thảo dược nào thì cũng đều phải tham khảo ý kiến bác sĩ trước vì một số sản phẩm và thảo dược có thể tương tác với các loại thuốc đang sử dụng.

Châm cứu

Châm cứu là phương pháp sử dụng kim nhọn, mảnh đâm vào các vị trí cụ thể (các huyệt đạo) của cơ thể. Phương pháp này kích hoạt các huyệt đạo và có tác dụng khôi phục dòng năng lượng (khí) và điều này giúp làm giảm các triệu chứng bàng quang hoạt động quá mức.

Tinh dầu

Bàng quang tăng hoạt thường là kết quả do dẫn truyền tín hiểu ở các dây thần kinh và khiến cơ bàng quang co thắt bất ngờ. Các loại tinh dầu có tác dụng làm dịu các dây thần kinh và từ đó giảm co thắt cơ.

Các loại tinh dầu thường được sử dụng để hỗ trợ điều trị bàng quang tăng hoạt gồm có:

• Tình dầu hoa ngọc lan tây (ylang-ylang)
• Tinh dầu hoa oải hương (lavender)
• Tình dầu cây xô thơm (clary sage)
• Tinh dầu bí ngô (pumpkin seed)

Liệu pháp vi lượng đồng căn

Đây là phương pháp đòi hỏi phải lắng nghe cơ thể và tìm ra phương pháp điều trị có thể giải quyết vấn đề trên toàn cơ thể chứ không riêng các vấn đề do bàng quang tăng hoạt. Các liệu pháp vi lượng đồng căn phổ biến gồm có loại bỏ các loại thực phẩm gây kích thích và tiểu són, tiểu gấp.

Tương tự như vậy, rèn luyện bàng quang và bài tập tăng cường cơ cũng có thể được coi là một biện pháp vi lượng đồng căn. Những phương pháp này giúp kéo dài khoảng thời gian từ khi buồn tiểu đến khi cần phải đi tiểu.

Tăng cường cơ sàn chậu

Cơ sàn chậu là các cơ xung quanh hệ tiết niệu có vai trò giúp bàng quang giữ nước tiểu không bị rò rỉ ra ngoài và giúp bàng quang tháo hết nước khi đi tiểu. Giống như cơ bắp ở cánh tay và chân, cơ sàn chậu cũng có thể trở nên săn chắc hơn bằng cách tập luyện và điều này giúp cải thiện chức năng của các cơ quan hệ tiết niệu.

Bài tập sàn chậu

Những bài tập này được gọi là Kegel, giúp tăng cường các cơ ở trong và xung quanh khoang chậu. Cơ sàn chậu chắc khỏe giúp bạn có thể đi tiểu và ngừng tiểu dễ dàng hơn, bên cạnh đó còn có thể làm giảm tình trạng tiểu gấp hay tiểu són.

Cách thực hiện bài tập Kegel là siết chặt các cơ sàn chậu và giữ trong vài giây. Nếu không biết cơ sàn chậu là cơ nào, hãy tưởng tượng như bạn đang cố nhịn tiểu hoặc dừng tiểu giữa chừng. Các cơ đang được siết chặt chính là cơ sàn chậu. Thực hiện lặp lại ít nhất 3 lần mỗi ngày và mỗi lần lặp lại động tác siết chặt – thả lỏng khoảng 10 lần.

Nâng tạ trứng

Bên cạnh bài tập Kegel, phụ nữ cũng có thể sử dụng một dụng cụ gọi là tạ trứng âm đạo để tập cơ sàn chậu. Tạ trứng là dụng cụ được đưa vào bên trong âm đạo và giữ bằng các cơ sàn chậu. Thực hiện ít nhất một lần mỗi ngày. Dần dần, bạn có thể tăng dần lên các tạ nặng hơn.

Rèn luyện bàng quang

Rèn luyện bàng quang là phương pháp giúp bàng quang giữ nước tiểu được lâu hơn bằng cách tập luyện các cơ và dây thần kinh trong đường tiết niệu. Nói cách khác, phương pháp này giúp kéo dài thời gian nhịn tiểu khi buồn tiểu.

Mỗi khi buồn tiểu hãy thử nhịn trong một khoảng thời gian ngắn, ví dụ như 3 - 5 phút rồi từ từ tăng dần.

Bàng quang tăng hoạt ở nam giới

Mặc dù tỉ lệ mắc ở phụ nữ cao hơn nhưng nam giới cũng gặp phải các vấn đề của bàng quang tăng hoạt.

Các triệu chứng của bàng quang tăng hoạt ở nam giới cũng giống như các triệu chứng chung nhưng nguyên nhân gây ra vấn đề này ở nam giới chủ yếu là do phì đại tuyến tiền liệt. Khi tuyến phình to lên, nó sẽ chèn lên niệu đạo, chặn dòng nước tiểu và dẫn đến tình trạng tiểu không tự chủ.

Phì đại tuyến tiền liệt là vấn đề phổ biến hơn ở nam giới lớn tuổi, do đó bàng quang tăng hoạt cũng xảy ra nhiều ở độ tuổi này hơn là những người còn trẻ. Trong những trường hợp này, các phương pháp điều trị phì đại tuyến tiền liệt sẽ làm giảm các triệu chứng của bàng quang tăng hoạt.

Bàng quang tăng hoạt ở phụ nữ

Phụ nữ có nguy cơ bị bàng quang tăng hoạt cao hơn nam giới, đặc biệt là phụ nữ sau mãn kinh. Nguyên nhân là do sự thiếu hụt estrogen. Mặc dù vậy nhưng bàng quang tăng hoạt có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi.

Bàng quang tăng hoạt ở phụ nữ có thể được điều trị bằng thuốc, phẫu thuật và các bài tập tăng cường cơ sàn chậu.

Bàng quang tăng hoạt ở trẻ em

Không chỉ có người lớn, bàng quang tăng hoạt cũng là một vấn đề phổ biến ở trẻ em. Tuy nhiên, không phải trẻ nào bị đái dầm cũng là do bàng quang hoạt động quá mức. Thông thường, bàng quang tăng hoạt ở trẻ em thường tự khỏi khi trẻ lớn lên nhưng các phương pháp điều trị sẽ giúp ngăn ngừa tình trạng đi tiểu thường xuyên và các biến chứng.

Các triệu chứng của bàng quang tăng hoạt ở trẻ em gồm có:

• Buồn tiểu gấp hoặc cần đi tiểu nhiều hơn bình thường
• Thường xuyên rò rỉ nước tiểu hoặc đái dầm
• Đi tiểu nhiều hơn 8 lần một ngày
• Vừa đi tiểu xong lại thấy buồn tiểu

Các triệu chứng này sẽ giảm dần khi trẻ lớn hơn. Trẻ sẽ học được cách kiểm soát bàng quang và biết đi tiểu khi buồn. Nếu các vấn đề do bàng quang tăng hoạt vẫn tiếp diễn hoặc càng trở nên nặng hơn khi trẻ đã lớn thì cần đưa trẻ đi khám bác sĩ.

Các nguyên nhân gây bàng quang tăng hoạt ở trẻ em:

• Nhiễm trùng đường tiết niệu
• Dị ứng
• Tiêu thụ quá nhiều đồ uống có chứa caffeine như nước ngọt có ga, trà
• Lo âu và căng thẳng quá độ
• Dị tật bẩm sinh ở bàng quang
• Táo bón

Giống như người lớn, phương pháp điều trị bàng quang tăng hoạt ở trẻ em cũng tập trung vào việc điều trị các nguyên nhân gốc rễ và giảm thiểu các triệu chứng.

Bàng quang tăng hoạt vào ban đêm

Hầu hết người lớn đều có thể ngủ từ 6 đến 8 tiếng liên tục mỗi đêm mà không cần thức dậy hoặc chỉ cần thức dậy một lần. Nếu bạn phải thức dậy để đi tiểu từ 2 lần trở lên vào mỗi đêm thì rất có thể bạn đã bị một vấn đề gọi là tiểu đêm hay bàng quang tăng hoạt vào ban đêm. Tiểu đêm không hoàn toàn giống như bàng quang tăng hoạt bình thường. Trên thực tế, nhiều người chỉ bị tiểu đêm nhưng không hề có triệu chứng bàng quang tăng hoạt vào ban ngày.

Tiểu đêm là vấn đề phổ biến ở những người trên 60 tuổi nhưng có thể xảy ra ở cả những người trong độ tuổi trẻ hơn. Đây là vấn đề gây gián đoạn giấc ngủ và ảnh hưởng đến sức khỏe.

Tóm tắt

Bàng quang tăng hoạt là vấn đề gây ra những rắc rối, phiền toái không hề nhỏ trong cuộc sống hàng ngày. Nhưng các phương pháp điều trị và một số thay đổi về lối sống có thể giúp làm giảm tần suất tiểu són, tiểu gấp do bàng quang tăng hoạt.

Điều quan trọng nhất là khi phát hiện thấy có bất cứ triệu chứng nào nghi là bàng quang tăng hoạt như khó kiểm soát việc đi tiểu thì cần đi khám bác sĩ ngay để chẩn đoán nguyên nhân và có phương pháp điều trị sớm, làm giảm các vấn đề gây khó chịu.